阿A 毘Tỳ 曇Đàm 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận
Quyển 52
迦Ca 旃Chiên 延Diên 子Tử 造Tạo 五Ngũ 百Bách 羅La 漢Hán 釋Thích 北Bắc 涼Lương 浮Phù 陀Đà 跋Bạt 摩Ma 共Cộng 道Đạo 泰Thái 等Đẳng 譯Dịch
阿A 毘Tỳ 曇Đàm 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị
迦ca 旃chiên 延diên 子tử 造tạo 。 五ngũ 百bách 羅La 漢Hán 釋thích 。
北Bắc 涼Lương 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 浮Phù 陀Đà 跋Bạt 摩Ma 共Cộng 道Đạo 泰Thái 等Đẳng 譯Dịch 智Trí 揵Kiền 度Độ 他Tha 心Tâm 智Trí 品Phẩm 第đệ 二nhị 之chi 四tứ
我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 者giả 。 為vi 盡tận 過quá 去khứ 生sanh 。 為vi 盡tận 未vị 來lai 生sanh 。 為vi 盡tận 現hiện 在tại 生sanh 。 言ngôn 我ngã 生sanh 盡tận 耶da 。 若nhược 盡tận 過quá 去khứ 生sanh 。 過quá 去khứ 生sanh 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 盡tận 未vị 來lai 生sanh 。 未vị 來lai 生sanh 未vị 至chí 。 若nhược 盡tận 現hiện 在tại 生sanh 。 現hiện 在tại 生sanh 不bất 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 盡tận 三tam 世thế 生sanh 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 中trung 言ngôn 生sanh 者giả 。 是thị 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 四tứ 陰ấm 。 行hành 者giả 於ư 三tam 世thế 中trung 。 盡tận 明minh 見kiến 故cố 能năng 離ly 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 欲dục 。 尊tôn 者giả 佛Phật 陀Đà 提đề 婆bà 說thuyết 曰viết 。 佛Phật 經Kinh 說thuyết 。 牟Mâu 尼Ni 見kiến 生sanh 盡tận 。 亦diệc 作tác 是thị 問vấn 。 為vi 見kiến 過quá 去khứ 生sanh 未vị 來lai 生sanh 現hiện 在tại 生sanh 盡tận 言ngôn 生sanh 盡tận 耶da 。
答đáp 曰viết 。
應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 見kiến 未vị 來lai 生sanh 盡tận 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 行hành 者giả 修tu 一nhất 切thiết 梵Phạm 行hạnh 苦khổ 行hạnh 。 盡tận 為vi 止chỉ 未vị 來lai 生sanh 故cố 。 如như 人nhân 有hữu 三tam 厄ách 難nạn 。 一nhất 者giả 已dĩ 受thọ 。 二nhị 者giả 今kim 受thọ 。 三tam 者giả 當đương 受thọ 。 已dĩ 受thọ 者giả 受thọ 竟cánh 。 今kim 受thọ 者giả 忍nhẫn 受thọ 。 當đương 受thọ 者giả 若nhược 以dĩ 財tài 物vật 。 若nhược 因nhân 親thân 族tộc 力lực 。 作tác 諸chư 方phương 便tiện 。 斷đoạn 當đương 生sanh 者giả 。 行hành 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 過quá 去khứ 不bất 用dụng 功công 已dĩ 滅diệt 。 現hiện 在tại 生sanh 當đương 忍nhẫn 受thọ 竟cánh 。 未vị 來lai 生sanh 以dĩ 正chánh 方phương 便tiện 滅diệt 。 永vĩnh 令linh 不bất 生sanh 。 生sanh 有hữu 多đa 種chủng 。 或hoặc 說thuyết 。 入nhập 母mẫu 胎thai 時thời 名danh 生sanh 。 或hoặc 說thuyết 。 出xuất 母mẫu 胎thai 時thời 名danh 生sanh 。 或hoặc 說thuyết 。
時thời 五ngũ 陰ấm 名danh 生sanh 。 或hoặc 說thuyết 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 陰ấm 少thiểu 分phần 名danh 生sanh 。 或hoặc 說thuyết 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 四tứ 陰ấm 名danh 生sanh 。 何hà 處xứ 說thuyết 入nhập 母mẫu 胎thai 時thời 名danh 生sanh 者giả 。 如như 經kinh 說thuyết 。 諸chư 家gia 生sanh 彼bỉ 彼bỉ 處xứ 生sanh 出xuất 現hiện 。 出xuất 母mẫu 胎thai 時thời 名danh 生sanh 者giả 。 如như 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 生sanh 。 行hành 於ư 七thất 步bộ 。 說thuyết 時thời 五ngũ 陰ấm 名danh 生sanh 者giả 。 如như 說thuyết 。 有hữu 緣duyên 生sanh 。 說thuyết 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 陰ấm 名danh 生sanh 者giả 。 如như 說thuyết 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 誰thùy 起khởi 耶da 。 謂vị 生sanh 也dã 。 說thuyết 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 四tứ 陰ấm 名danh 生sanh 者giả 。 如như 此thử 中trung 說thuyết 。 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 者giả 。 為vi 立lập 學học 道Đạo 。 名danh 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 為vi 立lập 無Vô 學Học 道đạo 。 名danh 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。
答đáp 曰viết 。
