阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 俱Câu 舍Xá 論Luận
Quyển 25
尊Tôn 者Giả 世Thế 親Thân 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch

阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 俱câu 舍xá 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ

尊tôn 者giả 世thế 親thân 造tạo

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 分phân 別biệt 賢hiền 聖thánh 。 品phẩm 第đệ 六lục 之chi 四tứ 。

如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 不bất 動động 應ưng 果quả 。 初sơ 盡tận 智trí 後hậu 起khởi 無vô 生sanh 智trí 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 如như 預dự 流lưu 等đẳng 。 有hữu 差sai 別biệt 不phủ 。 亦diệc 有hữu 。 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

阿A 羅La 漢Hán 有hữu 六lục 。 謂vị 退thoái 至chí 不bất 動động 。

前tiền 五ngũ 信tín 解giải 生sanh 。 總tổng 名danh 時thời 解giải 脫thoát 。

後hậu 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。 從tùng 前tiền 見kiến 至chí 生sanh 。

論luận 曰viết 。 於ư 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 由do 種chủng 性tánh 異dị 故cố 有hữu 六lục 種chủng 。 一nhất 者giả 退thoái 法pháp 二nhị 者giả 思tư 法pháp 。 三tam 者giả 護hộ 法Pháp 。 四tứ 安an 住trụ 法pháp 。 五ngũ 堪kham 達đạt 法pháp 。 六lục 不bất 動động 法pháp 。 於ư 此thử 六lục 中trung 前tiền 之chi 五ngũ 種chủng 從tùng 先tiên 學học 位vị 信tín 解giải 性tánh 生sanh 。 即tức 此thử 總tổng 名danh 時thời 愛ái 心tâm 解giải 脫thoát 。 恆hằng 時thời 愛ái 護hộ 及cập 。 心tâm 解giải 脫thoát 故cố 。 亦diệc 說thuyết 名danh 為vi 時thời 解giải 脫thoát 者giả 以dĩ 要yếu 待đãi 時thời 及cập 解giải 脫thoát 故cố 。 略lược 初sơ 言ngôn 故cố 。 如như 言ngôn 酥tô 瓶bình 。 由do 此thử 待đãi 時thời 方phương 能năng 入nhập 定định 。 謂vị 待đãi 資tư 具cụ 無vô 病bệnh 處xứ 等đẳng 勝thắng 緣duyên 合hợp 時thời 方phương 入nhập 定định 故cố 。 不bất 動động 法pháp 性tánh 說thuyết 名danh 為vi 後hậu 。 即tức 此thử 名danh 為vi 。 不bất 動động 心tâm 解giải 脫thoát 。 以dĩ 無vô 退thoái 動động 及cập 。 心tâm 解giải 脫thoát 故cố 。 亦diệc 說thuyết 名danh 為vi 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。 以dĩ 不bất 待đãi 時thời 及cập 解giải 脫thoát 故cố 。 謂vị 三tam 摩ma 地địa 隨tùy 欲dục 現hiện 前tiền 不bất 待đãi 勝thắng 緣duyên 和hòa 合hợp 時thời 故cố 。 或hoặc 依y 暫tạm 時thời 。 畢tất 竟cánh 解giải 脫thoát 。 建kiến 立lập 時thời 解giải 脫thoát 不bất 時thời 解giải 脫thoát 名danh 。 容dung 有hữu 退thoái 墮đọa 時thời 無vô 退thoái 墮đọa 時thời 故cố 。 此thử 從tùng 學học 位vị 見kiến 至chí 性tánh 生sanh 。 如như 是thị 所sở 明minh 六lục 阿A 羅La 漢Hán 所sở 有hữu 種chủng 性tánh 。 為vi 是thị 先tiên 有hữu 。 為vi 後hậu 方phương 得đắc 。 不bất 定định 。 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

有hữu 是thị 先tiên 種chủng 性tánh 。 有hữu 後hậu 練luyện 根căn 得đắc 。

論luận 曰viết 。 退thoái 法pháp 種chủng 性tánh 必tất 是thị 先tiên 有hữu 。 思tư 法pháp 等đẳng 五ngũ 亦diệc 有hữu 後hậu 得đắc 。 謂vị 有hữu 先tiên 來lai 是thị 思tư 法pháp 性tánh 。 有hữu 先tiên 退thoái 法pháp 性tánh 後hậu 練luyện 根căn 成thành 思tư 。 乃nãi 至chí 不bất 動động 隨tùy 應ứng 當đương 說thuyết 。 言ngôn 退thoái 法pháp 者giả 。 謂vị 遇ngộ 少thiểu 緣duyên 便tiện 退thoái 所sở 得đắc 。 非phi 思tư 法pháp 等đẳng 。 言ngôn 思tư 法pháp 者giả 。 謂vị 懼cụ 退thoái 失thất 恆hằng 思tư 自tự 害hại 。 言ngôn 護hộ 法Pháp 者giả 。 謂vị 於ư 所sở 得đắc 喜hỷ 自tự 防phòng 護hộ 。 安an 住trụ 法pháp 者giả 。 離ly 勝thắng 退thoái 緣duyên 雖tuy 不bất 自tự 防phòng 亦diệc 能năng 不bất 退thoái 。 離ly 勝thắng 加gia 行hành 亦diệc 不bất 增tăng 進tiến 。 堪kham 達đạt 法pháp 者giả 。 彼bỉ 性tánh 堪kham 能năng 好hiếu 修tu 練luyện 根căn 速tốc 達đạt 不bất 動động 。 不bất 動động 法pháp 者giả 。 彼bỉ 必tất 無vô 退thoái 。 此thử 六lục 種chủng 性tánh 先tiên 學học 位vị 中trung 。 初sơ 二nhị 闕khuyết 恆hằng 時thời 及cập 尊tôn 重trọng 加gia 行hành 。 由do 根căn 有hữu 異dị 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 第đệ 三tam 唯duy 有hữu 恆hằng 時thời 加gia 行hành 。 第đệ 四tứ 唯duy 有hữu 尊tôn 重trọng 加gia 行hành 。 第đệ 五ngũ 具cụ 二nhị 而nhi 是thị 鈍độn 根căn 。 第đệ 六lục 利lợi 根căn 具cụ 二nhị 加gia 行hành 。 退thoái 法pháp 種chủng 性tánh 非phi 必tất 定định 退thoái 。 乃nãi 至chí 堪kham 達đạt 非phi 必tất 能năng 達đạt 。 但đãn 約ước 容dung 有hữu 建kiến 立lập 此thử 名danh 。 故cố 六lục 阿A 羅La 漢Hán 通thông 三tam 界giới 皆giai 有hữu 。 若nhược 執chấp 退thoái 者giả 必tất 定định 應ưng 退thoái 。 乃nãi 至chí 堪kham 達đạt 必tất 能năng 達đạt 者giả 。 彼bỉ 執chấp 欲dục 界giới 具cụ 足túc 有hữu 六lục 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 唯duy 安an 住trụ 不bất 動động 。 彼bỉ 無vô 退thoái 失thất 自tự 害hại 自tự 防phòng 及cập 修tu 練luyện 根căn 故cố 唯duy 有hữu 二nhị 。 如như 是thị 六lục 種chủng 。 阿A 羅La 漢Hán 中trung 。 誰thùy 從tùng 何hà 退thoái 。 為vi 性tánh 為vi 果quả 。 頌tụng 曰viết 。

