阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 俱Câu 舍Xá 釋Thích 論Luận
Quyển 18
婆Bà 藪Tẩu 盤Bàn 豆Đậu 造Tạo 陳Trần 真Chân 諦Đế 譯Dịch
阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 俱Câu 舍Xá 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 八bát
婆bà 藪tẩu 盤bàn 豆đậu 造tạo
陳trần 天Thiên 竺Trúc 三tam 藏tạng 真Chân 諦Đế 譯dịch 分phân 別biệt 聖thánh 道Đạo 。 果quả 人nhân 品phẩm 之chi 三tam
復phục 次thứ 如như 凡phàm 夫phù 生sanh 初sơ 定định 地địa 以dĩ 上thượng 。 由do 捨xả 欲dục 界giới 惑hoặc 滅diệt 離ly 至chí 得đắc 。 與dữ 彼bỉ 惑hoặc 不bất 更cánh 相tương 應ưng 。 於ư 彼bỉ 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 此thử 執chấp 非phi 證chứng 。 復phục 由do 何hà 地địa 。 從tùng 何hà 地địa 得đắc 離ly 欲dục 。 偈kệ 曰viết 。 由do 無vô 流lưu 非phi 至chí 。 離ly 欲dục 一nhất 切thiết 地địa 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 依y 非phi 至chí 定định 地địa 。 修tu 無vô 流lưu 道đạo 。 能năng 離ly 欲dục 一nhất 切thiết 地địa 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 若nhược 人nhân 依y 近cận 分phần/phân 定định 。 得đắc 下hạ 地địa 離ly 欲dục 。 為vi 如như 無vô 間gian 道đạo 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。 道đạo 亦diệc 從tùng 近cận 分phần/phân 定định 起khởi 不bất 非phi 。 何hà 為vi 。 偈kệ 曰viết 。 從tùng 定định 近cận 分phần/phân 後hậu 。 脫thoát 道đạo 三tam 地địa 勝thắng 。 釋thích 曰viết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 生sanh 地địa 有hữu 九cửu 種chủng 。 謂vị 欲dục 界giới 四tứ 色sắc 定định 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 此thử 中trung 從tùng 欲dục 界giới 離ly 欲dục 。 乃nãi 至chí 第đệ 二nhị 定định 離ly 欲dục 。 名danh 三tam 地địa 勝thắng 。 於ư 此thử 三tam 地địa 中trung 。 最tối 後hậu 解giải 脫thoát 道đạo 。 或hoặc 從tùng 近cận 分phần/phân 定định 起khởi 。 或hoặc 從tùng 根căn 本bổn 定định 起khởi 。 偈kệ 曰viết 。 非phi 上thượng 近cận 分phần/phân 。 釋thích 曰viết 。 從tùng 三tam 地địa 勝thắng 以dĩ 上thượng 。 一nhất 切thiết 最tối 後hậu 解giải 脫thoát 道đạo 。 皆giai 從tùng 根căn 本bổn 定định 起khởi 。 悉tất 不bất 從tùng 近cận 分phần/phân 定định 起khởi 。 捨xả 根căn 平bình 等đẳng 故cố 。 於ư 三tam 定định 中trung 近cận 分phần/phân 及cập 根căn 本bổn 。 由do 受thọ 根căn 異dị 故cố 。 有hữu 餘dư 人nhân 不bất 能năng 得đắc 入nhập 根căn 本bổn 定định 。 通thông 修tu 行hành 根căn 難nạn/nan 成thành 故cố 。 是thị 故cố 於ư 離ly 欲dục 三tam 地địa 。 最tối 後hậu 解giải 脫thoát 道đạo 。 亦diệc 得đắc 從tùng 近cận 分phần/phân 定định 起khởi 。 由do 無vô 流lưu 非phi 至chí 定định 得đắc 離ly 欲dục 一nhất 切thiết 地địa 。 此thử 義nghĩa 已dĩ 說thuyết 。 由do 餘dư 地địa 未vị 說thuyết 故cố 今kim 應ưng 說thuyết 。 偈kệ 曰viết 。 聖thánh 由do 八bát 自tự 上thượng 滅diệt 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 由do 八bát 種chủng 無vô 流lưu 定định 得đắc 離ly 欲dục 。 謂vị 色sắc 定định 中trung 間gian 定định 無vô 色sắc 定định 。 從tùng 自tự 地địa 及cập 上thượng 地địa 。 皆giai 得đắc 離ly 欲dục 。 非phi 從tùng 下hạ 地địa 。 先tiên 已dĩ 離ly 欲dục 故cố 此thử 中trung 出xuất 世thế 無vô 間gian 道đạo 解giải 脫thoát 道đạo 緣duyên 四Tứ 諦Đế 為vi 境cảnh 故cố 。 如như 諦đế 十thập 六lục 相tương/tướng 起khởi 。 此thử 義nghĩa 自tự 成thành 。 偈kệ 曰viết 。 解giải 脫thoát 無vô 間gian 道đạo 。 世thế 間gian 如như 次thứ 第đệ 。 寂tịch 靜tĩnh 麁thô 重trọng 等đẳng 。 想tưởng 上thượng 下hạ 地địa 境cảnh 。 釋thích 曰viết 。 解giải 脫thoát 道đạo 起khởi 。 寂tịch 靜tĩnh 等đẳng 為vi 相tương/tướng 。 無vô 間gian 道đạo 起khởi 。 麁thô 重trọng 等đẳng 為vi 相tương/tướng 。 此thử 二nhị 道đạo 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 第đệ 一nhất 緣duyên 上thượng 地địa 為vi 境cảnh 起khởi 。 第đệ 二nhị 緣duyên 下hạ 地địa 為vi 境cảnh 起khởi 。 若nhược 解giải 脫thoát 道đạo 思tư 量lượng 上thượng 地địa 。 則tắc 緣duyên 寂tịch 靜tĩnh 美mỹ 妙diệu 出xuất 離ly 隨tùy 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 無vô 間gian 道đạo 思tư 量lượng 下hạ 地địa 。 則tắc 緣duyên 麁thô 重trọng 逼bức 惱não 厚hậu 壁bích 隨tùy 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 由do 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 故cố 名danh 麁thô 重trọng 。 由do 大đại 功công 用dụng 所sở 成thành 非phi 美mỹ 妙diệu 。 故cố 名danh 逼bức 惱não 。 由do 多đa 過quá 失thất 能năng 違vi 逆nghịch 故cố 。 不bất 得đắc 出xuất 離ly 此thử 地địa 。 故cố 名danh 厚hậu 壁bích 。 譬thí 如như 罪tội 人nhân 不bất 離ly 牢lao 獄ngục 重trọng 障chướng 故cố 。 翻phiên 此thử 相tương 應ứng 知tri 寂tịch 靜tĩnh 美mỹ 妙diệu 出xuất 離ly 相tương/tướng 義nghĩa 。 說thuyết 隨tùy 本bổn 應ưng 餘dư 義nghĩa 已dĩ 。
復phục 次thứ 從tùng 盡tận 智trí 無vô 間gian 後hậu 。 何hà 智trí 得đắc 生sanh 。 偈kệ 曰viết 。 若nhược 不bất 壞hoại 盡tận 智trí 。 後hậu 無vô 生sanh 不bất 生sanh 。 盡tận 智trí 或hoặc 無Vô 學Học 。 正chánh 見kiến 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 成thành 不bất 壞hoại 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 。 從tùng 盡tận 智trí 無vô 間gian 後hậu 。 無vô 生sanh 智trí 必tất 生sanh 。 非phi 盡tận 智trí 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 生sanh 。 若nhược 非phi 不bất 壞hoại 法pháp 人nhân 。 從tùng 盡tận 智trí 更cánh 生sanh 盡tận 智trí 。 或hoặc 生sanh 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 。 非phi 無vô 生sanh 智trí 有hữu 退thoái 墮đọa 故cố 。
復phục 次thứ 此thử 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 。 於ư 不bất 壞hoại 阿A 羅La 漢Hán 。 為vi 必tất 不bất 生sanh 耶da 。 偈kệ 曰viết 。 此thử 通thông 應ưng 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 不bất 壞hoại 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 。 從tùng 無vô 生sanh 智trí 後hậu 。 有hữu 時thời 無vô 生sanh 智trí 更cánh 生sanh 。 有hữu 時thời 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 正chánh 見kiến 於ư 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 皆giai 通thông 無vô 差sai 別biệt 。 是thị 前tiền 所sở 說thuyết 四Tứ 果Quả 。 此thử 果quả 屬thuộc 何hà 法pháp 。 是thị 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 何hà 法pháp 名danh 沙Sa 門Môn 若nhược 。 偈kệ 曰viết 。 沙Sa 門Môn 無vô 垢cấu 道đạo 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 道đạo 是thị 無vô 流lưu 稱xưng 為vi 沙Sa 門Môn 若nhược 。 由do 此thử 道Đạo 人Nhân 成thành 沙Sa 門Môn 那na 。 由do 能năng 寂tịch 靜tĩnh 惑hoặc 故cố 。 如như 經kinh 言ngôn 。 此thử 人nhân 能năng 寂tịch 靜tĩnh 多đa 種chủng 惡ác 法pháp 。 不bất 應ưng 慧tuệ 法pháp 。 染nhiễm 污ô 法pháp 隨tùy 順thuận 生sanh 死tử 能năng 感cảm 後hậu 有hữu 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 故cố 。 名danh 沙Sa 門Môn 那na 。 凡phàm 夫phu 非phi 必tất 定định 能năng 寂tịch 靜tĩnh 眾chúng 惡ác 故cố 。 非phi 真chân 實thật 沙Sa 門Môn 那na 。
復phục 次thứ 此thử 沙Sa 門Môn 若nhược 。 何hà 法pháp 為vi 果quả 。 偈kệ 曰viết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 果quả 。 釋thích 曰viết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 法Pháp 。 是thị 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 此thử 果quả 於ư 前tiền 已dĩ 說thuyết 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 阿A 那Na 含Hàm 阿A 羅La 漢Hán 。 如như 經kinh 言ngôn 。 比Bỉ 丘Khâu 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 有hữu 四tứ 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。
復phục 次thứ 此thử 果quả 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 偈kệ 曰viết 。 彼bỉ 一nhất 減giảm 九cửu 十thập 。 釋thích 曰viết 。 此thử 沙Sa 門Môn 若nhược 。 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 各các 八bát 十thập 九cửu 。 此thử 是thị 何hà 法pháp 。 偈kệ 曰viết 。 解giải 脫thoát 道đạo 與dữ 滅diệt 。 釋thích 曰viết 。 為vi 滅diệt 見kiến 惑hoặc 。 有hữu 八bát 無vô 間gian 道đạo 八bát 解giải 脫thoát 道đạo 。 為vi 滅diệt 修tu 惑hoặc 。 於ư 九cửu 地địa 各các 有hữu 九cửu 品phẩm 無vô 間gian 道đạo 。 各các 滅diệt 九cửu 品phẩm 惑hoặc 。 各các 有hữu 九cửu 品phẩm 解giải 脫thoát 道đạo 。 此thử 中trung 一nhất 切thiết 無vô 間gián 道đạo 。 名danh 沙Sa 門Môn 若nhược 。 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 道đạo 。 名danh 有hữu 為vi 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 是thị 無vô 間gian 道đạo 等đẳng 流lưu 果quả 。 及cập 功công 力lực 果quả 故cố 。 諸chư 惑hoặc 滅diệt 離ly 。 名danh 無vô 為vi 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 由do 如như 此thử 義nghĩa 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 果quả 各các 有hữu 一nhất 減giảm 九cửu 十thập 。 若nhược 爾nhĩ 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 此thử 義nghĩa 應ưng 合hợp 分phân 別biệt 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 若nhược 果quả 甚thậm 多đa 。 偈kệ 曰viết 。 成thành 立lập 四tứ 種chủng 果quả 。 由do 五ngũ 因nhân 具cụ 有hữu 。 釋thích 曰viết 。 於ư 滅diệt 道đạo 位vị 中trung 。 若nhược 具cụ 有hữu 五ngũ 因nhân 。 於ư 此thử 位vị 中trung 佛Phật 世Thế 尊Tôn 安an 立lập 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 何hà 者giả 五ngũ 因nhân 。 偈kệ 曰viết 。 捨xả 前tiền 得đắc 別biệt 道đạo 。 得đắc 通thông 滅diệt 果quả 果quả 。 及cập 至chí 得đắc 八bát 智trí 。 修tu 習tập 十thập 六lục 行hành 。 釋thích 曰viết 。 一nhất 先tiên 捨xả 離ly 前tiền 道đạo 。 二nhị 至chí 得đắc 未vị 曾tằng 得đắc 道đạo 。 由do 捨xả 離ly 至chí 得đắc 向hướng 道đạo 道Đạo 果Quả 故cố 。 三tam 合hợp 數số 至chí 得đắc 滅diệt 。 由do 一nhất 至chí 得đắc 。 至chí 得đắc 一nhất 切thiết 滅diệt 故cố 。 四tứ 一nhất 時thời 得đắc 八bát 智trí 故cố 。 五ngũ 四tứ 法pháp 智trí 及cập 類loại 智trí 。 修tu 習tập 十thập 六lục 諦đế 相tướng 。 謂vị 無vô 常thường 等đẳng 相tương/tướng 。 如như 此thử 五ngũ 因nhân 。 果quả 果quả 皆giai 有hữu 此thử 五ngũ 因nhân 。 不bất 可khả 於ư 佛Phật 果Quả 中trung 立lập 。 若nhược 唯duy 無vô 流lưu 道đạo 名danh 沙Sa 門Môn 若nhược 。 云vân 何hà 世thế 道đạo 所sở 得đắc 二nhị 種chủng 果quả 。 名danh 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 偈kệ 曰viết 。 世thế 道đạo 得đắc 離ly 故cố 。 得đắc 無vô 流lưu 持trì 果quả 。 釋thích 曰viết 。 於ư 二nhị 果quả 中trung 不bất 唯duy 以dĩ 世thế 道đạo 滅diệt 為vi 果quả 。 謂vị 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果quả 。 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 。 云vân 何hà 見kiến 道Đạo 果Quả 滅diệt 於ư 中trung 相tương 離ly 。 同đồng 一nhất 至chí 得đắc 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 滅diệt 。 為vi 一nhất 一nhất 果quả 故cố 。 是thị 故cố 經Kinh 中trung 說thuyết 。 何hà 者giả 為vi 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果quả 。 謂vị 三tam 結kết 滅diệt 離ly 。 及cập 欲dục 瞋sân 癡si 薄bạc 弱nhược 。 何hà 者giả 為vi 阿A 那Na 含Hàm 果quả 。 調điều 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 滅diệt 離ly 。 由do 無vô 流lưu 道đạo 至chí 得đắc 滅diệt 離ly 故cố 。 故cố 此thử 道đạo 被bị 持trì 。 由do 無vô 流lưu 道Đạo 力lực 。 至chí 死tử 不bất 退thoái 失thất 故cố 。 是thị 故cố 此thử 滅diệt 如như 理lý 應ưng 成thành 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 是thị 前tiền 所sở 說thuyết 名danh 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。