已dĩ 立lập 學học 道Đạo 。 名danh 梵Phạm 行hạnh 。 已dĩ 立lập 無Vô 學Học 道đạo 。 名danh 今kim 立lập 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 者giả 。 已dĩ 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 所sở 作tác 事sự 已dĩ 竟cánh 。
復phục 次thứ 畢tất 竟cánh 盡tận 一nhất 切thiết 界giới 。 畢tất 竟cánh 盡tận 一nhất 切thiết 生sanh 。 畢tất 竟cánh 斷đoạn 一nhất 切thiết 增tăng 長trưởng 生sanh 死tử 法pháp 。 名danh 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 者giả 。 是thị 明minh 無vô 生sanh 智trí 。 尊tôn 者giả 和hòa 須tu 蜜mật 說thuyết 曰viết 。 若nhược 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 不bất 名danh 生sanh 盡tận 。 若nhược 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 名danh 為vi 生sanh 盡tận 。 若nhược 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 不bất 名danh 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 若nhược 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 名danh 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 若nhược 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 不bất 名danh 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 若nhược 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 名danh 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 若nhược 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 名danh 受thọ 後hậu 有hữu 。 若nhược 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 名danh 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 不bất 盡tận 得đắc 無vô 生sanh 智trí 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 經kinh 中trung 。 盡tận 說thuyết 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 耶da 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 說thuyết 利lợi 根căn 。 與dữ 經Kinh 相tương 應ứng 者giả 。 然nhiên 集tập 經Kinh 法Pháp 者giả 。 一nhất 切thiết 經kinh 中trung 皆giai 說thuyết 。
復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 集tập 法pháp 諸chư 尊tôn 者giả 。 皆giai 有hữu 願nguyện 智trí 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 以dĩ 觀quán 察sát 之chi 。 若nhược 利lợi 根căn 與dữ 經Kinh 相tương 應ứng 者giả 說thuyết 之chi 。 後hậu 有hữu 不bất 善thiện 誦tụng 持trì 經Kinh 者giả 。 一nhất 切thiết 經kinh 中trung 。 皆giai 作tác 是thị 說thuyết 。 評bình 曰viết 。 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 盡tận 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。
問vấn 曰viết 。 何hà 等đẳng 阿A 羅La 漢Hán 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。 何hà 等đẳng 阿A 羅La 漢Hán 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。
答đáp 曰viết 。
或hoặc 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 慧tuệ 善thiện 解giải 脫thoát 。 或hoặc 有hữu 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 慧tuệ 不bất 善thiện 解giải 脫thoát 。 若nhược 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 慧tuệ 善thiện 解giải 脫thoát 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。 若nhược 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 慧tuệ 不bất 善thiện 解giải 脫thoát 者giả 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。
復phục 次thứ 或hoặc 有hữu 以dĩ 苦khổ 智trí 集tập 智trí 盡tận 三tam 界giới 結kết 者giả 。 或hoặc 有hữu 滅diệt 智trí 道đạo 智trí 盡tận 三tam 界giới 結kết 者giả 。 若nhược 以dĩ 苦khổ 智trí 集tập 智trí 盡tận 三tam 界giới 結kết 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。 若nhược 以dĩ 滅diệt 智trí 道đạo 智trí 盡tận 三tam 界giới 結kết 者giả 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。
復phục 次thứ 或hoặc 以dĩ 空không 苦khổ 集tập 。 無Vô 願Nguyện 三Tam 昧Muội 。 盡tận 三tam 界giới 結kết 者giả 。 或hoặc 以dĩ 無vô 相tướng 道đạo 。 無Vô 願Nguyện 三Tam 昧Muội 。 盡tận 三tam 界giới 結kết 者giả 。 若nhược 以dĩ 空không 苦khổ 集tập 。 無Vô 願Nguyện 三Tam 昧Muội 。 盡tận 三tam 界giới 結kết 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 道đạo 。 無Vô 願Nguyện 三Tam 昧Muội 。 盡tận 三tam 界giới 結kết 者giả 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。