四tứ 從tùng 種chủng 性tánh 退thoái 。 五ngũ 從tùng 果quả 非phi 先tiên 。

論luận 曰viết 。 不bất 動động 種chủng 性tánh 必tất 無vô 退thoái 理lý 。 前tiền 之chi 五ngũ 種chủng 皆giai 有hữu 退thoái 義nghĩa 。 於ư 中trung 後hậu 四tứ 有hữu 從tùng 性tánh 退thoái 。 退thoái 法pháp 一nhất 種chủng 無vô 退thoái 性tánh 理lý 。 由do 此thử 種chủng 性tánh 最tối 居cư 下hạ 故cố 。 五ngũ 種chủng 皆giai 有hữu 從tùng 果quả 退thoái 義nghĩa 。 雖tuy 俱câu 有hữu 退thoái 然nhiên 並tịnh 非phi 先tiên 。 謂vị 諸chư 無Vô 學Học 先tiên 學học 位vị 中trung 所sở 住trụ 種chủng 性tánh 。 彼bỉ 從tùng 此thử 性tánh 必tất 無vô 退thoái 理lý 。 學học 無Vô 學Học 道đạo 所sở 成thành 堅kiên 故cố 。 若nhược 諸chư 有Hữu 學Học 。 先tiên 凡phàm 位vị 中trung 所sở 住trụ 種chủng 性tánh 。 彼bỉ 從tùng 此thử 性tánh 亦diệc 無vô 退thoái 理lý 。 世thế 出xuất 世thế 道đạo 所sở 成thành 堅kiên 故cố 。 若nhược 住trụ 此thử 位vị 後hậu 修tu 練luyện 根căn 所sở 得đắc 思tư 等đẳng 四tứ 種chủng 種chủng 性tánh 。 彼bỉ 從tùng 此thử 性tánh 容dung 有hữu 退thoái 理lý 。 二nhị 先tiên 位vị 中trung 住trụ 思tư 等đẳng 性tánh 必tất 亦diệc 無vô 退thoái 此thử 所sở 得đắc 果quả 。 唯duy 先tiên 退thoái 法pháp 有hữu 退thoái 果quả 義nghĩa 。 又hựu 亦diệc 無vô 退thoái 先tiên 所sở 得đắc 果quả 。 後hậu 所sở 得đắc 果quả 容dung 有hữu 退thoái 義nghĩa 。 是thị 故cố 定định 無vô 退thoái 預dự 流lưu 果quả 。 由do 此thử 應ưng 果quả 退thoái 法pháp 有hữu 三tam 。 一nhất 增tăng 進tiến 根căn 。 二nhị 退thoái 住trụ 學học 。 三tam 住trụ 自tự 位vị 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 思tư 法pháp 有hữu 四tứ 。 三tam 如như 前tiền 說thuyết 。 更cánh 加gia 一nhất 種chủng 退thoái 住trụ 退thoái 性tánh 。 餘dư 三tam 如như 次thứ 有hữu 五ngũ 六lục 七thất 。 應ưng 知tri 後hậu 後hậu 一nhất 一nhất 增tăng 故cố 。 思tư 法pháp 等đẳng 四tứ 退thoái 住trụ 學học 位vị 時thời 。 還hoàn 住trụ 退thoái 非phi 餘dư 。 若nhược 異dị 此thử 者giả 得đắc 勝thắng 種chủng 性tánh 故cố 。 應ưng 是thị 進tiến 非phi 退thoái 。 何hà 緣duyên 定định 無vô 退thoái 先tiên 果quả 者giả 。 以dĩ 見kiến 所sở 斷đoạn 依y 無vô 事sự 故cố 。 謂vị 有hữu 身thân 見kiến 依y 我ngã 處xứ 轉chuyển 。 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 此thử 見kiến 為vi 根căn 。 我ngã 體thể 既ký 無vô 名danh 依y 無vô 事sự 。 以dĩ 無vô 事sự 故cố 必tất 無vô 退thoái 理lý 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 說thuyết 此thử 惑hoặc 緣duyên 無vô 。 非phi 此thử 緣duyên 無vô 諦đế 為vi 境cảnh 故cố 。 然nhiên 於ư 諦đế 境cảnh 不bất 如như 實thật 緣duyên 。 諸chư 煩phiền 惱não 中trung 。 誰thùy 不bất 如như 是thị 。 雖tuy 皆giai 如như 是thị 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 以dĩ 修tu 斷đoạn 惑hoặc 各các 有hữu 別biệt 事sự 。 即tức 是thị 可khả 意ý 不bất 可khả 意ý 。 等đẳng 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 此thử 相tương/tướng 非phi 無vô 。 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 計kế 有hữu 我ngã 等đẳng 。 非phi 諸chư 諦đế 境cảnh 有hữu 我ngã 等đẳng 相tương/tướng 。 以dĩ 無vô 事sự 故cố 。 與dữ 修tu 斷đoạn 別biệt 。 謂vị 於ư 色sắc 等đẳng 所sở 緣duyên 境cảnh 中trung 。 我ngã 見kiến 妄vọng 增tăng 。 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 自tự 在tại 而nhi 轉chuyển 。 非phi 實thật 我ngã 性tánh 。 邊biên 執chấp 見kiến 等đẳng 隨tùy 此thử 而nhi 生sanh 。 故cố 並tịnh 說thuyết 為vi 依y 無vô 事sự 惑hoặc 。 若nhược 修tu 所sở 斷đoạn 貪tham 瞋sân 慢mạn 癡si 。 色sắc 等đẳng 境cảnh 中trung 唯duy 起khởi 染nhiễm 著trước 增tăng 背bối/bội 高cao 舉cử 不bất 了liễu 行hành 轉chuyển 故cố 。 並tịnh 說thuyết 為vi 依y 有hữu 事sự 惑hoặc 。 又hựu 見kiến 斷đoạn 惑hoặc 於ư 諦đế 理lý 中trung 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 斷đoạn 常thường 見kiến 等đẳng 。 非phi 諦đế 中trung 有hữu 少thiểu 我ngã 等đẳng 事sự 。 見kiến 斷đoạn 貪tham 等đẳng 緣duyên 此thử 而nhi 生sanh 。 是thị 故cố 皆giai 名danh 依y 無vô 事sự 惑hoặc 。 修tu 所sở 斷đoạn 惑hoặc 於ư 色sắc 等đẳng 中trung 謂vị 好hảo 醜xú 等đẳng 。 然nhiên 色sắc 等đẳng 境cảnh 非phi 無vô 少thiểu 分phần 好hảo 醜xú 等đẳng 別biệt 。 是thị 故cố 可khả 名danh 依y 有hữu 事sự 惑hoặc 。 又hựu 見kiến 斷đoạn 惑hoặc 迷mê 諦đế 理lý 起khởi 名danh 依y 無vô 事sự 。 修tu 所sở 斷đoạn 惑hoặc 迷mê 麁thô 事sự 生sanh 名danh 依y 有hữu 事sự 。 諦đế 理lý 真chân 實thật 。 揩khai 定định 可khả 依y 。 聖thánh 慧tuệ 已dĩ 證chứng 必tất 無vô 退thoái 理lý 。 事sự 相tướng 浮phù 偽ngụy 無vô 定định 可khả 依y 。 斷đoạn 迷mê 彼bỉ 惑hoặc 。 有hữu 失thất 念niệm 退thoái 。 或hoặc 修tu 斷đoạn 惑hoặc 非phi 審thẩm 慮lự 生sanh 。 昧muội 鈍độn 性tánh 故cố 。 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 由do 審thẩm 慮lự 生sanh 。 推thôi 度độ 性tánh 故cố 。 聖thánh 不bất 審thẩm 慮lự 於ư 麁thô 事sự 中trung 失thất 念niệm 或hoặc 生sanh 。 審thẩm 慮lự 不bất 爾nhĩ 。 如như 於ư 繩thằng 等đẳng 率suất 爾nhĩ 謂vị 蛇xà 。 故cố 修tu 斷đoạn 惑hoặc 聖thánh 有hữu 退thoái 起khởi 。 非phi 由do 率suất 爾nhĩ 可khả 起khởi 見kiến 惑hoặc 。 聖thánh 若nhược 審thẩm 慮lự 便tiện 見kiến 諦Đế 理lý 。 故cố 聖thánh 見kiến 斷đoạn 定định 無vô 退thoái 義nghĩa 。 經kinh 部bộ 師sư 說thuyết 。 從tùng 阿A 羅La 漢Hán 。 亦diệc 無vô 退thoái 義nghĩa 。 彼bỉ 說thuyết 應ưng 理lý 。 云vân 何hà 知tri 然nhiên 。 由do 教giáo 理lý 故cố 。 知tri 何hà 由do 教giáo 。 經kinh 言ngôn 。 苾Bật 芻Sô 聖thánh 慧tuệ 斷đoạn 惑hoặc 名danh 為vi 實thật 斷đoạn 。 又hựu 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 我ngã 說thuyết 有hữu 學học 應ưng 不bất 放phóng 逸dật 。 非phi 阿A 羅La 漢Hán 。 雖tuy 有hữu 經kinh 言ngôn 佛Phật 告cáo 慶khánh 喜hỷ 。 我ngã 說thuyết 。 利lợi 養dưỡng 等đẳng 亦diệc 障chướng 阿A 羅La 漢Hán 而nhi 不bất 說thuyết 退thoái 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 但đãn 說thuyết 退thoái 失thất 。 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 經kinh 言ngôn 不bất 動động 心tâm 解giải 脫thoát 身thân 作tác 證chứng 。 我ngã 定định 說thuyết 無vô 因nhân 緣duyên 。 從tùng 此thử 退thoái 故cố 。 若nhược 謂vị 有hữu 退thoái 。 由do 經kinh 說thuyết 有hữu 時thời 愛ái 解giải 脫thoát 。 我ngã 亦diệc 許hứa 然nhiên 。 但đãn 應ưng 觀quán 察sát 彼bỉ 之chi 所sở 退thoái 。 為vi 應ưng 果quả 性tánh 。 為vi 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 。 然nhiên 彼bỉ 根căn 本bổn 。 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 持trì 。 要yếu 待đãi 時thời 現hiện 前tiền 故cố 名danh 時thời 解giải 脫thoát 。 彼bỉ 為vi 獲hoạch 得đắc 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 數số 希hy 現hiện 前tiền 。 故cố 名danh 為vi 愛ái 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 定định 是thị 所sở 愛ái 味vị 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 果quả 性tánh 解giải 脫thoát 恆hằng 隨tùy 逐trục 故cố 不bất 應ưng 名danh 時thời 。 更cánh 不bất 欣hân 求cầu 故cố 不bất 名danh 愛ái 若nhược 應ưng 果quả 性tánh 容dung 有hữu 退thoái 者giả 。 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 說thuyết 所sở 證chứng 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 有hữu 可khả 退thoái 理lý 。 由do 此thử 證chứng 知tri 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 果quả 性tánh 解giải 脫thoát 必tất 是thị 不bất 動động 。 然nhiên 由do 利lợi 等đẳng 擾nhiễu 亂loạn 過quá 失thất 有hữu 於ư 所sở 得đắc 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 退thoái 去khứ 自tự 在tại 。 謂vị 諸chư 鈍độn 根căn 。 若nhược 諸chư 利lợi 根căn 則tắc 無vô 退thoái 失thất 。 故cố 於ư 所sở 得đắc 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 有hữu 退thoái 無vô 退thoái 。 故cố 名danh 退thoái 不bất 退thoái 法Pháp 。 如như 是thị 思tư 等đẳng 如như 理lý 應ưng 思tư 。 不bất 退thoái 安an 住trụ 不bất 動động 何hà 別biệt 。 非phi 練luyện 根căn 得đắc 名danh 為vi 不bất 退thoái 。 練luyện 根căn 所sở 得đắc 。 名danh 為vi 不Bất 動Động 。 此thử 二nhị 所sở 起khởi 殊thù 勝thắng 等đẳng 至chí 。 設thiết 遇ngộ 退thoái 緣duyên 亦diệc 無vô 退thoái 理lý 。 安an 住trụ 法pháp 者giả 。 但đãn 於ư 已dĩ 住trụ 諸chư 勝thắng 德đức 中trung 能năng 無vô 退thoái 失thất 。 不bất 能năng 更cánh 引dẫn 餘dư 勝thắng 德đức 生sanh 。 設thiết 復phục 引dẫn 生sanh 從tùng 彼bỉ 可khả 退thoái 。 是thị 不bất 退thoái 等đẳng 。 三tam 種chủng 差sai 別biệt 。 然nhiên 喬kiều 底để 迦ca 昔tích 在tại 學học 位vị 。 於ư 時thời 解giải 脫thoát 極cực 噉đạm 味vị 故cố 。 又hựu 鈍độn 根căn 故cố 數sác 數sác 退thoái 失thất 。 深thâm 自tự 厭yếm 責trách 執chấp 刀đao 自tự 害hại 。 由do 於ư 身thân 命mạng 。 無vô 所sở 戀luyến 惜tích 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 便tiện 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 喬kiều 底để 迦ca 亦diệc 非phi 退thoái 失thất 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 又hựu 增tăng 十thập 經kinh 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 一nhất 法pháp 應ưng 起khởi 。 謂vị 時thời 愛ái 心tâm 解giải 脫thoát 。 一nhất 法pháp 應ưng 證chứng 。 謂vị 不bất 動động 心tâm 解giải 脫thoát 。 若nhược 應ưng 果quả 性tánh 名danh 為vi 時thời 愛ái 心tâm 解giải 脫thoát 者giả 。 何hà 故cố 於ư 此thử 增tăng 十thập 經kinh 中trung 再tái 說thuyết 應ưng 果quả 。 又hựu 曾tằng 無vô 處xứ 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 果quả 名danh 為vi 應ưng 起khởi 。 但đãn 說thuyết 名danh 應ưng 證chứng 。 又hựu 說thuyết 鈍độn 根căn 所sở 攝nhiếp 應ưng 果quả 名danh 為vi 應ưng 起khởi 。 為vi 顯hiển 何hà 義nghĩa 。 若nhược 為vi 顯hiển 彼bỉ 能năng 起khởi 現hiện 前tiền 則tắc 餘dư 利lợi 根căn 最tối 應ưng 能năng 起khởi 。 若nhược 為vi 顯hiển 彼bỉ 應ưng 起khởi 現hiện 前tiền 亦diệc 餘dư 利lợi 根căn 最tối 所sở 應ưng 起khởi 。 故cố 時thời 解giải 脫thoát 非phi 應ưng 果quả 性tánh 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 說thuyết 時thời 解giải 脫thoát 應ưng 果quả 。 謂vị 有hữu 應ưng 果quả 根căn 性tánh 鈍độn 故cố 要yếu 待đãi 時thời 故cố 定định 方phương 現hiện 前tiền 。 若nhược 與dữ 彼bỉ 相tương 違vi 名danh 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 亦diệc 作tác 是thị 言ngôn 。 欲dục 貪tham 隨tùy 眠miên 由do 三tam 處xứ 起khởi 。 一nhất 欲dục 貪tham 隨tùy 眠miên 未vị 斷đoạn 遍biến 知tri 故cố 。 二nhị 順thuận 彼bỉ 經Kinh 法Pháp 正chánh 。 現hiện 在tại 前tiền 故cố 。 三tam 於ư 彼bỉ 正chánh 起khởi 非phi 理lý 作tác 意ý 故cố 。 若nhược 謂vị 彼bỉ 據cứ 具cụ 因nhân 生sanh 說thuyết 。