復phục 次thứ 此thử 偈kệ 曰viết 。 婆Bà 羅La 門Môn 梵Phạm 輪luân 。 說thuyết 此thử 梵Phạm 轉chuyển 故cố 。 釋thích 曰viết 。 由do 能năng 遣khiển 蕩đãng 諸chư 惑hoặc 故cố 。 說thuyết 名danh 婆Bà 羅La 門Môn 。 或hoặc 說thuyết 名danh 梵Phạm 輪luân 。 由do 梵Phạm 轉chuyển 故cố 。 與dữ 無vô 上thượng 梵Phạm 法pháp 相tướng 應ưng 故cố 。 說thuyết 佛Phật 世Thế 尊Tôn 名danh 夫phu 嵐lam 摩ma 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 是thị 夫phu 嵐lam 摩ma 。 如như 此thử 寂tịch 靜tĩnh 。 如như 此thử 清thanh 涼lương 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 故cố 佛Phật 世Thế 尊Tôn 名danh 夫phu 嵐lam 摩ma 。 此thử 輪luân 是thị 佛Phật 世Thế 尊Tôn 輪luân 。 故cố 名danh 梵Phạm 輪luân 。 唯duy 佛Phật 世Thế 尊Tôn 所sở 轉chuyển 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 法Pháp 輪luân 名danh 見kiến 道đạo 。 釋thích 曰viết 。 輪luân 者giả 何hà 義nghĩa 。 因nhân 此thử 得đắc 行hành 故cố 說thuyết 名danh 輪luân 。 由do 見kiến 道đạo 似tự 輪luân 故cố 。 說thuyết 此thử 法pháp 名danh 輪luân 。 云vân 何hà 相tương 似tự 。 偈kệ 曰viết 。 疾tật 行hành 等đẳng 輻bức 等đẳng 。 釋thích 曰viết 。 由do 疾tật 行hành 故cố 似tự 輪luân 。 由do 捨xả 此thử 趣thú 彼bỉ 故cố 。 由do 未vị 伏phục 能năng 伏phục 已dĩ 伏phục 鎮trấn 令linh 不bất 失thất 故cố 。 由do 從tùng 下hạ 向hướng 上thượng 。 從tùng 上thượng 向hướng 下hạ 故cố 。 由do 此thử 疾tật 行hành 等đẳng 義nghĩa 故cố 言ngôn 似tự 輪luân 。 由do 輻bức 等đẳng 義nghĩa 者giả 。 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 。 由do 輻bức 等đẳng 義nghĩa 似tự 輪luân 故cố 。 大đại 德đức 瞿cù 沙sa 說thuyết 此thử 名danh 輪luân 。 正chánh 見kiến 正chánh 覺giác 正chánh 進tiến 正chánh 念niệm 。 此thử 四tứ 法pháp 似tự 輻bức 。 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 。 此thử 三tam 法pháp 似tự 轂cốc 。 正chánh 定định 此thử 一nhất 法pháp 似tự 輞võng 。 是thị 故cố 見kiến 道đạo 說thuyết 名danh 法Pháp 輪luân 。 立lập 此thử 見kiến 道đạo 為vi 法Pháp 輪luân 。 以dĩ 何hà 法pháp 為vi 證chứng 。 於ư 聖thánh 憍kiêu 陳trần 如như 見kiến 道đạo 生sanh 時thời 。 由do 說thuyết 言ngôn 世Thế 尊Tôn 已dĩ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 故cố 。 云vân 何hà 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 相tương/tướng 。 此thử 法pháp 是thị 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 。 此thử 諦đế 必tất 應ưng 知tri 。 此thử 法pháp 已dĩ 知tri 。 如như 此thử 三tam 轉chuyển 。 於ư 一nhất 一nhất 轉chuyển 中trung 。 法Pháp 眼nhãn 成thành 智trí 成thành 明minh 成thành 慧tuệ 成thành 。 如như 此thử 三tam 轉chuyển 及cập 四tứ 相tương/tướng 。 諦đế 諦đế 皆giai 有hữu 。 由do 同đồng 三tam 及cập 十thập 二nhị 故cố 。 說thuyết 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 相tương/tướng 。 譬thí 如như 說thuyết 聰thông 慧tuệ 於ư 二nhị 處xứ 七thất 處xứ 。 由do 此thử 轉chuyển 見kiến 道đạo 修tu 道Đạo 無Vô 學Học 道đạo 。 如như 數số 已dĩ 顯hiển 現hiện 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 如như 此thử 。 若nhược 執chấp 如như 此thử 。 不bất 但đãn 見kiến 道đạo 有hữu 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 相tương/tướng 。 云vân 何hà 安an 立lập 此thử 為vi 法Pháp 輪luân 。 是thị 法Pháp 門môn 本bổn 名danh 法Pháp 輪luân 。 此thử 中trung 亦diệc 具cụ 有hữu 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 相tương/tướng 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 三tam 轉chuyển 。 於ư 中trung 三tam 番phiên 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 故cố 。 云vân 何hà 十thập 二nhị 相tương/tướng 。 三tam 番phiên 思tư 想tưởng 四tứ 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 謂vị 此thử 法pháp 名danh 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 及cập 。 集Tập 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 此thử 法pháp 必tất 應ưng 知tri 。 必tất 應ưng 滅diệt 。 必tất 應ưng 證chứng 。 必tất 應ưng 修tu 。 此thử 法pháp 已dĩ 知tri 已dĩ 滅diệt 已dĩ 證chứng 已dĩ 修tu 。 云vân 何hà 說thuyết 名danh 轉chuyển 。 由do 行hành 度độ 他tha 相tương 續tục 令linh 彼bỉ 解giải 此thử 義nghĩa 故cố 。
復phục 次thứ 一nhất 切thiết 聖thánh 道Đạo 皆giai 是thị 法Pháp 輪luân 。 由do 能năng 行hành 度độ 於ư 弟đệ 子tử 相tương 續tục 故cố 。 此thử 法pháp 於ư 他tha 相tương 續tục 。 由do 生sanh 見kiến 道đạo 故cố 。 正chánh 被bị 轉chuyển 說thuyết 已dĩ 轉chuyển 。
復phục 次thứ 於ư 何hà 界giới 中trung 得đắc 幾kỷ 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 偈kệ 曰viết 。 欲dục 三tam 三tam 界giới 後hậu 。 釋thích 曰viết 。 唯duy 於ư 欲dục 界giới 中trung 得đắc 三tam 果quả 。 於ư 餘dư 無vô 。 最tối 後hậu 沙Sa 門Môn 若nhược 果quả 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 果quả 於ư 三tam 界giới 通thông 得đắc 。 此thử 前tiền 二nhị 果quả 。 未vị 離ly 欲dục 人nhân 所sở 得đắc 故cố 。 於ư 上thượng 不bất 得đắc 。 此thử 義nghĩa 應ưng 理lý 。 第đệ 三tam 果quả 云vân 何hà 於ư 上thượng 不bất 應ưng 得đắc 。 偈kệ 曰viết 。 上thượng 界giới 無vô 見kiến 道đạo 。 釋thích 曰viết 。 於ư 欲dục 界giới 上thượng 無vô 見kiến 道đạo 。 若nhược 離ly 此thử 道đạo 。 已dĩ 得đắc 離ly 欲dục 人nhân 。 至chí 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 由do 此thử 義nghĩa 。 是thị 故cố 但đãn 於ư 欲dục 界giới 有hữu 三tam 果quả 。 由do 何hà 因nhân 於ư 上thượng 地địa 無vô 見kiến 道đạo 。 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 正chánh 聞văn 無vô 故cố 。 不bất 能năng 緣duyên 下hạ 界giới 境cảnh 故cố 。 故cố 無vô 見kiến 道đạo 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 偈kệ 曰viết 。 無vô 厭yếm 故cố 此thử 作tác 。 彼bỉ 究cứu 竟cánh 經kinh 故cố 。 釋thích 曰viết 。 色sắc 界giới 凡phàm 夫phu 。 由do 愛ái 著trước 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 由do 無vô 苦khổ 受thọ 故cố 。 不bất 生sanh 厭yếm 惡ác 心tâm 。 若nhược 離ly 厭yếm 惡ác 。 無vô 別biệt 道Đạo 理lý 能năng 引dẫn 生sanh 聖thánh 道Đạo 。 如như 此thử 等đẳng 名danh 道Đạo 理lý 。 亦diệc 有hữu 阿a 含hàm 為vi 證chứng 。 經kinh 言ngôn 有hữu 五ngũ 人nhân 。 於ư 此thử 造tạo 作tác 於ư 彼bỉ 究cứu 竟cánh 。 何hà 者giả 為vi 五ngũ 。 中trung 滅diệt 乃nãi 至chí 上thượng 流lưu 。 造tạo 作tác 者giả 。 謂vị 初sơ 發phát 修tu 見kiến 道đạo 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 正chánh 方phương 便tiện 故cố 。 究cứu 竟cánh 者giả 。 謂vị 至chí 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 由do 此thử 經Kinh 故cố 。 知tri 於ư 上thượng 界giới 無vô 見kiến 道đạo 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 此thử 義nghĩa 。 若nhược 不bất 壞hoại 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 。 盡tận 智trí 後hậu 必tất 生sanh 無vô 生sanh 智trí 。 阿A 羅La 漢Hán 為vi 有hữu 差sai 別biệt 不phủ 。 說thuyết 有hữu 。 偈kệ 曰viết 。 阿A 羅La 漢Hán 有hữu 六lục 。 釋thích 曰viết 。 於ư 經kinh 中trung 說thuyết 。 阿A 羅La 漢Hán 有hữu 六lục 性tánh 。 一nhất 退thoái 墮đọa 法pháp 。 二nhị 自tự 害hại 法pháp 。 三tam 守thủ 護hộ 法Pháp 。 四tứ 住trụ 不bất 動động 法pháp 。 五ngũ 應ưng 通thông 達đạt 法pháp 。 六lục 不bất 壞hoại 法pháp 。 偈kệ 曰viết 。 前tiền 五ngũ 信tín 樂nhạo 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 除trừ 不bất 壞hoại 法pháp 一nhất 人nhân 。 所sở 餘dư 五ngũ 人nhân 信tín 樂nhạo 得đắc 為vi 先tiên 。 偈kệ 曰viết 。 彼bỉ 脫thoát 依y 時thời 愛ái 。 釋thích 曰viết 。 此thử 五ngũ 人nhân 應ưng 知tri 。 彼bỉ 解giải 脫thoát 依y 時thời 得đắc 成thành 。 及cập 最tối 所sở 愛ái 恆hằng 守thủ 護hộ 故cố 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 。 有hữu 時thời 解giải 脫thoát 。 彼bỉ 觀quán 時thời 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 由do 除trừ 觀quán 字tự 故cố 。 說thuyết 時thời 解giải 脫thoát 。 譬thí 如như 酥tô 甕úng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 人nhân 現hiện 前tiền 。 修tu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 必tất 觀quán 時thời 成thành 時thời 者giả 。 謂vị 命mạng 緣duyên 無vô 病bệnh 住trú 處xứ 時thời 等đẳng 。 觀quán 此thử 時thời 彼bỉ 俱câu 解giải 脫thoát 成thành 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 不bất 壞hoại 法pháp 無vô 壞hoại 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 不bất 壞hoại 阿A 羅La 漢Hán 所sở 得đắc 解giải 脫thoát 。 則tắc 恆hằng 成thành 無vô 破phá 壞hoại 。 由do 無vô 退thoái 墮đọa 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 故cố 非phi 時thời 解giải 脫thoát 。 釋thích 曰viết 。 是thị 故cố 說thuyết 此thử 人nhân 不bất 依y 時thời 解giải 脫thoát 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 人nhân 不bất 觀quán 時thời 。 恆hằng 解giải 脫thoát 如như 意ý 。 能năng 現hiện 前tiền 修tu 習tập 。 三tam 摩ma 提đề 故cố 。