復phục 次thứ 或hoặc 有hữu 為vi 定định 入nhập 聖thánh 道Đạo 。 或hoặc 有hữu 為vi 慧tuệ 入nhập 聖thánh 道Đạo 。 若nhược 為vi 定định 入nhập 聖thánh 道Đạo 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。 如như 定định 道đạo 慧tuệ 道đạo 。 定định 多đa 道đạo 。 慧tuệ 多đa 道đạo 。 欲dục 可khả 定định 道đạo 。 欲dục 可khả 慧tuệ 道đạo 。 鈍độn 根căn 利lợi 根căn 。 緣duyên 力lực 因nhân 力lực 。 說thuyết 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 或hoặc 有hữu 以dĩ 定định 修tu 心tâm 以dĩ 慧tuệ 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。 或hoặc 有hữu 以dĩ 慧tuệ 修tu 心tâm 以dĩ 定định 。 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。
復phục 次thứ 得đắc 內nội 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 不bất 得đắc 觀quán 慧tuệ 法pháp 。 或hoặc 有hữu 得đắc 內nội 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 亦diệc 得đắc 觀quán 慧tuệ 法pháp 。 前tiền 者giả 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。 後hậu 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。
復phục 次thứ 若nhược 人nhân 。 成thành 就tựu 四tứ 法Pháp 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 一nhất 親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 二nhị 從tùng 其kỳ 聞văn 法Pháp 。 三tam 內nội 正chánh 思tư 惟duy 。 四tứ 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 若nhược 成thành 就tựu 初sơ 二nhị 種chủng 法pháp 者giả 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。 若nhược 成thành 就tựu 後hậu 二nhị 種chủng 法pháp 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。
復phục 次thứ 或hoặc 有hữu 從tùng 他tha 聞văn 法Pháp 多đa 。 或hoặc 有hữu 內nội 正chánh 思tư 惟duy 多đa 。 若nhược 從tùng 他tha 聞văn 法Pháp 多đa 者giả 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。 若nhược 內nội 正chánh 思tư 惟duy 多đa 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。 或hoặc 有hữu 無vô 貪tham 善thiện 根căn 多đa 。 或hoặc 有hữu 無vô 癡si 善thiện 根căn 多đa 。 若nhược 無vô 貪tham 善thiện 根căn 多đa 者giả 。 修tu 二nhị 種chủng 慧tuệ 。 若nhược 無vô 癡si 善thiện 根căn 多đa 者giả 。 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。
我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 是thị 說thuyết 盡tận 智trí 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 無vô 生sanh 智trí 。
復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 是thị 說thuyết 盡tận 智trí 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 無vô 生sanh 智trí 。
復phục 次thứ 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 說thuyết 盡tận 智trí 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 無vô 生sanh 智trí 。 問vấn 曰viết 。 無vô 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 二nhị 盡tận 智trí 剎sát 那na 後hậu 起khởi 。 無vô 生sanh 智trí 者giả 。 何hà 況huống 多đa 。 何hà 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 言ngôn 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 盡tận 智trí 耶da 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 是thị 一nhất 剎sát 那na 。 而nhi 有hữu 三tam 種chủng 義nghĩa 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 尊tôn 者giả 波ba 奢xa 說thuyết 曰viết 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 不bất 說thuyết 盡tận 智trí 。 不bất 說thuyết 無vô 生sanh 智trí 。 亦diệc 不bất 說thuyết 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 。 此thử 是thị 讚tán 歎thán 阿A 羅La 漢Hán 辭từ 言ngôn 。 阿A 羅La 漢Hán 生sanh 已dĩ 盡tận 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。
復phục 次thứ 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 是thị 說thuyết 盡tận 智trí 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 是thị 說thuyết 道Đạo 智trí 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 說thuyết 滅diệt 智trí 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 無vô 生sanh 智trí 。