復phục 有hữu 何hà 法Pháp 。 因nhân 不bất 具cụ 生sanh 。 是thị 名danh 由do 教giáo 。 如như 何hà 由do 理lý 。 若nhược 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 令linh 煩phiền 惱não 畢tất 竟cánh 不bất 起khởi 。 治trị 道đạo 已dĩ 生sanh 。 是thị 則tắc 不bất 應ưng 退thoái 起khởi 煩phiền 惱não 。 若nhược 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 道đạo 未vị 生sanh 。 未vị 能năng 永vĩnh 拔bạt 煩phiền 惱não 種chủng 故cố 應ưng 非phi 漏lậu 盡tận 。 若nhược 非phi 漏lậu 盡tận 寧ninh 說thuyết 為vi 應ưng 。 是thị 名danh 由do 理lý 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 釋thích 炭thán 喻dụ 契Khế 經Kinh 。 如như 說thuyết 。 多đa 聞văn 諸chư 聖thánh 弟đệ 子tử 。 若nhược 行hành 若nhược 住trụ 。 有hữu 處xứ 有hữu 時thời 失thất 念niệm 故cố 生sanh 惡ác 不bất 善thiện 覺giác 。 此thử 經Kinh 唯duy 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 由do 此thử 經Kinh 言ngôn 彼bỉ 聖thánh 弟đệ 子tử 心tâm 於ư 長trường 夜dạ 隨tùy 順thuận 遠viễn 離ly 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 臨lâm 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 餘dư 契Khế 經Kinh 中trung 。 有hữu 即tức 說thuyết 此thử 順thuận 遠viễn 離ly 等đẳng 名danh 應ưng 果quả 力lực 。 又hựu 此thử 經Kinh 說thuyết 。 彼bỉ 於ư 一nhất 切thiết 。 順thuận 漏lậu 已dĩ 能năng 永vĩnh 吐thổ 已dĩ 得đắc 清thanh 涼lương 。 由do 此thử 定định 知tri 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 實thật 後hậu 所sở 說thuyết 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 然nhiên 彼bỉ 乃nãi 至chí 於ư 行hành 住trụ 時thời 未vị 善thiện 通thông 達đạt 容dung 有hữu 此thử 事sự 。 謂vị 有hữu 學học 者giả 於ư 行hành 住trụ 時thời 由do 失thất 念niệm 故cố 容dung 起khởi 煩phiền 惱não 。 後hậu 成thành 無Vô 學Học 則tắc 無vô 起khởi 義nghĩa 。 前tiền 依y 學học 位vị 故cố 說thuyết 無vô 失thất 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 定định 作tác 是thị 說thuyết 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 亦diệc 有hữu 退thoái 義nghĩa 。 唯duy 阿A 羅La 漢Hán 種chủng 性tánh 有hữu 六lục 。 為vi 餘dư 亦diệc 有hữu 六lục 種chủng 性tánh 耶da 。 設thiết 有hữu 皆giai 能năng 修tu 練luyện 根căn 不phủ 。 頌tụng 曰viết 。

學học 異dị 生sanh 亦diệc 六lục 。 練luyện 根căn 非phi 見kiến 道đạo 。

論luận 曰viết 。 有hữu 學học 異dị 生sanh 種chủng 性tánh 亦diệc 六lục 。 六lục 種chủng 應ưng 果quả 彼bỉ 為vi 先tiên 故cố 。 然nhiên 見kiến 道đạo 位vị 必tất 無vô 練luyện 根căn 。 此thử 位vị 無vô 容dung 起khởi 加gia 行hành 故cố 。 唯duy 於ư 信tín 解giải 異dị 生sanh 位vị 中trung 。 能năng 修tu 練luyện 根căn 如như 無Vô 學Học 位vị 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 我ngã 說thuyết 由do 斯tư 所sở 證chứng 四tứ 種chủng 增tăng 上thượng 心tâm 所sở 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 隨tùy 一nhất 有hữu 退thoái 。 所sở 得đắc 不bất 動động 心tâm 。 解giải 脫thoát 身thân 作tác 證chứng 。 我ngã 決quyết 定định 說thuyết 無vô 因nhân 緣duyên 從tùng 此thử 退thoái 。 如như 何hà 不bất 動động 。 法pháp 退thoái 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 頌tụng 曰viết 。

應ưng 知tri 退thoái 有hữu 三tam 。 已dĩ 未vị 得đắc 受thọ 用dụng 。

佛Phật 唯duy 有hữu 最tối 後hậu 。 利lợi 中trung 後hậu 鈍độn 三tam 。

論luận 曰viết 。 應ưng 知tri 諸chư 退thoái 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 已dĩ 得đắc 退thoái 。 謂vị 退thoái 已dĩ 得đắc 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 二nhị 未vị 得đắc 退thoái 。 謂vị 未vị 能năng 得đắc 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 三tam 受thọ 用dụng 退thoái 。 謂vị 諸chư 已dĩ 得đắc 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 不bất 現hiện 在tại 前tiền 。 於ư 此thử 三tam 中trung 世Thế 尊Tôn 唯duy 有hữu 一nhất 受thọ 用dụng 退thoái 。 以dĩ 具cụ 眾chúng 德đức 無vô 容dung 一nhất 時thời 頓đốn 現hiện 前tiền 故cố 。 餘dư 不bất 動động 法pháp 具cụ 有hữu 受thọ 用dụng 及cập 未vị 得đắc 退thoái 。 亦diệc 於ư 勝thắng 己kỷ 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 猶do 未vị 得đắc 故cố 。 餘dư 五ngũ 種chủng 性tánh 容dung 具cụ 有hữu 三tam 。 亦diệc 容dung 退thoái 失thất 已dĩ 得đắc 德đức 故cố 。 約ước 受thọ 用dụng 退thoái 說thuyết 不bất 動động 法pháp 退thoái 現hiện 法Pháp 樂lạc 無vô 相tướng 違vi 過quá 。 無vô 退thoái 論luận 者giả 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 諸chư 無vô 漏lậu 解giải 脫thoát 。 皆giai 名danh 不bất 動động 。 然nhiên 別biệt 立lập 第đệ 六lục 不bất 動động 法pháp 者giả 。 如như 前tiền 釋thích 通thông 。 不bất 應ưng 為vi 難nạn/nan 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 既ký 許hứa 退thoái 果quả 。 為vi 更cánh 生sanh 不phủ 。 諸chư 住trụ 果quả 時thời 所sở 不bất 作tác 事sự 退thoái 時thời 作tác 不phủ 。 不bất 爾nhĩ 。 何hà 緣duyên 。 頌tụng 曰viết 。