復phục 次thứ 由do 蹔tạm 時thời 永vĩnh 時thời 解giải 脫thoát 故cố 。 立lập 彼bỉ 為vi 有hữu 時thời 解giải 脫thoát 無vô 時thời 解giải 脫thoát 。 由do 有hữu 退thoái 失thất 不bất 退thoái 失thất 義nghĩa 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 此thử 先tiên 見kiến 至chí 類loại 。 釋thích 曰viết 。 此thử 不bất 壞hoại 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 。 於ư 學học 位vị 中trung 應ưng 知tri 見kiến 至chí 為vi 性tánh 。 此thử 六lục 阿A 羅La 漢Hán 。 為vi 從tùng 初sơ 有hữu 六lục 性tánh 。 為vi 後hậu 得đắc 六lục 性tánh 。 偈kệ 曰viết 。 有hữu 餘dư 本bổn 得đắc 性tánh 。 有hữu 餘dư 練luyện 根căn 得đắc 。 釋thích 曰viết 。 有hữu 人nhân 從tùng 初sơ 本bổn 以dĩ 退thoái 墮đọa 為vi 性tánh 。 有hữu 人nhân 從tùng 初sơ 本bổn 以dĩ 自tự 害hại 為vi 性tánh 。 所sở 餘dư 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 有hữu 人nhân 。 先tiên 以dĩ 退thoái 墮đọa 法pháp 為vi 性tánh 。 後hậu 由do 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 更cánh 進tiến 得đắc 自tự 害hại 法pháp 為vi 性tánh 。 乃nãi 至chí 進tiến 得đắc 不bất 壞hoại 法pháp 為vi 性tánh 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 中trung 退thoái 墮đọa 法pháp 者giả 。 若nhược 人nhân 必tất 定định 從tùng 所sở 得đắc 法Pháp 退thoái 墮đọa 。 不bất 能năng 得đắc 自tự 害hại 法pháp 為vi 性tánh 。 自tự 害hại 法pháp 者giả 。 若nhược 人nhân 必tất 定định 應ưng 殺sát 害hại 自tự 身thân 。 守thủ 護hộ 法Pháp 者giả 。 若nhược 人nhân 隨tùy 自tự 所sở 得đắc 。 必tất 定định 應ưng 守thủ 護hộ 。 住trụ 不bất 動động 法pháp 者giả 。 若nhược 人nhân 離ly 最tối 強cường/cưỡng 退thoái 墮đọa 因nhân 緣duyên 。 雖tuy 不bất 恆hằng 守thủ 。 必tất 定định 應ưng 住trụ 於ư 所sở 得đắc 不bất 動động 。 無vô 退thoái 墮đọa 故cố 。 離ly 加gia 行hành 故cố 。 不bất 得đắc 增tăng 進tiến 。 通thông 達đạt 法pháp 者giả 。 若nhược 人nhân 後hậu 時thời 必tất 定định 通thông 達đạt 不bất 壞hoại 法pháp 為vi 性tánh 。 不bất 壞hoại 法pháp 者giả 。 若nhược 人nhân 必tất 定định 不bất 如như 前tiền 人nhân 有hữu 退thoái 墮đọa 。 前tiền 二nhị 人nhân 於ư 有hữu 學học 位vị 中trung 。 無vô 恆hằng 修tu 及cập 尊tôn 重trọng 修tu 。 但đãn 根căn 有hữu 異dị 。 第đệ 三tam 人nhân 恆hằng 修tu 加gia 行hành 根căn 鈍độn 。 第đệ 四tứ 人nhân 尊tôn 重trọng 修tu 加gia 行hành 根căn 利lợi 。 第đệ 五ngũ 人nhân 具cụ 二nhị 修tu 但đãn 根căn 鈍độn 。 第đệ 六lục 人nhân 具cụ 德đức 二nhị 修tu 慧tuệ 根căn 最tối 利lợi 。 第đệ 一nhất 退thoái 墮đọa 法pháp 人nhân 。 非phi 必tất 定định 應ưng 有hữu 退thoái 墮đọa 。 乃nãi 至chí 通thông 達đạt 法pháp 人nhân 。 非phi 必tất 定định 應ưng 通thông 達đạt 。 不bất 壞hoại 法pháp 但đãn 約ước 有hữu 義nghĩa 。 故cố 說thuyết 此thử 名danh 。 若nhược 人nhân 執chấp 如như 此thử 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 皆giai 具cụ 六lục 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 義nghĩa 不bất 相tương 違vi 。 若nhược 人nhân 執chấp 彼bỉ 必tất 定định 有hữu 退thoái 等đẳng 事sự 乃nãi 至chí 通thông 達đạt 。 於ư 彼bỉ 人nhân 欲dục 界giới 中trung 有hữu 六lục 阿A 羅La 漢Hán 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 唯duy 有hữu 二nhị 。 謂vị 住trụ 不bất 動động 法pháp 及cập 不bất 壞hoại 法pháp 。 此thử 二nhị 人nhân 更cánh 退thoái 自tự 害hại 。 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 此thử 事sự 不bất 有hữu 故cố 。 此thử 六lục 人nhân 中trung 何hà 人nhân 得đắc 退thoái 。 從tùng 何hà 法pháp 退thoái 為vi 從tùng 果quả 。 為vi 從tùng 性tánh 。 偈kệ 曰viết 。 退thoái 性tánh 有hữu 四tứ 人nhân 。 五ngũ 退thoái 果quả 。 釋thích 曰viết 。 自tự 害hại 等đẳng 四tứ 人nhân 從tùng 性tánh 退thoái 。
何hà 以dĩ 故cố 。 退thoái 墮đọa 法pháp 人nhân 。 無vô 更cánh 從tùng 自tự 性tánh 退thoái 墮đọa 。 退thoái 墮đọa 法pháp 等đẳng 五ngũ 人nhân 。 皆giai 從tùng 果quả 退thoái 。 此thử 五ngũ 人nhân 雖tuy 退thoái 。 偈kệ 曰viết 。 非phi 先tiên 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 先tiên 所sở 得đắc 性tánh 。 此thử 人nhân 不bất 從tùng 此thử 性tánh 退thoái 。 由do 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 。 道đạo 成thành 就tựu 令linh 堅kiên 實thật 故cố 。 若nhược 有hữu 學học 性tánh 。 世thế 出xuất 世thế 道đạo 所sở 成thành 就tựu 。 亦diệc 無vô 有hữu 退thoái 。 由do 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 後hậu 所sở 得đắc 性tánh 。 此thử 性tánh 有hữu 退thoái 。 若nhược 人nhân 得đắc 初sơ 果quả 。 此thử 人nhân 從tùng 初sơ 果quả 無vô 退thoái 。 從tùng 餘dư 果quả 得đắc 退thoái 。 是thị 故cố 從tùng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果quả 。 無vô 有hữu 退thoái 墮đọa 。 若nhược 作tác 如như 此thử 執chấp 。 退thoái 法pháp 有hữu 三tam 人nhân 。 一nhất 在tại 退thoái 墮đọa 性tánh 中trung 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 修tu 練luyện 根căn 所sở 得đắc 性tánh 退thoái 。 三tam 退thoái 墮đọa 有hữu 學học 。 自tự 害hại 有hữu 四tứ 。 三tam 如như 前tiền 。 第đệ 四tứ 更cánh 還hoàn 退thoái 性tánh 。 如như 此thử 餘dư 三tam 增tăng 一nhất 一nhất 品phẩm 。 如như 次thứ 第đệ 應ưng 知tri 。 成thành 五ngũ 六lục 七thất 人nhân 。 是thị 本bổn 所sở 得đắc 性tánh 。 若nhược 退thoái 成thành 有hữu 學học 人nhân 。 於ư 中trung 得đắc 住trụ 不bất 住trụ 餘dư 性tánh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 。 由do 得đắc 增tăng 長trưởng 性tánh 。 轉chuyển 增tăng 不bất 成thành 退thoái 。
復phục 有hữu 何hà 因nhân 從tùng 初sơ 果quả 不bất 退thoái 。 偈kệ 曰viết 。 見kiến 惑hoặc 無vô 類loại 故cố 。 釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 無vô 類loại 。 一nhất 切thiết 見kiến 諦Đế 所sở 滅diệt 惑hoặc 。 依y 我ngã 生sanh 起khởi 故cố 。 彼bỉ 以dĩ 身thân 見kiến 為vi 根căn 本bổn 故cố 。 此thử 所sở 依y 我ngã 。 必tất 定định 永vĩnh 無vô 。 故cố 說thuyết 無vô 類loại 。 若nhược 爾nhĩ 彼bỉ 應ưng 成thành 緣duyên 無vô 為vi 境cảnh 。 非phi 緣duyên 無vô 為vi 境cảnh 。 由do 緣duyên 諦đế 為vi 境cảnh 故cố 。 於ư 諦đế 中trung 不bất 如như 分phân 別biệt 為vi 境cảnh 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 惑hoặc 不bất 然nhiên 。 有hữu 差sai 別biệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 見kiến 於ư 色sắc 等đẳng 類loại 。 由do 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 自tự 在tại 者giả 分phân 別biệt 故cố 。 增tăng 益ích 非phi 實thật 有hữu 我ngã 性tánh 起khởi 。 以dĩ 身thân 見kiến 為vi 依y 止chỉ 。 所sở 餘dư 邊biên 見kiến 等đẳng 惑hoặc 生sanh 起khởi 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 類loại 。 修tu 道Đạo 所sở 滅diệt 惑hoặc 。 欲dục 瞋sân 慢mạn 無vô 明minh 。 於ư 色sắc 等đẳng 類loại 中trung 。 愛ái 增tăng 上thượng 起khởi 。 不bất 了liễu 為vi 自tự 性tánh 生sanh 起khởi 。 是thị 故cố 說thuyết 有hữu 類loại 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 有hữu 微vi 淨tịnh 等đẳng 境cảnh 。 由do 緣duyên 此thử 故cố 。 彼bỉ 得đắc 起khởi 我ngã 等đẳng 皆giai 無vô 髣phảng 髴phất 。
復phục 次thứ 隨tùy 道đạo 所sở 滅diệt 惑hoặc 。 有hữu 境cảnh 類loại 各các 各các 相tương 對đối 。 謂vị 可khả 愛ái 不bất 可khả 愛ái 等đẳng 。 一nhất 切thiết 見kiến 諦Đế 所sở 滅diệt 惑hoặc 。 通thông 以dĩ 我ngã 等đẳng 相tương/tướng 為vi 境cảnh 。 是thị 故cố 無vô 各các 相tương 對đối 境cảnh 類loại 。
復phục 次thứ 見kiến 道đạo 所sở 緣duyên 境cảnh 。 謂vị 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 空không 。 真chân 實thật 是thị 有hữu 故cố 。 非phi 世thế 道đạo 所sở 緣duyên 故cố 。 於ư 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 先tiên 未vị 曾tằng 所sở 證chứng 見kiến 故cố 。 是thị 故cố 初sơ 果quả 無vô 退thoái 事sự 。
復phục 次thứ 聖thánh 人nhân 。 若nhược 不bất 至chí 心tâm 觀quán 察sát 。 由do 念niệm 忘vong 失thất 修tu 惑hoặc 則tắc 起khởi 。 若nhược 至chí 心tâm 觀quán 察sát 。 則tắc 不bất 得đắc 起khởi 。 譬thí 如như 於ư 藤đằng 起khởi 蛇xà 想tưởng 。 若nhược 人nhân 不bất 至chí 心tâm 觀quán 察sát 。 我ngã 見kiến 等đẳng 惑hoặc 則tắc 。 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 諸chư 見kiến 由do 明minh 了liễu 決quyết 度độ 故cố 。 是thị 故cố 聖thánh 人nhân 。 從tùng 見kiến 諦Đế 惑hoặc 。 無vô 有hữu 退thoái 義nghĩa 。 經kinh 部bộ 師sư 說thuyết 。 從tùng 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 無vô 有hữu 退thoái 義nghĩa 。 此thử 義nghĩa 真chân 實thật 可khả 然nhiên 。 云vân 何hà 可khả 知tri 。 由do 阿a 含hàm 及cập 道Đạo 理lý 。 此thử 中trung 是thị 何hà 。 阿a 含hàm 經Kinh 云vân 。 比Bỉ 丘Khâu 此thử 是thị 真chân 滅diệt 。 若nhược 由do 聖thánh 智trí 所sở 滅diệt 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。 說thuyết 無vô 放phóng 逸dật 事sự 。 釋thích 曰viết 。 經Kinh 云vân 有hữu 學học 人nhân 。 於ư 無vô 放phóng 逸dật 中trung 。 我ngã 說thuyết 必tất 有hữu 。 無vô 放phóng 逸dật 事sự 。 於ư 阿A 羅La 漢Hán 我ngã 不bất 說thuyết 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 。 於ư 阿A 羅La 漢Hán 。 亦diệc 有hữu 無vô 放phóng 逸dật 事sự 。 如như 經kinh 言ngôn 。