一nhất 切thiết 從tùng 果quả 退thoái 。 必tất 得đắc 不bất 命mạng 終chung 。

住trụ 果quả 所sở 不bất 為vi 。 慚tàm 增tăng 故cố 不bất 作tác 。

論luận 曰viết 。 無vô 從tùng 果quả 退thoái 。 中trung 間gian 命mạng 終chung 。 退thoái 已dĩ 須tu 臾du 必tất 還hoàn 得đắc 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 苾Bật 芻Sô 當đương 知tri 。 如như 是thị 多đa 聞văn 。 諸chư 聖thánh 弟đệ 子tử 。 退thoái 失thất 正chánh 念niệm 。 速tốc 復phục 還hoàn 能năng 令linh 所sở 退thoái 起khởi 盡tận 沒một 滅diệt 離ly 。 若nhược 謂vị 不bất 然nhiên 。 修tu 梵Phạm 行hạnh 果quả 應ưng 非phi 安an 隱ẩn 可khả 委ủy 信tín 處xứ 。 又hựu 住trụ 果quả 位vị 所sở 不bất 應ưng 為vi 違vi 果quả 事sự 業nghiệp 由do 慚tàm 增tăng 故cố 於ư 暫tạm 退thoái 時thời 亦diệc 必tất 不bất 造tạo 。 譬thí 如như 壯tráng 士sĩ 。 雖tuy 蹶quyết 不bất 仆phó 。 如như 上thượng 所sở 言ngôn 。 有hữu 練luyện 根căn 得đắc 無Vô 學Học 有hữu 學học 。 正chánh 練luyện 根căn 時thời 各các 幾kỷ 無vô 間gian 幾kỷ 解giải 脫thoát 道đạo 。 何hà 性tánh 攝nhiếp 。 何hà 所sở 依y 。 頌tụng 曰viết 。

練luyện 根căn 無Vô 學Học 位vị 。 九cửu 無vô 間gian 解giải 脫thoát 。

久cửu 習tập 故cố 學học 一nhất 。 無vô 漏lậu 依y 人nhân 三tam 。

無Vô 學Học 依y 九cửu 地địa 。 有hữu 學học 但đãn 依y 六lục 。

捨xả 果quả 勝thắng 果quả 道đạo 。 唯duy 得đắc 果quả 道đạo 故cố 。

論luận 曰viết 。 求cầu 勝thắng 種chủng 性tánh 修tu 練luyện 根căn 者giả 。 無Vô 學Học 位vị 中trung 轉chuyển 一nhất 一nhất 性tánh 各các 九cửu 無vô 間gian 九cửu 解giải 脫thoát 道đạo 。 如như 得đắc 應ưng 果quả 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 彼bỉ 鈍độn 根căn 性tánh 由do 久cửu 串xuyến 習tập 非phi 少thiểu 功công 力lực 可khả 能năng 令linh 轉chuyển 。 學học 無Vô 學Học 道đạo 所sở 成thành 堅kiên 故cố 。 有hữu 學học 位vị 中trung 轉chuyển 一nhất 一nhất 性tánh 各các 一nhất 無vô 間gian 一nhất 解giải 脫thoát 道đạo 。 如như 得đắc 初sơ 果quả 。 上thượng 相tương 違vi 故cố 。 彼bỉ 加gia 行hành 道Đạo 諸chư 位vị 各các 一nhất 。 如như 是thị 無vô 間gian 及cập 解giải 脫thoát 道đạo 一nhất 切thiết 唯duy 是thị 無vô 漏lậu 性tánh 攝nhiếp 。 聖thánh 者giả 必tất 無vô 用dụng 有hữu 漏lậu 道đạo 而nhi 轉chuyển 根căn 理lý 。 非phi 增tăng 上thượng 故cố 。 依y 謂vị 身thân 地địa 。 此thử 所sở 依y 身thân 唯duy 人nhân 三tam 洲châu 。 餘dư 無vô 退thoái 故cố 。 此thử 所sở 依y 地địa 無Vô 學Học 通thông 九cửu 。 謂vị 未vị 至chí 中trung 間gian 。 四tứ 定định 三tam 無vô 色sắc 。 有hữu 學học 唯duy 六lục 。 謂vị 除trừ 後hậu 三tam 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 夫phu 轉chuyển 根căn 者giả 。 容dung 有hữu 捨xả 果quả 及cập 勝thắng 果quả 道đạo 。 所sở 得đắc 唯duy 果quả 非phi 向hướng 道đạo 故cố 。 無vô 有hữu 學học 果quả 無vô 色sắc 地địa 攝nhiếp 。 故cố 學học 練luyện 根căn 但đãn 依y 六lục 地địa 。 諸chư 無Vô 學Học 位vị 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 總tổng 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 由do 何hà 差sai 別biệt 。 頌tụng 曰viết 。

七thất 聲Thanh 聞Văn 二nhị 佛Phật 。 差sai 別biệt 由do 九cửu 根căn 。

論luận 曰viết 。 居cư 無Vô 學Học 位vị 聖thánh 者giả 有hữu 九cửu 。 謂vị 七thất 聲Thanh 聞Văn 及cập 二nhị 覺giác 者giả 。 退thoái 法pháp 等đẳng 五ngũ 不bất 動động 分phần/phân 二nhị 。 後hậu 先tiên 別biệt 故cố 名danh 七thất 聲Thanh 聞Văn 。 獨Độc 覺Giác 大đại 覺giác 名danh 二nhị 覺giác 者giả 。 由do 下hạ 下hạ 等đẳng 九cửu 品phẩm 根căn 異dị 令linh 無Vô 學Học 聖thánh 成thành 九cửu 差sai 別biệt 。 學học 無Vô 學Học 位vị 有hữu 七thất 聖thánh 者giả 。 一nhất 切thiết 聖thánh 者giả 皆giai 此thử 中trung 攝nhiếp 。 一nhất 隨tùy 信tín 行hành 。 二nhị 隨tùy 法pháp 行hành 。 三tam 信tín 解giải 。 四tứ 見kiến 至chí 。 五ngũ 身thân 證chứng 。 六lục 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 七thất 俱câu 解giải 脫thoát 。 依y 何hà 立lập 七thất 。 事sự 別biệt 有hữu 幾kỷ 。 頌tụng 曰viết 。

加gia 行hành 根căn 滅diệt 定định 。 解giải 脫thoát 故cố 成thành 七thất 。

此thử 事sự 別biệt 唯duy 六lục 。 三tam 道đạo 各các 二nhị 故cố 。

論luận 曰viết 。 依y 加gia 行hành 異dị 立lập 初sơ 二nhị 種chủng 。 謂vị 依y 先tiên 時thời 隨tùy 他tha 及cập 法pháp 於ư 所sở 求cầu 義nghĩa 修tu 加gia 行hành 故cố 。 立lập 隨tùy 信tín 行hành 隨tùy 法pháp 行hành 名danh 。 依y 根căn 不bất 同đồng 立lập 次thứ 二nhị 種chủng 。 謂vị 依y 鈍độn 利lợi 信tín 慧tuệ 根căn 增tăng 如như 次thứ 名danh 為vi 信tín 解giải 見kiến 至chí 。 依y 得đắc 滅diệt 定định 立lập 身thân 證chứng 名danh 。 由do 身thân 證chứng 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 故cố 。 依y 解giải 脫thoát 異dị 立lập 後hậu 二nhị 種chủng 。 謂vị 依y 唯duy 慧tuệ 離ly 煩phiền 惱não 障chướng 。 者giả 立lập 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 依y 兼kiêm 得đắc 定định 離ly 解giải 脫thoát 障chướng 者giả 立lập 俱câu 解giải 脫thoát 。 此thử 名danh 雖tuy 七thất 事sự 別biệt 唯duy 六lục 。 謂vị 見kiến 道đạo 中trung 有hữu 二nhị 聖thánh 者giả 。 一nhất 隨tùy 信tín 行hành 。 二nhị 隨tùy 法pháp 行hành 。 此thử 至chí 修tu 道Đạo 別biệt 立lập 二nhị 名danh 。 一nhất 信tín 解giải 。 二nhị 見kiến 至chí 。 此thử 至chí 無Vô 學Học 復phục 立lập 二nhị 名danh 。 謂vị 時thời 解giải 脫thoát 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 一nhất 隨tùy 信tín 行hành 根căn 故cố 成thành 三tam 。 謂vị 下hạ 中trung 上thượng 。 性tánh 故cố 成thành 五ngũ 。 謂vị 退thoái 法pháp 等đẳng 。 道đạo 故cố 成thành 十thập 五ngũ 。 謂vị 八bát 忍nhẫn 七thất 智trí 。 離ly 染nhiễm 故cố 成thành 七thất 十thập 三tam 。 謂vị 具cụ 縛phược 離ly 八bát 地địa 染nhiễm 。 依y 身thân 故cố 成thành 九cửu 。 謂vị 三tam 洲châu 欲dục 天thiên 。 若nhược 根căn 性tánh 道đạo 離ly 染nhiễm 依y 身thân 相tướng 乘thừa 合hợp 成thành 一nhất 億ức 四tứ 萬vạn 七thất 千thiên 八bát 百bách 。 二nhị 十thập 五ngũ 種chủng 。 隨tùy 法pháp 行hành 等đẳng 。 如như 理lý 應ưng 思tư 。 何hà 等đẳng 名danh 俱câu 。 及cập 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 頌tụng 曰viết 。