阿A 難Nan 。 於ư 阿A 羅La 漢Hán 人nhân 。 利lợi 養dưỡng 讚tán 歎thán 等đẳng 事sự 。 我ngã 說thuyết 亦diệc 能năng 為vi 障chướng 礙ngại 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 此thử 經Kinh 所sở 說thuyết 。 退thoái 但đãn 說thuyết 從tùng 現hiện 法pháp 安an 樂lạc 住trụ 退thoái 。 是thị 不bất 壞hoại 心tâm 解giải 脫thoát 。 本bổn 來lai 身thân 所sở 證chứng 。 我ngã 說thuyết 從tùng 此thử 無vô 別biệt 因nhân 緣duyên 能năng 令linh 阿A 羅La 漢Hán 退thoái 墮đọa 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 。 從tùng 依y 時thời 解giải 脫thoát 有hữu 退thoái 。 是thị 義nghĩa 可khả 然nhiên 。 我ngã 等đẳng 亦diệc 說thuyết 。 如như 此thử 此thử 依y 時thời 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 應ưng 須tu 思tư 量lượng 。 為vi 是thị 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 為vi 是thị 九cửu 定định 是thị 根căn 本bổn 定định 及cập 根căn 本bổn 三Tam 摩Ma 提Đề 。 云vân 何hà 知tri 依y 時thời 現hiện 前tiền 故cố 。 說thuyết 名danh 依y 時thời 解giải 脫thoát 。 為vi 於ư 現hiện 世thế 安an 樂lạc 。 住trụ 數sác 數sác 所sở 尋tầm 修tu 故cố 。 說thuyết 名danh 所sở 愛ái 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 是thị 應ưng 所sở 噉đạm 味vị 故cố 。 說thuyết 名danh 所sở 愛ái 。 阿A 羅La 漢Hán 解giải 脫thoát 恆hằng 相tương 隨tùy 逐trục 故cố 。 不bất 可khả 立lập 為vi 依y 時thời 。 非phi 復phục 所sở 愛ái 故cố 。 不bất 可khả 立lập 為vi 所sở 愛ái 。 若nhược 從tùng 阿A 羅La 漢Hán 。 果quả 有hữu 退thoái 墮đọa 。 理lý 云vân 何hà 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 唯duy 從tùng 依y 心tâm 學học 現hiện 世thế 安an 樂lạc 住trụ 有hữu 退thoái 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 此thử 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 解giải 脫thoát 。 必tất 是thị 不bất 壞hoại 法pháp 。 從tùng 現hiện 世thế 安an 樂lạc 住trụ 。 阿A 羅La 漢Hán 有hữu 退thoái 。 由do 利lợi 養dưỡng 讚tán 歎thán 等đẳng 心tâm 散tán 亂loạn 故cố 。 由do 自tự 在tại 退thoái 失thất 故cố 。 由do 根căn 鈍độn 故cố 。 有hữu 人nhân 亦diệc 不bất 退thoái 。 若nhược 利lợi 根căn 人nhân 。 此thử 中trung 若nhược 有hữu 退thoái 說thuyết 名danh 退thoái 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 。 若nhược 不bất 退thoái 說thuyết 名danh 不bất 退thoái 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 。 自tự 害hại 法pháp 等đẳng 義nghĩa 應ưng 如như 此thử 思tư 。 不bất 退thoái 法pháp 住trụ 。 不bất 動động 法pháp 。 不bất 壞hoại 法pháp 。 此thử 三tam 人nhân 有hữu 何hà 異dị 。 不bất 退thoái 法Pháp 者giả 。 非phi 練luyện 根căn 至chí 。 不bất 壞hoại 法pháp 者giả 。 由do 練luyện 根căn 至chí 。 此thử 二nhị 人nhân 隨tùy 所sở 修tu 得đắc 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 差sai 別biệt 。 從tùng 此thử 無vô 退thoái 墮đọa 。 住trụ 不bất 動động 者giả 。 彼bỉ 於ư 隨tùy 所sở 得đắc 功công 德đức 中trung 住trụ 。 從tùng 此thử 功công 德đức 必tất 定định 不bất 退thoái 。 亦diệc 不bất 增tăng 進tiến 生sanh 餘dư 功công 德đức 。 若nhược 生sanh 餘dư 功công 德đức 從tùng 此thử 得đắc 動động 。 如như 此thử 應ưng 知tri 三tam 人nhân 差sai 別biệt 。 偈kệ 曰viết 時thời 解giải 脫thoát 瞿cù 提đề 。 釋thích 曰viết 。 淨tịnh 命mạng 瞿cù 提đề 柯kha 在tại 學học 位vị 中trung 。 由do 數sác 數sác 噉đạm 定định 味vị 故cố 。 由do 根căn 鈍độn 故cố 。 從tùng 依y 時thời 解giải 脫thoát 退thoái 墮đọa 。 生sanh 憂ưu 悔hối 心tâm 。 欲dục 捨xả 身thân 命mạng 。 執chấp 仗trượng 自tự 害hại 。 於ư 將tương 死tử 時thời 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 即tức 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 瞿cù 提đề 柯kha 非phi 退thoái 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 於ư 十thập 增tăng 經kinh 中trung 說thuyết 此thử 言ngôn 。 有hữu 一nhất 法pháp 必tất 定định 應ưng 生sanh 。 謂vị 依y 時thời 所sở 愛ái 心tâm 解giải 脫thoát 。
復phục 有hữu 一nhất 法pháp 。 必tất 定định 應ưng 證chứng 。 謂vị 不bất 壞hoại 法pháp 心tâm 解giải 脫thoát 。 若nhược 依y 時thời 所sở 愛ái 心tâm 解giải 脫thoát 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 云vân 何hà 於ư 十thập 中trung 作tác 兩lưỡng 番phiên 說thuyết 。 於ư 餘dư 處xứ 不bất 曾tằng 聞văn 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 後hậu 更cánh 應ưng 生sanh 。 云vân 何hà 文văn 必tất 定định 可khả 證chứng 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 。 鈍độn 根căn 所sở 攝nhiếp 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 必tất 應ưng 更cánh 生sanh 。 此thử 經Kinh 文văn 欲dục 證chứng 何hà 義nghĩa 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 。 欲dục 顯hiển 於ư 生sanh 果quả 有hữu 能năng 故cố 。 以dĩ 此thử 文văn 為vi 證chứng 。 若nhược 爾nhĩ 於ư 餘dư 果quả 亦diệc 可khả 以dĩ 此thử 為vi 證chứng 。 若nhược 汝nhữ 言ngôn 。 此thử 果quả 應ưng 生sanh 故cố 。 故cố 說thuyết 應ưng 生sanh 。 餘dư 果quả 最tối 應ưng 生sanh 。 是thị 故cố 依y 時thời 解giải 脫thoát 。 非phi 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 依y 時thời 解giải 脫thoát 。 若nhược 阿A 羅La 漢Hán 。 人nhân 由do 鈍độn 根căn 故cố 。 現hiện 前tiền 修tu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 觀quán 時thời 得đắc 成thành 。 說thuyết 此thử 為vi 依y 時thời 解giải 脫thoát 。 翻phiên 此thử 為vi 非phi 時thời 解giải 脫thoát 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 藏tạng 說thuyết 。 有hữu 由do 三tam 處xứ 欲dục 界giới 隨tùy 眠miên 欲dục 生sanh 起khởi 上thượng 心tâm 。 何hà 者giả 為vi 三tam 。 一nhất 欲dục 界giới 隨tùy 眠miên 欲dục 未vị 得đắc 滅diệt 離ly 。 二nhị 隨tùy 欲dục 界giới 上thượng 心tâm 欲dục 法pháp 對đối 根căn 現hiện 前tiền 三tam 。 於ư 中trung 起khởi 不bất 如như 思tư 惟duy 若nhược 。 汝nhữ 言ngôn 此thử 。 文văn 依y 具cụ 因nhân 生sanh 惑hoặc 故cố 說thuyết 。 何hà 惑hoặc 由do 不bất 具cụ 因nhân 得đắc 生sanh 。 依y 阿a 含hàm 證chứng 不bất 退thoái 義nghĩa 如như 此thử 。 云vân 何hà 由do 道Đạo 理lý 。 若nhược 阿A 羅La 漢Hán 人nhân 。 已dĩ 得đắc 如như 此thử 對đối 治trị 。 由do 此thử 一nhất 切thiết 惑hoặc 至chí 得đắc 永vĩnh 不bất 生sanh 為vi 法pháp 。 云vân 何hà 更cánh 退thoái 。 若nhược 此thử 對đối 治trị 未vị 生sanh 。 云vân 何hà 諸chư 流lưu 得đắc 盡tận 。 由do 未vị 永vĩnh 拔bạt 除trừ 惑hoặc 種chủng 子tử 。 更cánh 生sanh 為vi 法pháp 。 若nhược 流lưu 未vị 盡tận 。 云vân 何hà 稱xưng 阿A 羅La 漢Hán 。 依y 道Đạo 理lý 證chứng 不bất 退thoái 義nghĩa 如như 此thử 。 偈kệ 曰viết 。 由do 火hỏa 聚tụ 譬thí 退thoái 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 火hỏa 聚tụ 譬thí 經kinh 汝nhữ 宜nghi 應ưng 救cứu 。 此thử 經Kinh 言ngôn 。 多đa 聞văn 聖thánh 弟đệ 子tử 。 如như 此thử 行hành 如như 此thử 住trụ 。 有hữu 時thời 有hữu 處xứ 。 由do 念niệm 忘vong 失thất 故cố 。 更cánh 生sanh 惡ác 不bất 應ưng 慧tuệ 覺giác 觀quán 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 文văn 中trung 不bất 定định 顯hiển 現hiện 阿A 羅La 漢Hán 。 云vân 何hà 知tri 。 由do 此thử 經Kinh 言ngôn 。 阿A 羅La 漢Hán 心tâm 長trường 時thời 歸quy 向hướng 空không 寂tịch 。 乃nãi 至chí 垂thùy 墮đọa 涅Niết 槃Bàn 。 由do 此thử 言ngôn 故cố 。 知tri 前tiền 非phi 證chứng 。
復phục 有hữu 餘dư 經kinh 中trung 說thuyết 。 阿A 羅La 漢Hán 有hữu 如như 此thử 力lực 。 由do 一nhất 切thiết 流lưu 處xứ 諸chư 法pháp 。 阿A 羅La 漢Hán 恆hằng 時thời 清thanh 涼lương 。 恆hằng 時thời 寂tịch 靜tĩnh 。 由do 此thử 言ngôn 故cố 前tiền 非phi 證chứng 。 有hữu 如như 此thử 言ngôn 。 乃nãi 至chí 未vị 棄khí 捨xả 行hành 。 若nhược 爾nhĩ 有hữu 學học 人nhân 在tại 行hành 中trung 。 亦diệc 有hữu 此thử 義nghĩa 。 於ư 或hoặc 生sanh 中trung 火hỏa 聚tụ 譬thí 經kinh 。 由do 依y 有hữu 學học 位vị 說thuyết 故cố 。 於ư 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 如như 此thử 失thất 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 人nhân 。 從tùng 果quả 得đắc 退thoái 。 為vi 唯duy 阿A 羅La 漢Hán 有hữu 六lục 性tánh 。 餘dư 人nhân 亦diệc 有hữu 。 偈kệ 曰viết 。 凡phàm 學học 人nhân 六lục 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 不bất 但đãn 阿A 羅La 漢Hán 有hữu 六lục 性tánh 。 凡phàm 夫phu 及cập 有hữu 學học 人nhân 。 皆giai 有hữu 六lục 性tánh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 六lục 性tánh 。 以dĩ 彼bỉ 次thứ 第đệ 為vi 前tiền 。
復phục 次thứ 偈kệ 曰viết 。 見kiến 道đạo 無vô 練luyện 根căn 。 釋thích 曰viết 。 於ư 異dị 見kiến 道đạo 處xứ 。 有hữu 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 於ư 見kiến 道đạo 中trung 則tắc 無vô 。 修tu 加gia 行hành 不bất 及cập 故cố 。 有hữu 人nhân 於ư 凡phàm 夫phu 位vị 中trung 。 修tu 度độ 餘dư 根căn 。 有hữu 人nhân 於ư 信tín 樂nhạo 得đắc 位vị 中trung 。 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 經Kinh 中trung 說thuyết 言ngôn 。 是thị 人nhân 所sở 得đắc 。 四tứ 種chủng 依y 心tâm 現hiện 法pháp 安an 樂lạc 住trụ 。 從tùng 此thử 隨tùy 一nhất 我ngã 說thuyết 有hữu 得đắc 退thoái 墮đọa 。 是thị 不bất 壞hoại 心tâm 解giải 脫thoát 。 唯duy 一nhất 阿A 羅La 漢Hán 人nhân 。 本bổn 來lai 身thân 所sở 證chứng 。 我ngã 說thuyết 無vô 別biệt 因nhân 緣duyên 能năng 令linh 阿A 羅La 漢Hán 從tùng 此thử 退thoái 墮đọa 云vân 何hà 不bất 壞hoại 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 。 從tùng 現hiện 世thế 安an 樂lạc 住trụ 得đắc 退thoái 。 偈kệ 曰viết 。 退thoái 墮đọa 有hữu 三tam 種chủng 。 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 用dụng 。 釋thích 曰viết 。 已dĩ 得đắc 退thoái 者giả 。 若nhược 人nhân 從tùng 已dĩ 得đắc 功công 德đức 退thoái 墮đọa 。 未vị 得đắc 退thoái 者giả 。 若nhược 人nhân 不bất 能năng 。 得đắc 應ưng 得đắc 功công 德đức 。 受thọ 用dụng 退thoái 者giả 。 若nhược 人nhân 所sở 得đắc 功công 德đức 。 不bất 令linh 現hiện 前tiền 。 此thử 三tam 種chủng 退thoái 墮đọa 中trung 。 偈kệ 曰viết 。 最tối 後hậu 佛Phật 不bất 壞hoại 。 中trung 間gian 餘dư 有hữu 三tam 。 釋thích 曰viết 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 但đãn 有hữu 受thọ 用dụng 退thoái 無vô 餘dư 。 由do 如Như 來Lai 一nhất 向hướng 行hành 利lợi 益ích 他tha 事sự 。 不bất 壞hoại 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 受thọ 用dụng 退thoái 及cập 未vị 得đắc 退thoái 。 謂vị 從tùng 勝thắng 人nhân 法pháp 差sai 別biệt 。 未vị 至chí 得đắc 故cố 。 餘dư 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 亦diệc 有hữu 已dĩ 得đắc 退thoái 未vị 得đắc 退thoái 受thọ 用dụng 退thoái 。 此thử 二nhị 可khả 知tri 。 由do 經kinh 依y 受thọ 用dụng 退thoái 。 說thuyết 退thoái 。 立lập 不bất 壞hoại 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 不bất 退thoái 。 此thử 不bất 違vi 經kinh 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 無vô 流lưu 解giải 脫thoát 。 皆giai 不bất 可khả 壞hoại 。 如như 所sở 說thuyết 安an 立lập 不bất 壞hoại 法pháp 。 阿A 羅La 漢Hán 義nghĩa 。 此thử 義nghĩa 如như 非phi 不bất 如như 。 是thị 故cố 此thử 義nghĩa 不bất 可khả 難nạn/nan 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 皆giai 以dĩ 不bất 壞hoại 為vi 法pháp 。 此thử 名danh 顯hiển 不bất 壞hoại 義nghĩa 。
復phục 次thứ 如như 毘tỳ 婆bà 沙sa 言ngôn 。 若nhược 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 退thoái 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 此thử 阿A 羅La 漢Hán 。 為vi 更cánh 受thọ 生sanh 不phủ 。 不bất 更cánh 受thọ 生sanh 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 偈kệ 曰viết 。 退thoái 位vị 不bất 死tử 故cố 。 釋thích 曰viết 。 無vô 有hữu 一nhất 人nhân 。 從tùng 聖thánh 果Quả 退thoái 在tại 退thoái 位vị 中trung 捨xả 命mạng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 經kinh 言ngôn 。 比Bỉ 丘Khâu 聖thánh 弟đệ 子tử 。 若nhược 忘vong 失thất 憶ức 念niệm 皆giai 悉tất 遲trì 緩hoãn 。 雖tuy 然nhiên 若nhược 滅diệt 此thử 忘vong 失thất 。 速tốc 得đắc 滅diệt 盡tận 。 由do 此thử 經Kinh 言ngôn 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 死tử 義nghĩa 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 此thử 正chánh 梵Phạm 行hạnh 。 非phi 可khả 安an 息tức 。 若nhược 人nhân 從tùng 此thử 果quả 退thoái 。 是thị 昔tích 所sở 住trụ 果quả 非phi 所sở 作tác 事sự 。 為vi 更cánh 作tác 不phủ 。 偈kệ 曰viết 。 不bất 作tác 非phi 所sở 作tác 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 已dĩ 退thoái 。 不bất 更cánh 作tác 與dữ 本bổn 果quả 相tương 違vi 事sự 。 譬thí 如như 健kiện 人nhân 。 雖tuy 趺phu 不bất 躄tích 。 若nhược 人nhân 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 有hữu 幾kỷ 無vô 間gian 道đạo 及cập 解giải 脫thoát 道đạo 。 偈kệ 曰viết 。 無vô 間gian 解giải 脫thoát 九cửu 。 不bất 壞hoại 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 求cầu 通thông 達đạt 。 不bất 壞hoại 法pháp 性tánh 。 是thị 通thông 達đạt 法pháp 人nhân 所sở 修tu 。 有hữu 九cửu 無vô 間gian 道đạo 九cửu 解giải 脫thoát 道đạo 。 譬thí 如như 人nhân 求cầu 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 無vô 間gian 解giải 脫thoát 道đạo 。 云vân 何hà 如như 此thử 。 是thị 軟nhuyễn 根căn 性tánh 。 偈kệ 曰viết 。 由do 久cửu 事sự 。 釋thích 曰viết 。 此thử 人nhân 於ư 長trường 時thời 已dĩ 數số 習tập 軟nhuyễn 根căn 性tánh 。 此thử 根căn 由do 少thiểu 分phần 功công 用dụng 不bất 可khả 迴hồi 轉chuyển 。 由do 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 。 道đạo 所sở 成thành 堅kiên 實thật 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 於ư 見kiến 至chí 一nhất 一nhất 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 欲dục 通thông 達đạt 見kiến 至chí 性tánh 。 修tu 無vô 間gian 道đạo 唯duy 一nhất 。 解giải 脫thoát 道đạo 亦diệc 一nhất 。 於ư 中trung 方phương 便tiện 道đạo 亦diệc 一nhất 。 是thị 一nhất 切thiết 無vô 間gián 。 道đạo 解giải 脫thoát 道đạo 。 偈kệ 曰viết 。 無vô 流lưu 。 釋thích 曰viết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 有hữu 流lưu 道đạo 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 根căn 無vô 流lưu 故cố 。 道đạo 所sở 緣duyên 境cảnh 皆giai 真Chân 如Như 故cố 。 何hà 處xứ 根căn 可khả 練luyện 令linh 增tăng 進tiến 。 偈kệ 曰viết 。 人nhân 道đạo 增tăng 。 釋thích 曰viết 。 於ư 人nhân 道đạo 中trung 。 得đắc 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 於ư 餘dư 處xứ 則tắc 無vô 。 無vô 退thoái 墮đọa 故cố 。
復phục 次thứ 何hà 人nhân 依y 何hà 地địa 得đắc 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 偈kệ 曰viết 。 無Vô 學Học 依y 九cửu 地địa 。 有hữu 學học 但đãn 依y 六lục 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 無Vô 學Học 人nhân 依y 止chỉ 九cửu 地địa 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 謂vị 未vị 至chí 地địa 中trung 間gian 定định 四tứ 色sắc 定định 及cập 三tam 無vô 色sắc 定định 。 若nhược 有hữu 學học 人nhân 。 依y 六lục 地địa 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 離ly 三tam 無vô 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 此thử 義nghĩa 偈kệ 曰viết 。 捨xả 有hữu 差sai 別biệt 果quả 。 得đắc 勝thắng 果quả 道đạo 增tăng 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 修tu 練luyện 根căn 行hành 。 捨xả 果quả 及cập 果quả 勝thắng 軟nhuyễn 根căn 道đạo 。 即tức 得đắc 利lợi 根căn 性tánh 果quả 及cập 道đạo 。 無vô 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 。 是thị 無vô 色sắc 界giới 攝nhiếp 。 由do 此thử 因nhân 故cố 。 有hữu 學học 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 無vô 練luyện 根căn 行hành 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 唯duy 有hữu 九cửu 人nhân 。 由do 根căn 差sai 別biệt 故cố 。 云vân 何hà 如như 此thử 。 偈kệ 曰viết 。 二nhị 佛Phật 聲Thanh 聞Văn 七thất 。 有hữu 九cửu 由do 九cửu 根căn 。 釋thích 曰viết 。 何hà 者giả 七thất 聲Thanh 聞Văn 。 退thoái 墮đọa 法pháp 等đẳng 人nhân 有hữu 五ngũ 。 不bất 壞hoại 法pháp 人nhân 有hữu 二nhị 。 一nhất 由do 練luyện 根căn 至chí 。 二nhị 從tùng 本bổn 。 是thị 不bất 壞hoại 法pháp 性tánh 。 於ư 本bổn 不bất 壞hoại 性tánh 中trung 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 二nhị 佛Phật 。 一nhất 獨Độc 覺Giác 二nhị 大đại 正chánh 覺giác 。 此thử 九cửu 人nhân 由do 軟nhuyễn 軟nhuyễn 中trung 軟nhuyễn 上thượng 軟nhuyễn 等đẳng 根căn 差sai 別biệt 故cố 。 是thị 故cố 成thành 九cửu 阿A 羅La 漢Hán 。 一nhất 切thiết 聖thánh 人nhân 。 唯duy 有hữu 七thất 人nhân 。 謂vị 由do 信tín 隨tùy 行hành 。 由do 法pháp 隨tùy 行hành 。 信tín 樂nhạo 。 得đắc 見kiến 至chí 。 身thân 證chứng 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 二nhị 分phần 解giải 脫thoát 。 如như 此thử 七thất 人nhân 。 偈kệ 曰viết 。 加gia 行hành 根căn 滅diệt 定định 。 解giải 脫thoát 二nhị 故cố 成thành 。 七thất 人nhân 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 由do 加gia 行hành 成thành 二nhị 人nhân 。 謂vị 由do 信tín 隨tùy 行hành 。 由do 法pháp 隨tùy 行hành 。 於ư 前tiền 由do 信tín 受thọ 他tha 教giáo 。 及cập 由do 法pháp 修tu 行hành 。 於ư 義nghĩa 修tu 加gia 行hành 故cố 。 若nhược 由do 根căn 成thành 二nhị 人nhân 。 謂vị 信tín 樂nhạo 得đắc 見kiến 至chí 。 由do 軟nhuyễn 鈍độn 堅kiên 利lợi 根căn 故cố 。 一nhất 由do 信tín 樂nhạo 勝thắng 。 二nhị 由do 般Bát 若Nhã 勝thắng 。 若nhược 由do 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 成thành 一nhất 人nhân 。 謂vị 身thân 證chứng 。 由do 身thân 證chứng 得đắc 滅diệt 心tâm 定định 故cố 。 若nhược 由do 解giải 脫thoát 成thành 二nhị 人nhân 。 謂vị 慧tuệ 解giải 脫thoát 二nhị 分phần 解giải 脫thoát 。 由do 慧tuệ 及cập 定định 解giải 脫thoát 惑hoặc 障chướng 及cập 定định 障chướng 故cố 。 此thử 人nhân 由do 名danh 成thành 七thất 。 偈kệ 曰viết 。 或hoặc 六lục 人nhân 。 三tam 道Đạo 人Nhân 雙song 故cố 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 由do 實thật 義nghĩa 唯duy 有hữu 六lục 人nhân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 見kiến 道đạo 中trung 有hữu 二nhị 人nhân 。 謂vị 由do 信tín 隨tùy 行hành 。 由do 法pháp 隨tùy 行hành 。 此thử 二nhị 人nhân 若nhược 於ư 修tu 道Đạo 中trung 成thành 別biệt 二nhị 人nhân 。 謂vị 信tín 樂nhạo 得đắc 見kiến 至chí 。 此thử 二nhị 人nhân 若nhược 於ư 無Vô 學Học 道đạo 中trung 。 成thành 別biệt 二nhị 人nhân 。 謂vị 時thời 解giải 脫thoát 。 非phi 時thời 解giải 脫thoát 。 此thử 中trung 若nhược 由do 根căn 差sai 別biệt 。 由do 信tín 隨tùy 行hành 人nhân 成thành 三tam 人nhân 。 若nhược 由do 性tánh 更cánh 成thành 五ngũ 人nhân 。 若nhược 由do 道đạo 成thành 十thập 五ngũ 人nhân 。 住trụ 於ư 八bát 忍nhẫn 及cập 七thất 智trí 故cố 。 若nhược 由do 離ly 欲dục 成thành 七thất 十thập 三tam 人nhân 。 一nhất 具cụ 縛phược 人nhân 。 於ư 離ly 欲dục 欲dục 界giới 有hữu 九cửu 人nhân 。 乃nãi 至chí 離ly 欲dục 無vô 所sở 有hữu 無vô 色sắc 處xứ 。 各các 有hữu 九cửu 人nhân 。 由do 依y 處xứ 有hữu 九cửu 。 謂vị 三tam 洲châu 及cập 六lục 欲dục 天thiên 生sanh 。 由do 根căn 性tánh 道đạo 離ly 欲dục 依y 處xứ 。 合hợp 數số 成thành 百bách 千thiên 四tứ 十thập 七thất 千thiên 八bát 百bách 。 二nhị 十thập 五ngũ 人nhân 。 所sở 餘dư 諸chư 聖thánh 人nhân 。 如như 義nghĩa 及cập 理lý 。 應ưng 如như 此thử 數số 。 是thị 所sở 說thuyết 名danh 。 二nhị 分phần 解giải 脫thoát 。 此thử 是thị 何hà 人nhân 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 復phục 是thị 何hà 人nhân 。 偈kệ 曰viết 。 得đắc 滅diệt 定định 俱câu 脫thoát 。 餘dư 人nhân 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 先tiên 得đắc 滅diệt 心tâm 定định 。 後hậu 於ư 無Vô 學Học 位vị 。 名danh 二nhị 分phần 解giải 脫thoát 。 由do 般Bát 若Nhã 及cập 三Tam 摩Ma 提Đề 。 解giải 脫thoát 惑hoặc 障chướng 及cập 八Bát 解Giải 脫Thoát 障chướng 故cố 。 所sở 餘dư 但đãn 由do 般Bát 若Nhã 力lực 。 一nhất 向hướng 解giải 脫thoát 惑hoặc 障chướng 故cố 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 偈kệ 。
若nhược 捨xả 此thử 五ngũ 結kết 。 不bất 壞hoại 法pháp 具cụ 學học 。