俱câu 由do 得đắc 滅diệt 定định 。 餘dư 名danh 慧tuệ 解giải 脫thoát 。

論luận 曰viết 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 得đắc 滅diệt 定định 者giả 名danh 俱câu 解giải 脫thoát 。 由do 慧tuệ 定định 力lực 解giải 脫thoát 煩phiền 惱não 。 解giải 脫thoát 障chướng 故cố 。 所sở 餘dư 未vị 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 者giả 名danh 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 但đãn 由do 慧tuệ 力lực 於ư 煩phiền 惱não 障chướng 。 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 五ngũ 煩phiền 惱não 斷đoạn 不bất 可khả 牽khiên 引dẫn 未vị 名danh 滿mãn 學học 。 學học 無Vô 學Học 位vị 各các 由do 幾kỷ 因nhân 於ư 等đẳng 位vị 中trung 獨độc 稱xưng 為vi 滿mãn 。 頌tụng 曰viết 。

有hữu 學học 名danh 為vi 滿mãn 。 由do 根căn 果quả 定định 三tam 。

無Vô 學Học 得đắc 滿mãn 名danh 。 但đãn 由do 根căn 定định 二nhị 。

論luận 曰viết 。 學học 於ư 學học 位vị 獨độc 得đắc 滿mãn 名danh 。 具cụ 由do 三tam 因nhân 。 謂vị 根căn 果quả 定định 。 有hữu 有hữu 學học 者giả 但đãn 由do 根căn 故cố 亦diệc 得đắc 滿mãn 名danh 。 謂vị 諸chư 見kiến 至chí 未vị 離ly 欲dục 染nhiễm 。 有hữu 有hữu 學học 者giả 但đãn 由do 果quả 故cố 亦diệc 得đắc 滿mãn 名danh 。 謂vị 信tín 解giải 不bất 還hoàn 未vị 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 有hữu 有hữu 學học 者giả 由do 根căn 果quả 故cố 亦diệc 得đắc 滿mãn 名danh 。 謂vị 見kiến 至chí 不bất 還hoàn 未vị 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 有hữu 有hữu 學học 者giả 由do 果quả 定định 故cố 亦diệc 得đắc 滿mãn 名danh 。 謂vị 諸chư 信tín 解giải 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 有hữu 有hữu 學học 者giả 具cụ 由do 三tam 故cố 獨độc 得đắc 滿mãn 名danh 。 謂vị 諸chư 見kiến 至chí 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 無vô 有hữu 學học 者giả 但đãn 由do 定định 故cố 及cập 根căn 定định 故cố 亦diệc 得đắc 滿mãn 名danh 。 諸chư 無Vô 學Học 者giả 於ư 無Vô 學Học 位vị 由do 根căn 定định 二nhị 獨độc 得đắc 滿mãn 名danh 。 無Vô 學Học 位vị 中trung 無vô 非phi 果quả 滿mãn 故cố 無vô 由do 果quả 亦diệc 立lập 滿mãn 名danh 。 有hữu 但đãn 由do 根căn 亦diệc 名danh 為vi 滿mãn 。 謂vị 不bất 時thời 解giải 脫thoát 未vị 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 有hữu 但đãn 由do 定định 亦diệc 名danh 為vi 滿mãn 。 謂vị 時thời 解giải 脫thoát 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 有hữu 具cụ 由do 二nhị 獨độc 名danh 為vi 滿mãn 。 謂vị 不bất 時thời 解giải 脫thoát 已dĩ 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 廣quảng 說thuyết 諸chư 道đạo 。 差sai 別biệt 無vô 量lượng 。 謂vị 世thế 出xuất 世thế 見kiến 修tu 道Đạo 等đẳng 。 略lược 說thuyết 幾kỷ 道đạo 能năng 遍biến 攝nhiếp 耶da 。 頌tụng 曰viết 。

應ưng 知tri 一nhất 切thiết 道đạo 。 略lược 說thuyết 唯duy 有hữu 四tứ 。

謂vị 加gia 行hành 無vô 間gian 。 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 道đạo 。

論luận 曰viết 。 加gia 行hành 道Đạo 者giả 。 謂vị 從tùng 此thử 後hậu 無vô 間gian 道đạo 生sanh 。 無vô 間gian 道đạo 者giả 。 謂vị 此thử 能năng 斷đoạn 所sở 應ưng 斷đoạn 障chướng 。 解giải 脫thoát 道đạo 者giả 。 謂vị 已dĩ 解giải 脫thoát 所sở 應ưng 斷đoạn 障chướng 最tối 初sơ 所sở 生sanh 。 勝thắng 進tiến 道đạo 者giả 。 謂vị 三tam 餘dư 道đạo 。 道đạo 義nghĩa 云vân 何hà 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 路lộ 。 乘thừa 此thử 能năng 往vãng 。 涅Niết 槃Bàn 城thành 故cố 。 或hoặc 復phục 道đạo 者giả 。 謂vị 求cầu 所sở 依y 。 依y 此thử 尋tầm 求cầu 涅Niết 槃Bàn 果quả 故cố 。 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 如như 何hà 名danh 道đạo 。 與dữ 道đạo 類loại 同đồng 。 轉chuyển 上thượng 品phẩm 故cố 。 或hoặc 前tiền 前tiền 力lực 至chí 後hậu 後hậu 故cố 。 或hoặc 能năng 趣thú 入nhập 無vô 餘dư 依y 故cố 。 道đạo 於ư 餘dư 處xứ 立lập 通thông 行hành 名danh 。 以dĩ 能năng 通thông 達đạt 趣thú 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 此thử 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 依y 何hà 建kiến 立lập 。 頌tụng 曰viết 。

通thông 行hành 有hữu 四tứ 種chủng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 依y 本bổn 靜tĩnh 慮lự 。

苦khổ 依y 所sở 餘dư 地địa 。 遲trì 速tốc 鈍độn 利lợi 根căn 。

論luận 曰viết 。 經kinh 說thuyết 通thông 行hành 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 苦khổ 遲trì 通thông 行hành 。 二nhị 苦khổ 速tốc 通thông 行hành 。 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 遲trì 通thông 行hành 。 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 速tốc 通thông 行hành 。 道đạo 依y 根căn 本bổn 四tứ 靜tĩnh 慮lự 生sanh 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 通thông 行hành 。 以dĩ 攝nhiếp 受thọ 支chi 止Chỉ 觀Quán 平bình 等đẳng 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 。 道đạo 依y 無vô 色sắc 未vị 至chí 中trung 間gian 。 名danh 苦khổ 通thông 行hành 。 以dĩ 不bất 攝nhiếp 支chi 止Chỉ 觀Quán 不bất 等đẳng 艱gian 辛tân 轉chuyển 故cố 。 謂vị 無vô 色sắc 定định 觀quán 減giảm 止chỉ 增tăng 。 未vị 至chí 中trung 間gian 。 觀quán 增tăng 止chỉ 減giảm 。 即tức 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 二nhị 通thông 行hành 中trung 。 鈍độn 根căn 名danh 遲trì 。 利lợi 根căn 名danh 速tốc 。 二nhị 行hành 於ư 境cảnh 通thông 達đạt 稽khể 遲trì 故cố 名danh 遲trì 通thông 。 翻phiên 此thử 名danh 速tốc 。 或hoặc 遲trì 鈍độn 者giả 所sở 起khởi 通thông 行hành 名danh 遲trì 通thông 行hành 。 速tốc 此thử 相tương 違vi 。 道đạo 亦diệc 名danh 為vi 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 法pháp 。 此thử 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 名danh 義nghĩa 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

覺giác 分phần/phân 三tam 十thập 七thất 。 謂vị 四tứ 念niệm 住trụ 等đẳng 。

覺giác 謂vị 盡tận 無vô 生sanh 。 順thuận 此thử 故cố 名danh 分phần/phân 。

論luận 曰viết 。 經kinh 說thuyết 覺giác 分phần/phân 有hữu 三tam 十thập 七thất 。 謂vị 四tứ 念niệm 住trụ 。 四tứ 正Chánh 斷Đoạn 。 四Tứ 神Thần 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 七Thất 等Đẳng 覺Giác 支Chi 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 支Chi 。 盡tận 無vô 生sanh 智trí 說thuyết 名danh 為vi 覺giác 。 隨tùy 覺giác 者giả 別biệt 立lập 三tam 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 獨Độc 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 三tam 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 無vô 明minh 睡thụy 眠miên 。 皆giai 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 及cập 如như 實thật 知tri 已dĩ 。 作tác 已dĩ 事sự 不bất 復phục 作tác 故cố 。 此thử 二nhị 名danh 覺giác 。 三tam 十thập 七thất 法pháp 順thuận 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 是thị 故cố 皆giai 名danh 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 此thử 三tam 十thập 七thất 體thể 各các 別biệt 耶da 。 不bất 爾nhĩ 。 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