有hữu 幾kỷ 量lượng 此thử 人nhân 成thành 具cụ 分phần/phân 有hữu 學học 。 偈kệ 曰viết 。 由do 定định 根căn 果quả 故cố 。 說thuyết 圓viên 滿mãn 具cụ 學học 。 釋thích 曰viết 。 有hữu 學học 人nhân 由do 三tam 義nghĩa 故cố 稱xưng 具cụ 學học 。 一nhất 由do 果quả 。 二nhị 由do 根căn 。 三tam 由do 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 。 但đãn 由do 果quả 者giả 。 謂vị 信tín 樂nhạo 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 。 人nhân 非phi 身thân 證chứng 。 但đãn 由do 根căn 者giả 。 謂vị 見kiến 至chí 未vị 離ly 欲dục 。 由do 果quả 由do 根căn 者giả 。 謂vị 見kiến 至chí 阿A 那Na 含Hàm 。 未vị 得đắc 身thân 證chứng 。 由do 果quả 由do 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 者giả 。 謂vị 信tín 樂nhạo 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 。 已dĩ 得đắc 身thân 證chứng 。 由do 果quả 根căn 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 具cụ 學học 者giả 。 謂vị 見kiến 至chí 身thân 證chứng 阿A 那Na 含Hàm 。 但đãn 由do 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 。 及cập 但đãn 由do 根căn 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 。 不bất 由do 果quả 為vi 具cụ 有hữu 學học 人nhân 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 偈kệ 曰viết 。 無Vô 學Học 圓viên 滿mãn 德đức 。 由do 二nhị 。 釋thích 曰viết 。 圓viên 滿mãn 無Vô 學Học 者giả 。 唯duy 由do 二nhị 。 一nhất 由do 根căn 。 二nhị 由do 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 。 若nhược 果quả 未vị 圓viên 滿mãn 成thành 無Vô 學Học 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 是thị 故cố 於ư 果quả 不bất 論luận 圓viên 滿mãn 不bất 圓viên 滿mãn 。 但đãn 由do 根căn 圓viên 滿mãn 。 不bất 由do 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 者giả 。 謂vị 非phi 時thời 解giải 脫thoát 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 人nhân 。 若nhược 但đãn 由do 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 圓viên 滿mãn 。 不bất 由do 根căn 者giả 。 謂vị 依y 時thời 解giải 脫thoát 。 二nhị 分phần 解giải 脫thoát 人nhân 。 由do 根căn 及cập 三tam 摩ma 跋bạt 提đề 圓viên 滿mãn 者giả 。 謂vị 非phi 時thời 解giải 脫thoát 。 二nhị 分phần 解giải 脫thoát 人nhân 。 所sở 說thuyết 道Đạo 差sai 別biệt 有hữu 多đa 種chủng 。 謂vị 世thế 出xuất 世thế 道đạo 。 見kiến 道đạo 修tu 道Đạo 無Vô 學Học 道đạo 。 或hoặc 說thuyết 加gia 行hành 道Đạo 無vô 間gian 道đạo 解giải 脫thoát 道đạo 增tăng 進tiến 道đạo 等đẳng 。 若nhược 略lược 說thuyết 此thử 道đạo 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 偈kệ 曰viết 。 略lược 說thuyết 道Đạo 四tứ 加gia 行hành 無vô 間gian 。 解giải 脫thoát 增tăng 進tiến 道đạo 。 釋thích 曰viết 。 加gia 行hành 道Đạo 者giả 。 若nhược 從tùng 此thử 道đạo 無vô 間gian 道đạo 生sanh 。 無vô 間gian 道đạo 者giả 。 若nhược 由do 此thử 道đạo 能năng 除trừ 惑hoặc 障chướng 。 解giải 脫thoát 道đạo 者giả 。 從tùng 已dĩ 解giải 脫thoát 無vô 間gian 道đạo 所sở 滅diệt 惑hoặc 障chướng 。 後hậu 次thứ 最tối 初sơ 所sở 生sanh 道đạo 。 增tăng 進tiến 道đạo 者giả 。 從tùng 解giải 脫thoát 道đạo 後hậu 所sở 生sanh 餘dư 道đạo 。 謂vị 三Tam 摩Ma 提Đề 通thông 練luyện 根căn 等đẳng 道đạo 。 此thử 四tứ 種chủng 云vân 何hà 說thuyết 名danh 道đạo 。 由do 此thử 法pháp 是thị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 路lộ 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 道đạo 。 若nhược 人nhân 發phát 行hạnh 此thử 路lộ 。 必tất 定định 得đắc 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 。
復phục 次thứ 由do 此thử 法pháp 觀quán 行hành 人nhân 尋tầm 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 說thuyết 名danh 道đạo 。 解giải 脫thoát 增tăng 進tiến 云vân 何hà 名danh 道đạo 。 由do 是thị 前tiền 道đạo 種chủng 類loại 故cố 。 由do 最tối 上thượng 品phẩm 故cố 。 由do 能năng 令linh 至chí 後hậu 有hữu 故cố 。 說thuyết 前tiền 為vi 後hậu 道đạo 。 由do 是thị 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 方phương 便tiện 故cố 。 故cố 此thử 四tứ 皆giai 是thị 道đạo 。
復phục 次thứ 此thử 道đạo 有hữu 時thời 說thuyết 名danh 行hành 。 由do 此thử 行hành 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 此thử 行hành 有hữu 四tứ 種chủng 。 如như 經kinh 言ngôn 。 有hữu 行hành 苦khổ 遲trì 智trí 。 有hữu 行hành 苦khổ 速tốc 智trí 。 有hữu 行hành 樂nhạo/nhạc/lạc 遲trì 智trí 。 有hữu 行hành 樂nhạo/nhạc/lạc 速tốc 智trí 。 此thử 中trung 偈kệ 曰viết 。 依y 定định 道đạo 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 。 釋thích 曰viết 。 於ư 四tứ 定định 中trung 此thử 四tứ 種chủng 道đạo 。 說thuyết 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 。 由do 攝nhiếp 分phần/phân 故cố 。 奢xa 摩ma 他tha 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 平bình 等đẳng 起khởi 故cố 。 此thử 道đạo 不bất 由do 功công 用dụng 成thành 故cố 。 說thuyết 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 。 偈kệ 曰viết 。 於ư 餘dư 地địa 苦khổ 行hạnh 。 釋thích 曰viết 。 於ư 餘dư 地địa 。 謂vị 非phi 至chí 定định 中trung 間gian 定định 無vô 色sắc 定định 中trung 。 此thử 道đạo 說thuyết 名danh 苦khổ 行hạnh 。 由do 不bất 攝nhiếp 分phần/phân 故cố 。 奢xa 摩ma 他tha 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 不bất 具cụ 故cố 。 大đại 功công 用dụng 所sở 成thành 故cố 。 說thuyết 名danh 苦khổ 行hạnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 至chí 定định 及cập 中trung 間gian 定định 。 此thử 定định 由do 奢xa 摩ma 他tha 不bất 具cụ 。 未vị 至chí 初sơ 定định 及cập 二nhị 定định 故cố 。 無vô 色sắc 定định 由do 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 不bất 具cụ 。 思tư 想tưởng 心tâm 細tế 故cố 。 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 行hạnh 。
復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 偈kệ 曰viết 。 遲trì 智trí 軟nhuyễn 根căn 人nhân 。 速tốc 智trí 約ước 利lợi 根căn 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 根căn 鈍độn 。 或hoặc 樂nhạo/nhạc/lạc 或hoặc 苦khổ 行hạnh 。 此thử 行hành 名danh 遲trì 智trí 。 若nhược 人nhân 根căn 利lợi 此thử 行hành 名danh 速tốc 智trí 。
復phục 次thứ 於ư 此thử 行hành 中trung 智trí 遲trì 故cố 。 說thuyết 名danh 遲trì 智trí 。 速tốc 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 此thử 行hành 是thị 遲trì 人nhân 行hành 故cố 。 說thuyết 名danh 遲trì 智trí 。 速tốc 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 此thử 道đạo 或hoặc 名danh 覺giác 助trợ 覺giác 助trợ 法pháp 有hữu 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 謂vị 四tứ 種chủng 念niệm 處xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 七thất 覺giác 分phần/phân 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。 此thử 中trung 偈kệ 曰viết 。 盡tận 無vô 生sanh 二nhị 智trí 。 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 曰viết 。 是thị 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 由do 人nhân 差sai 別biệt 故cố 。 成thành 三tam 種chủng 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 獨Độc 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 三tam 無vô 上thượng 正chánh 遍biến 菩Bồ 提Đề 。 由do 無vô 餘dư 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 是thị 已dĩ 利lợi 如như 實thật 能năng 覺giác 。 已dĩ 作tác 不bất 應ưng 更cánh 作tác 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 由do 順thuận 此thử 。 三tam 十thập 七thất 覺giác 助trợ 。 釋thích 曰viết 。 由do 彼bỉ 法pháp 為vi 菩Bồ 提Đề 生sanh 方phương 便tiện 生sanh 住trụ 受thọ 用dụng 故cố 。 故cố 三tam 十thập 七thất 得đắc 覺giác 助trợ 名danh 。 偈kệ 曰viết 。 由do 名danh 實thật 義nghĩa 十thập 。 釋thích 曰viết 。 此thử 覺giác 助trợ 法pháp 。 若nhược 由do 名danh 說thuyết 三tam 十thập 七thất 。 若nhược 由do 實thật 物vật 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 提Đề 助trợ 法pháp 。 則tắc 唯duy 有hữu 十thập 。 何hà 者giả 為vi 十thập 。 偈kệ 曰viết 。 信tín 精tinh 進tấn 憶ức 念niệm 。 三Tam 摩Ma 提Đề 智trí 慧tuệ 。 喜hỷ 捨xả 及cập 輕khinh 安an 。 戒giới 覺giác 。 釋thích 曰viết 。 信tín 者giả 於ư 七thất 處xứ 心tâm 澄trừng 淨tịnh 。 精tinh 進tấn 者giả 於ư 境cảnh 界giới 心tâm 勇dũng 猛mãnh 。 念niệm 者giả 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 心tâm 明minh 不bất 忘vong 。 定định 者giả 於ư 境cảnh 界giới 。 一nhất 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 慧tuệ 者giả 如như 理lý 解giải 。 喜hỷ 者giả 心tâm 安an 樂lạc 。 捨xả 者giả 心tâm 無vô 功công 用dụng 。 輕khinh 安an 者giả 身thân 心tâm 隨tùy 事sự 。 戒giới 者giả 能năng 平bình 身thân 口khẩu 。 覺giác 者giả 能năng 思tư 量lượng 。 如như 此thử 十thập 物vật 。 云vân 何hà 安an 立lập 於ư 七thất 處xứ 。 偈kệ 曰viết 。 慧tuệ 念niệm 處xứ 。 精tinh 進tấn 名danh 正chánh 勤cần 。 如như 意ý 足túc 名danh 定định 。 釋thích 曰viết 。 於ư 中trung 四tứ 念Niệm 處Xứ 正Chánh 勤Cần 如như 意ý 足túc 。 智trí 慧tuệ 精tinh 進tấn 。 定định 為vi 自tự 性tánh 。 次thứ 說thuyết 五ngũ 根căn 。 如như 根căn 力lực 亦diệc 爾nhĩ 。 由do 執chấp 名danh 有hữu 異dị 何hà 以dĩ 故cố 。 信tín 精tinh 進tấn 念niệm 定định 慧tuệ 五ngũ 物vật 。 是thị 根căn 即tức 是thị 力lực 。 於ư 中trung 念niệm 處xứ 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 正chánh 見kiến 。 即tức 是thị 慧tuệ 。 正chánh 勤cần 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 正chánh 精tinh 進tấn 。 即tức 是thị 精tinh 進tấn 。 如như 意ý 足túc 定định 覺giác 分phần/phân 正chánh 定định 。 即tức 是thị 定định 。 覺giác 分phần/phân 正chánh 念niệm 。 即tức 是thị 念niệm 。 何hà 法pháp 為vi 餘dư 。 喜hỷ 輕khinh 安an 捨xả 覺giác 分phần/phân 正chánh 覺giác 及cập 戒giới 分phần/phân 。 此thử 五ngũ 為vi 餘dư 。 如như 此thử 助trợ 覺giác 法pháp 。 唯duy 有hữu 十thập 物vật 。 苦khổ 依y 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 執chấp 。 有hữu 十thập 一nhất 物vật 。 身thân 口khẩu 二nhị 業nghiệp 不bất 相tương 通thông 故cố 。 是thị 故cố 戒giới 分phần/phân 成thành 二nhị 物vật 。 是thị 前tiền 所sở 說thuyết 四Tứ 念Niệm 處Xứ 等đẳng 。 智trí 慧tuệ 精tinh 進tấn 。 定định 為vi 自tự 性tánh 。 此thử 中trung 應ưng 知tri 。 偈kệ 曰viết 。 由do 隨tùy 勝thắng 立lập 名danh 。 一nhất 切thiết 加gia 行hành 得đắc 。 釋thích 曰viết 。 於ư 中trung 由do 隨tùy 勝thắng 故cố 。 說thuyết 如như 此thử 名danh 。 一nhất 切thiết 加gia 行hành 所sở 得đắc 法Pháp 。 皆giai 是thị 念Niệm 處Xứ 正Chánh 勤Cần 如như 意ý 足túc 。 云vân 何hà 說thuyết 精tinh 進tấn 名danh 正chánh 勤cần 。 由do 彼bỉ 能năng 安an 立lập 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 令linh 勝thắng 。 云vân 何hà 說thuyết 三Tam 摩Ma 提Đề 。 名danh 如như 意ý 足túc 。 一nhất 切thiết 勝thắng 德đức 。 以dĩ 彼bỉ 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 若nhược 有hữu 人nhân 說thuyết 。 