此thử 實thật 事sự 唯duy 十thập 。 謂vị 慧tuệ 勤cần 定định 信tín 。

念niệm 喜hỷ 捨xả 輕khinh 安an 。 及cập 戒giới 尋tầm 為vi 體thể 。

論luận 曰viết 。 此thử 覺giác 分phần/phân 名danh 雖tuy 三tam 十thập 七thất 。 實thật 事sự 唯duy 十thập 。 即tức 慧tuệ 勤cần 等đẳng 。 謂vị 四tứ 念niệm 住trụ 慧tuệ 根căn 慧tuệ 力lực 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 支Chi 。 正chánh 見kiến 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 四tứ 正Chánh 斷Đoạn 精tinh 進tấn 根căn 精tinh 進tấn 力lực 精Tinh 進Tấn 覺Giác 支Chi 。 正chánh 精tinh 進tấn 以dĩ 勤cần 為vi 體thể 。 四Tứ 神Thần 足Túc 定định 根căn 定định 力lực 定định 覺giác 支chi 正chánh 定định 以dĩ 定định 為vi 體thể 。 信tín 根căn 信tín 力lực 以dĩ 信tín 為vi 體thể 。 念niệm 根căn 念niệm 力lực 念niệm 覺giác 支chi 正chánh 念niệm 以dĩ 念niệm 為vi 體thể 。 喜hỷ 覺giác 支chi 以dĩ 喜hỷ 為vi 體thể 。 捨xả 覺giác 支chi 以dĩ 行hành 捨xả 為vi 體thể 。 輕Khinh 安An 覺Giác 支Chi 。 以dĩ 輕khinh 安an 為vi 體thể 。 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 以dĩ 戒giới 為vi 體thể 。 正chánh 思tư 惟duy 以dĩ 尋tầm 為vi 體thể 。 如như 是thị 覺giác 分phần/phân 實thật 事sự 唯duy 十thập 。 即tức 是thị 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 力lực 上thượng 。 更cánh 加gia 喜hỷ 捨xả 輕khinh 安an 戒giới 尋tầm 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 有hữu 十thập 一nhất 。 身thân 業nghiệp 語ngữ 業nghiệp 。 不bất 相tương 雜tạp 故cố 。 戒giới 分phân 為vi 二nhị 。 餘dư 九cửu 同đồng 前tiền 。 念niệm 住trụ 等đẳng 三tam 名danh 無vô 別biệt 屬thuộc 。 如như 何hà 獨độc 說thuyết 為vi 慧tuệ 勤cần 定định 。 頌tụng 曰viết 。

四tứ 念niệm 住trụ 正Chánh 斷Đoạn 。 神thần 足túc 隨tùy 增tăng 上thượng 。

說thuyết 為vi 慧tuệ 勤cần 定định 。 實thật 諸chư 加gia 行hành 善thiện 。

論luận 曰viết 。 四tứ 念niệm 住trụ 等đẳng 三tam 品phẩm 善thiện 法Pháp 體thể 。 實thật 遍biến 攝nhiếp 諸chư 加gia 行hành 善thiện 。 然nhiên 隨tùy 同đồng 品phẩm 。 增tăng 上thượng 善thiện 根căn 。 如như 次thứ 說thuyết 為vi 慧tuệ 勤cần 及cập 定định 。 何hà 緣duyên 於ư 慧tuệ 立lập 念niệm 住trụ 名danh 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 慧tuệ 由do 念niệm 力lực 持trì 令linh 住trụ 故cố 。 理lý 實thật 由do 慧tuệ 令linh 念niệm 住trụ 境cảnh 。 如như 實thật 見kiến 者giả 能năng 明minh 記ký 故cố 。 如như 念niệm 住trụ 中trung 已dĩ 廣quảng 成thành 立lập 。 何hà 故cố 說thuyết 勤cần 名danh 為vi 正Chánh 斷Đoạn 。 於ư 正chánh 修tu 習tập 斷đoạn 修tu 位vị 中trung 此thử 勤cần 力lực 能năng 斷đoạn 懈giải 怠đãi 故cố 。 或hoặc 名danh 正chánh 勝thắng 。 於ư 正chánh 持trì 策sách 身thân 語ngữ 意ý 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 何hà 緣duyên 於ư 定định 立lập 神thần 足túc 名danh 。 諸chư 靈linh 妙diệu 德đức 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 神thần 即tức 是thị 定định 。 足túc 謂vị 欲dục 等đẳng 。 彼bỉ 應ưng 覺giác 分phần/phân 事sự 有hữu 十thập 三tam 。 增tăng 欲dục 心tâm 故cố 。 又hựu 違vi 經kinh 說thuyết 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 吾ngô 今kim 為vì 汝nhữ 說thuyết 神thần 足túc 等đẳng 。 神thần 謂vị 受thọ 用dụng 種chủng 種chủng 。 神thần 境cảnh 分phần/phân 一nhất 為vi 多đa 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 足túc 謂vị 欲dục 等đẳng 四tứ 三tam 摩ma 地địa 。 此thử 中trung 佛Phật 說thuyết 定định 果quả 名danh 神thần 。 欲dục 等đẳng 所sở 生sanh 等đẳng 持trì 名danh 足túc 。 何hà 緣duyên 信tín 等đẳng 先tiên 說thuyết 為vi 根căn 。 後hậu 名danh 為vi 力lực 。 由do 此thử 五ngũ 法pháp 依y 下hạ 上thượng 品phẩm 分phần/phân 先tiên 後hậu 故cố 。 又hựu 依y 可khả 屈khuất 伏phục 不bất 可khả 屈khuất 伏phục 故cố 。 信tín 等đẳng 何hà 緣duyên 次thứ 第đệ 如như 是thị 。 謂vị 於ư 因nhân 果quả 先tiên 起khởi 信tín 心tâm 為vi 果quả 修tu 因nhân 。 次thứ 起khởi 精tinh 進tấn 由do 精tinh 進tấn 故cố 。 念niệm 住trụ 所sở 緣duyên 。 由do 念niệm 力lực 持trì 心tâm 便tiện 得đắc 定định 。 心tâm 得đắc 定định 故cố 。 能năng 如như 實thật 知tri 。 是thị 故cố 信tín 等đẳng 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 當đương 言ngôn 何hà 位vị 何hà 覺giác 分phần/phân 增tăng 。 頌tụng 曰viết 。

初sơ 業nghiệp 順thuận 決quyết 擇trạch 。 及cập 修tu 見kiến 道đạo 位vị 。

念niệm 住trụ 等đẳng 七thất 品phẩm 。 應ưng 知tri 次thứ 第đệ 增tăng 。

論luận 曰viết 。 初sơ 業nghiệp 位vị 中trung 能năng 審thẩm 照chiếu 了liễu 身thân 等đẳng 四tứ 境cảnh 。 慧tuệ 用dụng 勝thắng 故cố 說thuyết 念niệm 住trụ 增tăng 。 煖Noãn 法Pháp 位vị 中trung 能năng 證chứng 異dị 品phẩm 。 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 用dụng 勤cần 勝thắng 故cố 說thuyết 正Chánh 斷Đoạn 增tăng 。 頂Đảnh 法Pháp 位vị 中trung 能năng 持trì 勝thắng 善thiện 趣thú 無vô 退thoái 德đức 。 定định 用dụng 勝thắng 故cố 說thuyết 神thần 足túc 增tăng 。 忍Nhẫn 法Pháp 位vị 中trung 必tất 不bất 退thoái 墮đọa 。 善thiện 根căn 堅kiên 固cố 。 得đắc 增tăng 上thượng 義nghĩa 故cố 說thuyết 根căn 增tăng 。 第đệ 一nhất 位vị 中trung 非phi 惑hoặc 世thế 法pháp 所sở 能năng 屈khuất 伏phục 。 得đắc 無vô 屈khuất 義nghĩa 故cố 說thuyết 力lực 增tăng 。 修tu 道Đạo 位vị 中trung 近cận 菩Bồ 提Đề 位vị 。 助trợ 覺giác 勝thắng 故cố 說thuyết 覺giác 支chi 增tăng 。 見kiến 道đạo 位vị 中trung 速tốc 疾tật 而nhi 轉chuyển 。 通thông 行hành 勝thắng 故cố 說thuyết 道Đạo 支chi 增tăng 。 然nhiên 契Khế 經Kinh 中trung 隨tùy 數số 增tăng 說thuyết 先tiên 七thất 後hậu 八bát 。 非phi 修tu 次thứ 第đệ 。 八bát 中trung 正chánh 見kiến 是thị 道đạo 亦diệc 道đạo 支chi 。 餘dư 是thị 道đạo 支chi 而nhi 非phi 道đạo 。 七thất 中trung 擇trạch 法pháp 是thị 覺giác 亦diệc 覺giác 支chi 。 餘dư 是thị 覺giác 支chi 而nhi 非phi 覺giác 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 。 所sở 說thuyết 如như 是thị 。 有hữu 餘dư 。 於ư 此thử 不bất 破phá 契Khế 經Kinh 所sở 說thuyết 。 次thứ 第đệ 立lập 念niệm 住trụ 等đẳng 。 謂vị 修tu 行hành 者giả 將tương 修tu 行hành 時thời 。 於ư 多đa 境cảnh 中trung 其kỳ 心tâm 馳trì 散tán 。 先tiên 修tu 念niệm 住trụ 制chế 伏phục 其kỳ 心tâm 故cố 。 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 能năng 於ư 境cảnh 界giới 繫hệ 縛phược 其kỳ 心tâm 。 及cập 正chánh 遣khiển 除trừ 耽đam 嗜thị 依y 念niệm 。 是thị 故cố 念niệm 住trụ 說thuyết 在tại 最tối 初sơ 。 由do 此thử 勢thế 力lực 勤cần 遂toại 增tăng 長trưởng 。 為vi 成thành 四tứ 事sự 正chánh 策sách 持trì 心tâm 。 是thị 故cố 正Chánh 斷Đoạn 說thuyết 為vi 第đệ 二nhị 。 由do 精tinh 進tấn 故cố 。 無vô 憂ưu 悔hối 心tâm 。 便tiện 有hữu 堪kham 能năng 修tu 治trị 勝thắng 定định 。 是thị 故cố 神thần 足túc 說thuyết 在tại 第đệ 三tam 。 勝thắng 定định 為vi 依y 便tiện 令linh 信tín 等đẳng 與dữ 出xuất 世thế 法pháp 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 由do 此thử 五ngũ 根căn 說thuyết 為vi 第đệ 四tứ 。 根căn 義nghĩa 既ký 立lập 。 能năng 正chánh 伏phục 除trừ 所sở 治trị 現hiện 行hành 牽khiên 生sanh 聖thánh 法pháp 。 由do 此thử 五Ngũ 力Lực 說thuyết 為vi 第đệ 五ngũ 。 於ư 見kiến 道đạo 位vị 建kiến 立lập 覺giác 支chi 。 如như 實thật 覺giác 知tri 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 通thông 於ư 二nhị 位vị 建kiến 立lập 道đạo 支chi 。 俱câu 通thông 直trực 往vãng 。 涅Niết 槃Bàn 城thành 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 於ư 八bát 道đạo 支chi 修tu 圓viên 滿mãn 者giả 於ư 四tứ 念niệm 住trụ 至chí 七thất 覺giác 支chi 亦diệc 修tu 圓viên 滿mãn 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 苾Bật 芻Sô 當đương 知tri 。 宣tuyên 如như 實thật 言ngôn 者giả 喻dụ 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 令linh 依y 本bổn 路lộ 速tốc 行hành 出xuất 者giả 喻dụ 令linh 修tu 習tập 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 支Chi 。 故cố 知tri 八bát 道đạo 支chi 通thông 依y 二nhị 位vị 說thuyết 。 隨tùy 增tăng 位vị 說thuyết 次thứ 第đệ 既ký 然nhiên 。 理lý 實thật 應ưng 言ngôn 。 此thử 三tam 十thập 七thất 幾kỷ 通thông 有hữu 漏lậu 幾kỷ 無vô 漏lậu 耶da 。 頌tụng 曰viết 。