唯duy 三Tam 摩Ma 提Đề 名danh 如như 意ý 足túc 謂vị 欲dục 等đẳng 。 於ư 彼bỉ 人nhân 道Đạo 品Phẩm 成thành 十thập 三tam 物vật 。 長trường/trưởng 欲dục 心tâm 故cố 。 若nhược 執chấp 如như 此thử 。 即tức 與dữ 經kinh 相tương 違vi 。 經Kinh 云vân 比Bỉ 丘Khâu 。 我ngã 今kim 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 如như 意ý 及cập 如như 意ý 足túc 。 乃nãi 至chí 言ngôn 何hà 者giả 為vi 如như 意ý 。 於ư 正Chánh 法Pháp 中trung 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 證chứng 用dụng 多đa 種chủng 如như 意ý 境cảnh 界giới 。 謂vị 本bổn 是thị 一nhất 即tức 成thành 多đa 種chủng 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 云vân 何hà 前tiền 說thuyết 名danh 根căn 。 後hậu 說thuyết 名danh 力lực 。 由do 軟nhuyễn 上thượng 差sai 別biệt 故cố 。 由do 可khả 勝thắng 伏phục 不bất 可khả 勝thắng 伏phục 故cố 。 根căn 者giả 雖tuy 於ư 修tu 觀quán 中trung 增tăng 上thượng 。 在tại 下hạ 劣liệt 位vị 中trung 。 所sở 對đối 治trị 惑hoặc 。 能năng 勝thắng 伏phục 故cố 。 故cố 是thị 根căn 非phi 力lực 。 力lực 者giả 於ư 修tu 觀quán 中trung 在tại 勝thắng 上thượng 位vị 。 所sở 對đối 治trị 惑hoặc 不bất 能năng 勝thắng 伏phục 故cố 。 故cố 是thị 力lực 非phi 根căn 。 云vân 何hà 立lập 次thứ 第đệ 。 若nhược 人nhân 信tín 此thử 行hành 有hữu 勝thắng 果quả 。 為vi 求cầu 得đắc 此thử 果quả 故cố 修tu 正chánh 勤cần 。 若nhược 人nhân 恆hằng 修tu 正chánh 勤cần 。 憶ức 念niệm 得đắc 住trụ 。 若nhược 人nhân 專chuyên 念niệm 境cảnh 界giới 。 心tâm 不bất 散tán 亂loạn 故cố 。 即tức 便tiện 得đắc 定định 。 若nhược 心tâm 得đắc 定định 。 則tắc 見kiến 知tri 如như 實thật 。 因nhân 如như 此thử 義nghĩa 。 故cố 立lập 次thứ 第đệ 。
復phục 次thứ 於ư 何hà 位vị 中trung 。 何hà 菩Bồ 提Đề 助trợ 法pháp 所sở 應ưng 顯hiển 現hiện 。 偈kệ 曰viết 。 初sơ 發phát 行hạnh 決quyết 擇trạch 。 分phần/phân 中trung 所sở 分phân 別biệt 。 於ư 修tu 位vị 見kiến 位vị 。 七thất 部bộ 次thứ 第đệ 知tri 。 釋thích 曰viết 。 初sơ 發phát 行hạnh 位vị 中trung 。 為vi 了liễu 持trì 身thân 等đẳng 境cảnh 界giới 。 是thị 故cố 先tiên 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 由do 為vi 得đắc 增tăng 勝thắng 生sanh 長trưởng 精tinh 進tấn 故cố 。 故cố 於ư 暖noãn 位vị 。 修tu 四Tứ 正Chánh 勤Cần 。 由do 能năng 入nhập 不bất 應ưng 退thoái 善thiện 根căn 故cố 。 故cố 於ư 頂đảnh 位vị 修tu 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 由do 不bất 更cánh 退thoái 故cố 至chí 增tăng 上thượng 位vị 。 是thị 故cố 於ư 忍nhẫn 位vị 修tu 五ngũ 根căn 。 非phi 惑hoặc 可khả 勝thắng 伏phục 故cố 。 是thị 故cố 。 於ư 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 修tu 五Ngũ 力Lực 。 又hựu 世thế 間gian 餘dư 法pháp 。 亦diệc 不bất 能năng 勝thắng 伏phục 。 由do 近cận 菩Bồ 提Đề 位vị 故cố 。 是thị 故cố 於ư 修tu 道Đạo 中trung 修tu 覺giác 分phần/phân 。 由do 發phát 行hạnh 。 所sở 顯hiển 故cố 。 是thị 故cố 於ư 見kiến 道đạo 中trung 修tu 聖thánh 道Đạo 。 是thị 彼bỉ 所sở 隨tùy 逐trục 故cố 。 為vi 隨tùy 數số 次thứ 第đệ 故cố 。 先tiên 說thuyết 七thất 後hậu 說thuyết 八bát 。 若nhược 隨tùy 修tu 次thứ 第đệ 。 先tiên 修tu 八bát 後hậu 修tu 七thất 。 此thử 中trung 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 者giả 。 此thử 是thị 覺giác 亦diệc 是thị 覺giác 分phần/phân 。 正chánh 見kiến 是thị 道đạo 亦diệc 是thị 道đạo 分phần/phân 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 如như 此thử 。 有hữu 餘dư 師sư 不bất 破phá 此thử 次thứ 第đệ 。 說thuyết 助trợ 覺giác 法pháp 次thứ 第đệ 。 初sơ 發phát 行hạnh 者giả 。 為vi 制chế 伏phục 於ư 多đa 種chủng 境cảnh 界giới 散tán 亂loạn 偏thiên 倒đảo 諸chư 智trí 故cố 。 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 四tứ 念niệm 處xứ 是thị 觀quán 行hành 人nhân 繫hệ 錄lục 心tâm 處xứ 。 為vi 滅diệt 除trừ 一nhất 切thiết 。 依y 貪tham 憶ức 念niệm 分phân 別biệt 。 由do 此thử 經Kinh 言ngôn 故cố 。 知tri 四tứ 念niệm 處xứ 為vi 發phát 行hạnh 初sơ 。 由do 念niệm 處xứ 力lực 故cố 。 能năng 生sanh 長trưởng 精tinh 進tấn 。 為vi 成thành 四tứ 事sự 故cố 。 能năng 正chánh 安an 立lập 心tâm 令linh 勝thắng 故cố 。 次thứ 四tứ 念niệm 處xứ 。 修tu 四Tứ 正Chánh 勤Cần 。 由do 此thử 正chánh 勤cần 心tâm 安an 無vô 憂ưu 悔hối 故cố 。 治trị 心tâm 成thành 三tam 摩ma 提đề 故cố 。 次thứ 四tứ 正chánh 勤cần 修tu 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 由do 依y 止chỉ 定định 信tín 等đẳng 諸chư 根căn 成thành 出xuất 世thế 法pháp 增tăng 上thượng 緣duyên 故cố 。 次thứ 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 修tu 五ngũ 根căn 。 此thử 根căn 最tối 能năng 制chế 伏phục 所sở 對đối 治trị 法pháp 。 起khởi 行hành 由do 自tự 功công 能năng 。 離ly 同đồng 類loại 因nhân 。 能năng 生sanh 出xuất 世thế 法Pháp 故cố 。 次thứ 五ngũ 根căn 修tu 五Ngũ 力Lực 。 於ư 見kiến 道đạo 中trung 修tu 覺giác 分phần/phân 。 於ư 見kiến 修tu 道Đạo 中trung 修tu 聖thánh 道Đạo 分phần/phân 。
何hà 以dĩ 故cố 。 經kinh 中trung 說thuyết 此thử 言ngôn 。 於ư 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 中trung 。 一nhất 切thiết 應ưng 修tu 。 至chí 修tu 圓viên 滿mãn 。 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 至chí 修tu 圓viên 滿mãn 。 乃nãi 至chí 七thất 覺giác 分phần/phân 。 至chí 修tu 圓viên 滿mãn 。
復phục 有hữu 經kinh 言ngôn 。 比Bỉ 丘Khâu 宣tuyên 示thị 如như 實thật 言ngôn 者giả 。 謂vị 為vi 四tứ 聖Thánh 諦Đế 觀quán 。 譬thí 如như 自tự 所sở 行hành 路lộ 。 更cánh 如như 此thử 行hành 。 為vi 修tu 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 譬thí 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 於ư 二nhị 位vị 中trung 修tu 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 。 此thử 等đẳng 次thứ 第đệ 皆giai 成thành 。 說thuyết 次thứ 第đệ 已dĩ 。 此thử 義nghĩa 今kim 當đương 說thuyết 。 於ư 覺giác 助trợ 法pháp 中trung 幾kỷ 法pháp 是thị 有hữu 流lưu 。 幾kỷ 法pháp 是thị 無vô 流lưu 。 偈kệ 曰viết 。 無vô 流lưu 覺giác 道đạo 分phần/phân 。 釋thích 曰viết 。 由do 安an 立lập 彼bỉ 於ư 修tu 道Đạo 見kiến 道đạo 中trung 。 是thị 故cố 覺giác 分phần/phân 道đạo 分phần/phân 。 皆giai 是thị 無vô 流lưu 。 於ư 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 正chánh 見kiến 等đẳng 法pháp 。 此thử 法pháp 不bất 得đắc 聖thánh 道Đạo 名danh 。 偈kệ 曰viết 。 餘dư 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。 釋thích 曰viết 。 所sở 餘dư 覺giác 助trợ 法pháp 。 有hữu 有hữu 流lưu 有hữu 無vô 流lưu 。
復phục 次thứ 於ư 何hà 地địa 。 有hữu 幾kỷ 覺giác 助trợ 法pháp 。 偈kệ 曰viết 。 於ư 初sơ 定định 具cụ 足túc 。 釋thích 曰viết 。 於ư 初sơ 定định 地địa 中trung 具cụ 有hữu 一nhất 切thiết 三tam 十thập 七thất 菩Bồ 提Đề 助trợ 法pháp 。 偈kệ 曰viết 。 非phi 至chí 定định 除trừ 喜hỷ 。 釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 無vô 喜hỷ 。 諸chư 近cận 分phần/phân 定định 勢thế 力lực 所sở 將tương 故cố 。 復phục 於ư 下hạ 地địa 疑nghi 怖bố 未vị 息tức 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 第đệ 二nhị 定định 離ly 覺giác 。 釋thích 曰viết 。 於ư 第đệ 二nhị 定định 中trung 正chánh 覺giác 所sở 離ly 。 唯duy 有hữu 三tam 十thập 六lục 。 於ư 彼bỉ 無vô 覺giác 觀quán 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 於ư 二nhị 二nhị 所sở 離ly 。 釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 定định 中trung 覺giác 助trợ 法pháp 。 喜hỷ 覺giác 二nhị 法pháp 所sở 離ly 。 唯duy 有hữu 三tam 十thập 五ngũ 。 偈kệ 曰viết 。 及cập 中trung 定định 。 釋thích 曰viết 。 於ư 中trung 間gian 定định 亦diệc 二nhị 所sở 離ly 同đồng 三tam 十thập 五ngũ 偈kệ 曰viết 。 離ly 戒giới 前tiền 二nhị 三tam 無vô 色sắc 。 釋thích 曰viết 。 於ư 三tam 無vô 色sắc 界giới 。 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 喜hỷ 正chánh 覺giác 所sở 離ly 。 唯duy 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 偈kệ 曰viết 。 於ư 欲dục 界giới 有hữu 頂đảnh 。 離ly 覺giác 聖thánh 道Đạo 分phần/phân 。 釋thích 曰viết 。 於ư 此thử 二nhị 處xứ 。 唯duy 有hữu 二nhị 十thập 二nhị 。 菩Bồ 提Đề 助trợ 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 此thử 二nhị 處xứ 。 非phi 無vô 流lưu 道đạo 器khí 故cố 若nhược 人nhân 正chánh 在tại 三tam 十thập 七thất 覺giác 助trợ 法pháp 觀quán 位vị 中trung 。 於ư 何hà 位vị 應ưng 知tri 得đắc 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 偈kệ 曰viết 。 見kiến 三tam 諦đế 得đắc 戒giới 。 及cập 法pháp 正chánh 解giải 信tín 。 於ư 見kiến 道đạo 信tín 佛Phật 。 及cập 信tín 弟đệ 子tử 眾chúng 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 人nhân 正chánh 見kiến 。 苦khổ 集tập 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 。 於ư 法pháp 得đắc 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 及cập 得đắc 聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 。 由do 見kiến 道đạo 聖Thánh 諦Đế 。 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 及cập 聖thánh 弟đệ 子tử 眾chúng 。 得đắc 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 於ư 二nhị 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 即tức 於ư 能năng 成thành 佛Phật 無Vô 學Học 。 獨độc 得đắc 法Pháp 中trung 生sanh 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 於ư 能năng 成thành 僧Tăng 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 法pháp 中trung 。 生sanh 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 復phục 得đắc 戒giới 。 及cập 於ư 法pháp 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 偈kệ 曰viết 。 法pháp 謂vị 三tam 諦đế 。 及cập 菩Bồ 薩Tát 獨Độc 覺Giác 道đạo 。 釋thích 曰viết 。 是thị 故cố 若nhược 人nhân 。 正chánh 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 於ư 法pháp 得đắc 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 此thử 法pháp 由do 信tín 依y 處xứ 。 及cập 名danh 差sai 別biệt 故cố 。 說thuyết 四tứ 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 偈kệ 曰viết 。 若nhược 約ước 物vật 唯duy 二nhị 。 信tín 戒giới 。 釋thích 曰viết 。 