七Thất 覺Giác 八Bát 道Đạo 支chi 。 一nhất 向hướng 是thị 無vô 漏lậu 。

三tam 四tứ 五ngũ 根căn 力lực 。 皆giai 通thông 於ư 二nhị 種chủng 。

論luận 曰viết 。 此thử 中trung 七thất 覺giác 八Bát 聖Thánh 道Đạo 支Chi 。 唯duy 是thị 無vô 漏lậu 。 唯duy 於ư 修tu 道Đạo 見kiến 道đạo 位vị 中trung 方phương 建kiến 立lập 故cố 。 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 正chánh 見kiến 等đẳng 法pháp 。 而nhi 彼bỉ 不bất 得đắc 聖thánh 道Đạo 支chi 名danh 。 所sở 餘dư 皆giai 通thông 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 此thử 三tam 十thập 七thất 何hà 地địa 有hữu 幾kỷ 。 頌tụng 曰viết 。

初sơ 靜tĩnh 慮lự 一nhất 切thiết 。 未vị 至chí 除trừ 喜hỷ 根căn 。

二nhị 靜tĩnh 慮lự 除trừ 尋tầm 。 三tam 四tứ 中trung 除trừ 二nhị 。

前tiền 三tam 無vô 色sắc 地địa 。 除trừ 戒giới 前tiền 二nhị 種chủng 。

於ư 欲dục 界giới 有hữu 頂đảnh 。 除trừ 覺giác 及cập 道đạo 支chi 。

論luận 曰viết 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 具cụ 三tam 十thập 七thất 。 於ư 未vị 至chí 地địa 除trừ 喜hỷ 覺giác 支chi 。 近cận 分phần/phân 地địa 中trung 勵lệ 力lực 轉chuyển 故cố 。 於ư 下hạ 地địa 法pháp 猶do 疑nghi 慮lự 故cố 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 除trừ 正chánh 思tư 惟duy 。 彼bỉ 靜tĩnh 慮lự 中trung 已dĩ 無vô 尋tầm 故cố 。 由do 此thử 二nhị 地địa 各các 三tam 十thập 六lục 。 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 雙song 除trừ 喜hỷ 尋tầm 各các 三tam 十thập 五ngũ 。 前tiền 三tam 無vô 色sắc 除trừ 戒giới 三tam 支chi 并tinh 除trừ 喜hỷ 尋tầm 各các 三tam 十thập 二nhị 。 欲dục 界giới 有hữu 頂đảnh 除trừ 覺giác 道đạo 支chi 各các 二nhị 十thập 二nhị 。 無vô 無vô 漏lậu 故cố 。 覺giác 分phần/phân 轉chuyển 時thời 必tất 得đắc 證chứng 淨tịnh 。 此thử 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 依y 何hà 位vị 得đắc 實thật 體thể 是thị 何hà 法pháp 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 耶da 。 頌tụng 曰viết 。

證chứng 淨tịnh 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 戒giới 。

見kiến 三tam 得đắc 法Pháp 戒giới 。 見kiến 道đạo 兼kiêm 佛Phật 僧Tăng 。

法pháp 謂vị 三tam 諦đế 全toàn 。 菩Bồ 薩Tát 獨Độc 覺Giác 道đạo 。

信tín 戒giới 二nhị 為vi 體thể 。 四tứ 皆giai 唯duy 無vô 漏lậu 。

論luận 曰viết 。 經kinh 說thuyết 證chứng 淨tịnh 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 於ư 佛Phật 證chứng 淨tịnh 。 二nhị 於ư 法pháp 證chứng 淨tịnh 。 三tam 於ư 僧Tăng 證chứng 淨tịnh 。 四tứ 聖thánh 戒giới 證chứng 淨tịnh 。 且thả 見kiến 道đạo 位vị 見kiến 三tam 諦đế 時thời 。 一nhất 一nhất 唯duy 得đắc 法Pháp 戒giới 證chứng 淨tịnh 。 見kiến 道Đạo 諦Đế 位vị 兼kiêm 得đắc 佛Phật 僧Tăng 。 謂vị 於ư 爾nhĩ 時thời 兼kiêm 於ư 成thành 佛Phật 諸chư 無Vô 學Học 法pháp 。 成thành 聲Thanh 聞Văn 僧Tăng 學Học 無Vô 學Học 法Pháp 。 亦diệc 得đắc 證chứng 淨tịnh 。 兼kiêm 言ngôn 為vi 顯hiển 見kiến 道Đạo 諦Đế 時thời 亦diệc 得đắc 於ư 法pháp 及cập 戒giới 證chứng 淨tịnh 。 然nhiên 所sở 信tín 法pháp 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 別biệt 。 二nhị 總tổng 。 總tổng 通thông 四Tứ 諦Đế 。 別biệt 唯duy 三tam 諦đế 全toàn 菩Bồ 薩Tát 獨Độc 覺Giác 道đạo 。 故cố 見kiến 四Tứ 諦Đế 時thời 皆giai 得đắc 法Pháp 證chứng 淨tịnh 。 聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 與dữ 現hiện 觀quán 俱câu 。 故cố 一nhất 切thiết 時thời 無vô 不bất 亦diệc 得đắc 。 由do 所sở 信tín 別biệt 故cố 名danh 有hữu 四tứ 。 應ưng 知tri 實thật 事sự 唯duy 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 於ư 佛Phật 等đẳng 三tam 種chủng 證chứng 淨tịnh 以dĩ 信tín 為vi 體thể 。 聖thánh 戒giới 證chứng 淨tịnh 以dĩ 戒giới 為vi 體thể 故cố 唯duy 有hữu 二nhị 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 唯duy 是thị 無vô 漏lậu 。 以dĩ 有hữu 漏lậu 法pháp 非phi 證chứng 淨tịnh 故cố 。 為vi 依y 何hà 義nghĩa 立lập 證chứng 淨tịnh 名danh 。 如như 實thật 覺giác 知tri 。 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 理lý 。 故cố 名danh 為vi 證chứng 。 所sở 信tín 三Tam 寶Bảo 及cập 妙diệu 尸thi 羅la 皆giai 名danh 為vi 淨tịnh 。 離ly 不bất 信tín 垢cấu 。 破phá 戒giới 垢cấu 故cố 。 由do 證chứng 得đắc 淨tịnh 立lập 證chứng 淨tịnh 名danh 。 如như 出xuất 觀quán 時thời 現hiện 起khởi 次thứ 第đệ 故cố 說thuyết 觀quán 內nội 次thứ 第đệ 如như 是thị 。 如như 何hà 出xuất 時thời 現hiện 起khởi 次thứ 第đệ 。 謂vị 出xuất 觀quán 位vị 先tiên 信tín 世Thế 尊Tôn 是thị 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 次thứ 於ư 正Chánh 法Pháp 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 中trung 。 信tín 是thị 善thiện 說thuyết 。 後hậu 信tín 聖thánh 位vị 是thị 妙diệu 行hạnh 者giả 。 正chánh 信tín 三Tam 寶Bảo 猶do 如như 良lương 醫y 。 及cập 如như 良lương 藥dược 看khán 病bệnh 者giả 故cố 。 由do 心tâm 淨tịnh 故cố 發phát 淨tịnh 尸thi 羅la 。 是thị 故cố 尸thi 羅la 說thuyết 為vi 第đệ 四tứ 。 要yếu 具cụ 淨tịnh 信tín 此thử 乃nãi 現hiện 前tiền 。 如như 遇ngộ 三tam 緣duyên 病bệnh 方phương 除trừ 故cố 。 或hoặc 此thử 四tứ 種chủng 。 猶do 如như 導đạo 師sư 。 道đạo 路lộ 商thương 侶lữ 及cập 所sở 乘thừa 乘thừa 。 經kinh 言ngôn 。 學học 位vị 成thành 就tựu 八bát 支chi 。 無Vô 學Học 位vị 中trung 具cụ 成thành 就tựu 十thập 。 何hà 緣duyên 不bất 說thuyết 有hữu 學học 位vị 中trung 有hữu 正chánh 解giải 脫thoát 及cập 有hữu 正chánh 智trí 。 正chánh 脫thoát 正chánh 智trí 其kỳ 體thể 是thị 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