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 信tín 為vi 自tự 性tánh 。 是thị 一nhất 法pháp 聖thánh 所sở 愛ái 。 戒giới 是thị 戒giới 一nhất 法pháp 。 故cố 約ước 實thật 物vật 彼bỉ 唯duy 二nhị 物vật 。 此thử 二nhị 為vi 有hữu 流lưu 為vi 無vô 流lưu 。 一nhất 切thiết 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 一nhất 向hướng 。 偈kệ 曰viết 。 皆giai 無vô 流lưu 。 釋thích 曰viết 。 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 有hữu 何hà 義nghĩa 。 如như 實thật 覺giác 了liễu 四Tứ 諦Đế 已dĩ 。 於ư 四tứ 處xứ 得đắc 無vô 流lưu 信tín 。 說thuyết 名danh 正chánh 解giải 淨tịnh 信tín 。 此thử 信tín 由do 無vô 流lưu 智trí 所sở 成thành 。 通thông 於ư 二nhị 人nhân 。 此thử 人nhân 正chánh 出xuất 觀quán 時thời 。 如như 現hiện 前tiền 生sanh 起khởi 。 四tứ 信tín 如như 此thử 次thứ 第đệ 。 云vân 何hà 出xuất 觀quán 現hiện 前tiền 生sanh 起khởi 。 知tri 世Thế 尊Tôn 是thị 正chánh 覺giác 遍biến 知tri 。 是thị 世Thế 尊Tôn 正Chánh 法Pháp 正chánh 教giáo 於ư 正chánh 說thuyết 中trung 第đệ 一nhất 。 是thị 世Thế 尊Tôn 聖thánh 弟đệ 子tử 眾chúng 。 於ư 正chánh 行hạnh 中trung 無vô 等đẳng 。 似tự 醫y 師sư 方phương 藥dược 安an 養dưỡng 病bệnh 人nhân 三tam 類loại 故cố 。 是thị 心tâm 淨tịnh 信tín 所sở 作tác 名danh 戒giới 淨tịnh 信tín 。 或hoặc 說thuyết 第đệ 四tứ 云vân 。 若nhược 人nhân 得đắc 淨tịnh 信tín 已dĩ 。 如như 此thử 正chánh 行hạnh 名danh 戒giới 淨tịnh 信tín 。 此thử 似tự 無vô 病bệnh 類loại 故cố 。 或hoặc 說thuyết 此thử 四tứ 似tự 道đạo 路lộ 師sư 似tự 路lộ 似tự 宗tông 侶lữ 似tự 乘thừa 。 經kinh 中trung 說thuyết 。 有hữu 學học 人nhân 與dữ 。 八bát 分phần 相tương 應ứng 。 無Vô 學Học 人nhân 與dữ 十thập 分phần/phân 相tương 應ứng 。 云vân 何hà 不bất 說thuyết 。 有hữu 學học 人nhân 有hữu 正chánh 解giải 脫thoát 正chánh 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 偈kệ 曰viết 。 解giải 脫thoát 非phi 學học 分phần/phân 有hữu 繫hệ 故cố 二nhị 種chủng 。 釋thích 曰viết 。 有hữu 學học 位vị 中trung 人nhân 正chánh 有hữu 繫hệ 。 由do 未vị 能năng 免miễn 離ly 煩phiền 惱não 縛phược 故cố 。 若nhược 正chánh 有hữu 繫hệ 。 云vân 何hà 立lập 彼bỉ 為vi 解giải 脫thoát 。 若nhược 解giải 脫thoát 一nhất 分phần/phân 縛phược 。 不bất 可khả 說thuyết 為vi 已dĩ 解giải 脫thoát 。 若nhược 無vô 解giải 脫thoát 。 云vân 何hà 得đắc 立lập 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 無Vô 學Học 人nhân 已dĩ 永vĩnh 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 縛phược 故cố 。 可khả 說thuyết 有hữu 解giải 脫thoát 。 由do 依y 自tự 二nhị 證chứng 智trí 所sở 顯hiển 故cố 。 此thử 言ngôn 如như 理lý 。 何hà 法pháp 名danh 解giải 脫thoát 。 此thử 解giải 脫thoát 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 為vi 。 二nhị 無vô 為vi 。 此thử 中trung 偈kệ 曰viết 。 惑hoặc 滅diệt 是thị 無vô 為vi 。 心tâm 淨tịnh 了liễu 有hữu 為vi 。 釋thích 曰viết 。 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。 謂vị 諸chư 惑hoặc 滅diệt 盡tận 。 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 謂vị 無Vô 學Học 心tâm 淨tịnh 了liễu 。 偈kệ 曰viết 。 此thử 分phần/phân 。 釋thích 曰viết 。 此thử 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 。 說thuyết 名danh 無Vô 學Học 分phần/phân 。 諸chư 分phần/phân 有hữu 為vi 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 即tức 二nhị 脫thoát 。 釋thích 曰viết 。 此thử 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 。 經kinh 中trung 說thuyết 為vi 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 。 謂vị 心tâm 解giải 脫thoát 。 及cập 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 應ưng 知tri 此thử 二nhị 於ư 無Vô 學Học 人nhân 是thị 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 若nhược 爾nhĩ 於ư 餘dư 經kinh 中trung 云vân 何hà 說thuyết 此thử 言ngôn 。 毘tỳ 耶da 伽già 何hà 者giả 為vi 解giải 脫thoát 。 謂vị 心tâm 永vĩnh 圓viên 淨tịnh 。 此thử 中trung 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 欲dục 心tâm 離ly 欲dục 及cập 解giải 脫thoát 。 於ư 瞋sân 癡si 心tâm 離ly 欲dục 及cập 解giải 脫thoát 。 如như 此thử 若nhược 未vị 圓viên 滿mãn 解giải 脫thoát 聚tụ 為vi 圓viên 滿mãn 。 若nhược 已dĩ 圓viên 滿mãn 。 為vi 攝nhiếp 持trì 是thị 欲dục 及cập 精tinh 進tấn 等đẳng 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 但đãn 以dĩ 心tâm 了liễu 為vi 解giải 脫thoát 。 此thử 云vân 何hà 真chân 慧tuệ 。 已dĩ 遣khiển 欲dục 等đẳng 諸chư 惑hoặc 。 是thị 心tâm 一nhất 向hướng 無vô 垢cấu 。 餘dư 師sư 說thuyết 名danh 解giải 脫thoát 。 說thuyết 正chánh 解giải 脫thoát 已dĩ 。 正chánh 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 異dị 於ư 正chánh 見kiến 。 此thử 是thị 何hà 類loại 。 偈kệ 曰viết 。 慧tuệ 如như 說thuyết 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 曰viết 。 是thị 前tiền 所sở 說thuyết 名danh 菩Bồ 提Đề 。 此thử 法pháp 於ư 今kim 應ưng 知tri 說thuyết 名danh 正chánh 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 謂vị 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。
復phục 次thứ 何hà 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 為vi 是thị 過quá 去khứ 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 偈kệ 曰viết 。 解giải 脫thoát 正chánh 生sanh 心tâm 。 無Vô 學Học 從tùng 惑hoặc 障chướng 。 釋thích 曰viết 。 未vị 來lai 心tâm 說thuyết 名danh 正chánh 生sanh 。 此thử 心tâm 屬thuộc 無Vô 學Học 人nhân 。 從tùng 此thử 惑hoặc 障chướng 得đắc 解giải 脫thoát 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 云vân 知tri 此thử 。 此thử 心tâm 何hà 法pháp 為vi 障chướng 。 煩phiền 惱não 至chí 得đắc 為vi 障chướng 。 能năng 礙ngại 彼bỉ 生sanh 故cố 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 金kim 剛cang 譬thí 定định 時thời 。 此thử 至chí 得đắc 即tức 滅diệt 。 滅diệt 時thời 此thử 無Vô 學Học 心tâm 正chánh 生sanh 。 此thử 生sanh 時thời 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 此thử 至chí 得đắc 已dĩ 滅diệt 。 此thử 無Vô 學Học 心tâm 已dĩ 生sanh 。 說thuyết 名danh 已dĩ 解giải 脫thoát 。 若nhược 爾nhĩ 未vị 生sanh 心tâm 。 及cập 世thế 間gian 心tâm 。 此thử 心tâm 亦diệc 解giải 脫thoát 。 云vân 何hà 說thuyết 正chánh 生sanh 及cập 無Vô 學Học 。 若nhược 生sanh 必tất 定định 解giải 脫thoát 。 此thử 心tâm 是thị 今kim 所sở 說thuyết 。 世thế 間gian 心tâm 從tùng 何hà 惑hoặc 解giải 脫thoát 。 從tùng 障chướng 生sanh 解giải 脫thoát 。 若nhược 人nhân 未vị 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 心tâm 為vi 不bất 生sanh 耶da 。 生sanh 不bất 如như 今kim 所sở 論luận 解giải 脫thoát 心tâm 。 此thử 心tâm 何hà 如như 。 與dữ 惑hoặc 至chí 得đắc 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 道đạo 在tại 何hà 位vị 。 能năng 除trừ 自tự 生sanh 障chướng 。 偈kệ 曰viết 。 正chánh 滅diệt 道đạo 能năng 滅diệt 能năng 障chướng 道đạo 諸chư 惑hoặc 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 道đạo 正chánh 在tại 現hiện 世thế 。 能năng 損tổn 前tiền 惑hoặc 。 為vì 未vị 來lai 惑hoặc 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 力lực 於ư 未vị 來lai 惑hoặc 引dẫn 擇trạch 滅diệt 為vi 永vĩnh 遮già 令linh 不bất 更cánh 生sanh 。 是thị 故cố 道đạo 正chánh 在tại 現hiện 世thế 。 損tổn 現hiện 在tại 遮già 未vị 來lai 將tương 起khởi 時thời 。 是thị 前tiền 所sở 說thuyết 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 界giới 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 滅diệt 界giới 離ly 欲dục 界giới 永vĩnh 除trừ 界giới 。 此thử 法pháp 有hữu 何hà 異dị 。 偈kệ 曰viết 。 無vô 為vi 解giải 脫thoát 界giới 。 釋thích 曰viết 。 此thử 無vô 為vi 解giải 脫thoát 即tức 是thị 三tam 界giới 。 此thử 中trung 偈kệ 曰viết 。 離ly 欲dục 謂vị 欲dục 滅diệt 。 釋thích 曰viết 。 欲dục 煩phiền 惱não 滅diệt 說thuyết 名danh 離ly 欲dục 界giới 。 偈kệ 曰viết 。 滅diệt 界giới 餘dư 惑hoặc 滅diệt 。 釋thích 曰viết 。 異dị 欲dục 餘dư 煩phiền 惱não 滅diệt 。 說thuyết 名danh 滅diệt 界giới 。 偈kệ 曰viết 。 永vĩnh 除trừ 別biệt 類loại 滅diệt 。 釋thích 曰viết 。 離ly 惑hoặc 類loại 所sở 餘dư 諸chư 法pháp 滅diệt 。 說thuyết 名danh 永vĩnh 除trừ 界giới 。 此thử 三tam 界giới 即tức 是thị 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。 若nhược 由do 此thử 類loại 心tâm 起khởi 厭yếm 惡ác 。 為vi 由do 此thử 類loại 心tâm 得đắc 離ly 欲dục 不phủ 。 此thử 中trung 有hữu 四tứ 句cú 。 云vân 何hà 作tác 四tứ 句cú 。 偈kệ 曰viết 。 厭yếm 離ly 由do 苦khổ 集tập 。 忍nhẫn 智trí 故cố 。 釋thích 曰viết 。 由do 苦khổ 集tập 忍nhẫn 及cập 智trí 心tâm 。 但đãn 生sanh 厭yếm 惡ác 。 不bất 由do 餘dư 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 二nhị 是thị 憂ưu 惱não 境cảnh 界giới 類loại 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 離ly 欲dục 。 釋thích 曰viết 。 由do 滅diệt 道đạo 忍nhẫn 及cập 智trí 心tâm 。 但đãn 得đắc 離ly 欲dục 。 不bất 由do 餘dư 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 二nhị 是thị 喜hỷ 樂lạc 境cảnh 界giới 類loại 故cố 。 偈kệ 曰viết 。 二nhị 由do 一nhất 切thiết 滅diệt 。 釋thích 曰viết 。 是thị 一nhất 切thiết 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 忍nhẫn 及cập 智trí 。 能năng 滅diệt 諸chư 惑hoặc 。 由do 彼bỉ 心tâm 得đắc 厭yếm 惡ác 。 亦diệc 得đắc 離ly 欲dục 。 非phi 二nhị 由do 餘dư 法pháp 若nhược 彼bỉ 不bất 能năng 滅diệt 惑hoặc 。 此thử 中trung 若nhược 已dĩ 離ly 欲dục 人nhân 。 重trọng/trùng 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 由do 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 不bất 能năng 滅diệt 惑hoặc 。 若nhược 智trí 加gia 行hành 解giải 脫thoát 增tăng 進tiến 道đạo 所sở 攝nhiếp 。 此thử 智trí 亦diệc 不bất 能năng 滅diệt 惑hoặc 。 偈kệ 曰viết 。 此thử 中trung 立lập 四tứ 句cú 。 釋thích 曰viết 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 四tứ 句cú 義nghĩa 如như 此thử 。
阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 俱Câu 舍Xá 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 八bát