學học 有hữu 餘dư 縛phược 故cố 。 無vô 正chánh 脫thoát 智trí 支chi 。

解giải 脫thoát 為vi 無vô 為vi 。 謂vị 勝thắng 解giải 惑hoặc 滅diệt 。

有hữu 為vi 無Vô 學Học 支chi 。 即tức 二nhị 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。

正chánh 智trí 如như 覺giác 說thuyết 。 謂vị 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。

論luận 曰viết 。 有hữu 學học 位vị 中trung 尚thượng 有hữu 餘dư 縛phược 未vị 解giải 脫thoát 故cố 無vô 解giải 脫thoát 支chi 。 非phi 離ly 少thiểu 縛phược 可khả 名danh 脫thoát 者giả 。 非phi 無vô 解giải 脫thoát 體thể 可khả 立lập 解giải 脫thoát 智trí 。 無Vô 學Học 已dĩ 脫thoát 諸chư 煩phiền 惱não 縛phược 。 復phục 能năng 起khởi 二nhị 了liễu 解giải 脫thoát 智trí 。 由do 二nhị 顯hiển 了liễu 可khả 立lập 二nhị 支chi 。 有hữu 學học 不bất 然nhiên 。 故cố 唯duy 成thành 八bát 。 解giải 脫thoát 體thể 有hữu 二nhị 。 謂vị 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 謂vị 無Vô 學Học 勝thắng 解giải 。 無vô 為vi 解giải 脫thoát 謂vị 一nhất 切thiết 惑hoặc 滅diệt 。 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 名danh 無Vô 學Học 支chi 。 以dĩ 立lập 支chi 名danh 依y 有hữu 為vi 故cố 支chi 攝nhiếp 。 解giải 脫thoát 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 即tức 餘dư 經kinh 言ngôn 心tâm 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 應ưng 知tri 此thử 二nhị 即tức 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。 若nhược 爾nhĩ 不bất 應ưng 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 。 云vân 何hà 解giải 脫thoát 。 清thanh 淨tịnh 最tối 勝thắng 。 謂vị 心tâm 從tùng 貪tham 離ly 染nhiễm 解giải 脫thoát 。 及cập 從tùng 瞋sân 癡si 離ly 染nhiễm 解giải 脫thoát 。 於ư 解giải 脫thoát 蘊uẩn 未vị 滿mãn 為vi 滿mãn 已dĩ 滿mãn 為vi 攝nhiếp 修tu 欲dục 勤cần 等đẳng 。 故cố 解giải 脫thoát 蘊uẩn 非phi 唯duy 勝thắng 解giải 。 若nhược 爾nhĩ 是thị 何hà 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 由do 真chân 智trí 力lực 遣khiển 貪tham 瞋sân 癡si 。 即tức 心tâm 離ly 垢cấu 名danh 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 正chánh 解giải 脫thoát 體thể 。 正chánh 智trí 體thể 者giả 如như 前tiền 覺giác 說thuyết 。 謂vị 即tức 前tiền 說thuyết 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 心tâm 於ư 何hà 世thế 正chánh 得đắc 解giải 脫thoát 而nhi 言ngôn 無Vô 學Học 心tâm 解giải 脫thoát 耶da 。 頌tụng 曰viết 。

無Vô 學Học 心tâm 生sanh 時thời 。 正chánh 從tùng 障chướng 解giải 脫thoát 。

論luận 曰viết 。 如như 本bổn 論luận 說thuyết 。 初sơ 無Vô 學Học 心tâm 未vị 來lai 生sanh 時thời 從tùng 障chướng 解giải 脫thoát 。 何hà 謂vị 為vi 障chướng 。 謂vị 煩phiền 惱não 得đắc 。 由do 彼bỉ 能năng 遮già 此thử 心tâm 生sanh 故cố 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 正chánh 滅diệt 位vị 中trung 彼bỉ 得đắc 正Chánh 斷Đoạn 。 初sơ 無Vô 學Học 心tâm 於ư 正chánh 生sanh 位vị 正chánh 得đắc 解giải 脫thoát 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 已dĩ 滅diệt 位vị 中trung 彼bỉ 得đắc 已dĩ 斷đoạn 。 初sơ 無Vô 學Học 心tâm 於ư 已dĩ 生sanh 位vị 名danh 已dĩ 解giải 脫thoát 。 未vị 生sanh 無Vô 學Học 及cập 世thế 俗tục 心tâm 當đương 於ư 爾nhĩ 時thời 。 亦diệc 名danh 解giải 脫thoát 。 然nhiên 今kim 且thả 說thuyết 決quyết 定định 生sanh 者giả 。 以dĩ 於ư 爾nhĩ 時thời 行hành 身thân 世thế 故cố 。 諸chư 世thế 俗tục 心tâm 從tùng 何hà 解giải 脫thoát 。 亦diệc 即tức 從tùng 彼bỉ 遮già 心tâm 生sanh 障chướng 未vị 解giải 脫thoát 位vị 此thử 豈khởi 不bất 生sanh 。 雖tuy 有hữu 已dĩ 生sanh 不bất 似tự 今kim 者giả 。 彼bỉ 何hà 所sở 似tự 。 與dữ 惑hoặc 得đắc 俱câu 。 此thử 後hậu 若nhược 生sanh 無vô 俱câu 惑hoặc 得đắc 。 道đạo 於ư 何hà 位vị 令linh 生sanh 障chướng 斷đoạn 。 頌tụng 曰viết 。

道đạo 唯duy 正chánh 滅diệt 位vị 。 能năng 令linh 彼bỉ 障chướng 斷đoạn 。

論luận 曰viết 。 正chánh 滅diệt 位vị 言ngôn 顯hiển 居cư 現hiện 在tại 。 正chánh 生sanh 言ngôn 顯hiển 未vị 來lai 世thế 故cố 。 道đạo 能năng 斷đoạn 障chướng 唯duy 正chánh 滅diệt 時thời 。 餘dư 位vị 定định 無vô 斷đoạn 障chướng 用dụng 故cố 。 非phi 如như 解giải 脫thoát 通thông 未vị 生sanh 者giả 。 以dĩ 生sanh 未vị 生sanh 離ly 障chướng 同đồng 故cố 。 經kinh 說thuyết 三tam 界giới 謂vị 斷đoạn 離ly 滅diệt 。 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

無vô 為vi 說thuyết 三tam 界giới 。 離ly 界giới 唯duy 離ly 貪tham 。

斷đoạn 界giới 斷đoạn 餘dư 結kết 。 滅diệt 界giới 滅diệt 彼bỉ 事sự 。

論luận 曰viết 。 斷đoạn 等đẳng 三tam 界giới 。 即tức 分phần/phân 前tiền 說thuyết 無vô 為vi 解giải 脫thoát 以dĩ 為vi 自tự 體thể 。 言ngôn 離ly 界giới 者giả 。 謂vị 但đãn 離ly 貪tham 。 言ngôn 斷đoạn 界giới 者giả 。 謂vị 斷đoạn 餘dư 結kết 。 言ngôn 滅diệt 界giới 者giả 。 謂vị 滅diệt 所sở 餘dư 貪tham 等đẳng 隨tùy 眠miên 所sở 隨tùy 增tăng 事sự 故cố 。 經kinh 說thuyết 三tam 界giới 即tức 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。 若nhược 事sự 能năng 厭yếm 必tất 能năng 離ly 耶da 。 不bất 爾nhĩ 。 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。

厭yếm 緣duyên 苦khổ 集tập 慧tuệ 。 離ly 緣duyên 四tứ 能năng 斷đoạn 。

相tương 對đối 互hỗ 廣quảng 陿hiệp 。 故cố 應ưng 成thành 四tứ 句cú 。

論luận 曰viết 。 唯duy 緣duyên 苦khổ 集tập 所sở 起khởi 忍nhẫn 智trí 說thuyết 名danh 為vi 厭yếm 。 餘dư 則tắc 不bất 然nhiên 。 四Tứ 諦Đế 境cảnh 中trung 所sở 起khởi 忍nhẫn 智trí 。 能năng 斷đoạn 惑hoặc 者giả 皆giai 得đắc 離ly 名danh 。 廣quảng 狹hiệp 有hữu 殊thù 故cố 成thành 四tứ 句cú 。 有hữu 厭yếm 非phi 離ly 。 謂vị 緣duyên 苦khổ 集tập 不bất 令linh 惑hoặc 斷đoạn 所sở 有hữu 忍nhẫn 智trí 。 緣duyên 厭yếm 境cảnh 故cố 。 非phi 離ly 染nhiễm 故cố 。 有hữu 離ly 非phi 厭yếm 。 謂vị 緣duyên 滅diệt 道đạo 能năng 令linh 惑hoặc 斷đoạn 所sở 有hữu 忍nhẫn 智trí 。 緣duyên 欣hân 境cảnh 故cố 。 能năng 離ly 染nhiễm 故cố 。 有hữu 厭yếm 亦diệc 離ly 。 謂vị 緣duyên 苦khổ 集tập 能năng 令linh 惑hoặc 斷đoạn 所sở 有hữu 忍nhẫn 智trí 。 有hữu 非phi 厭yếm 離ly 。 謂vị 緣duyên 滅diệt 道đạo 不bất 令linh 惑hoặc 斷đoạn 所sở 有hữu 忍nhẫn 智trí 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 先tiên 離ly 欲dục 染nhiễm 後hậu 見kiến 諦Đế 者giả 所sở 有hữu 法Pháp 忍Nhẫn 及cập 諸chư 智trí 中trung 加gia 行hành 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 道đạo 攝nhiếp 不bất 令linh 惑hoặc 斷đoạn 。 惑hoặc 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 非phi 斷đoạn 治trị 故cố 。

說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 俱câu 舍xá 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