復phục 次thứ 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 是thị 說thuyết 知tri 集tập 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 是thị 說thuyết 知tri 道đạo 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 說thuyết 知tri 滅diệt 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 知tri 苦khổ 。 說thuyết 盡tận 作tác 證chứng 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 是thị 說thuyết 斷đoạn 集tập 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 是thị 說thuyết 修tu 道Đạo 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 說thuyết 證chứng 滅diệt 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 知tri 苦khổ 。
復phục 次thứ 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 是thị 說thuyết 斷đoạn 因nhân 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 是thị 說thuyết 修tu 道Đạo 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 說thuyết 得đắc 果quả 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 知tri 體thể 。
復phục 次thứ 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 是thị 說thuyết 集tập 智trí 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 是thị 說thuyết 道Đạo 智trí 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 說thuyết 滅diệt 智trí 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 苦khổ 智trí 。
復phục 次thứ 我ngã 生sanh 已dĩ 盡tận 。 是thị 說thuyết 集tập 無vô 願nguyện 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 是thị 說thuyết 道Đạo 無vô 願nguyện 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 說thuyết 無vô 相tướng 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 是thị 說thuyết 空không 及cập 苦khổ 無vô 願nguyện 。
問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 名danh 盡tận 智trí 。 為vi 以dĩ 緣duyên 盡tận 故cố 名danh 盡tận 智trí 。 為vi 以dĩ 煩phiền 惱não 盡tận 身thân 中trung 生sanh 故cố 名danh 盡tận 智trí 耶da 。 若nhược 以dĩ 緣duyên 盡tận 故cố 名danh 盡tận 智trí 者giả 。 滅diệt 智trí 應ưng 是thị 盡tận 智trí 。 若nhược 以dĩ 煩phiền 惱não 盡tận 身thân 中trung 生sanh 名danh 盡tận 智trí 者giả 。 無vô 生sanh 智trí 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 。 亦diệc 應ưng 是thị 盡tận 智trí 。
答đáp 曰viết 。
應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 煩phiền 惱não 盡tận 身thân 中trung 生sanh 故cố 名danh 盡tận 智trí 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 然nhiên 者giả 無vô 生sanh 智trí 。 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 。 應ưng 是thị 盡tận 智trí 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 智trí 在tại 初sơ 。 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 者giả 。 名danh 盡tận 智trí 。 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 。 雖tuy 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 而nhi 不bất 在tại 初sơ 。 無vô 生sanh 智trí 不bất 在tại 初sơ 。 亦diệc 非phi 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 盡tận 智trí 在tại 初sơ 。 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 故cố 。 問vấn 曰viết 。 十thập 六lục 聖thánh 行hành 外ngoại 。 更cánh 有hữu 無vô 漏lậu 慧tuệ 。 不bất 此thử 中trung 問vấn 答đáp 。 廣quảng 說thuyết 如như 雜tạp 揵kiền 度độ 。 云vân 何hà 學học 明minh 。 云vân 何hà 學học 智trí 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 明minh 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 智trí 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 作tác 此thử 論luận 。
答đáp 曰viết 。
世thế 間gian 以dĩ 種chủng 種chủng 世thế 俗tục 諸chư 論luận 。 以dĩ 為vi 明minh 想tưởng 。 不bất 識thức 真chân 明minh 。 欲dục 止chỉ 如như 是thị 說thuyết 者giả 意ý 。 亦diệc 明minh 真chân 明minh 義nghĩa 故cố 。 而nhi 作tác 此thử 論luận 。
復phục 有hữu 說thuyết 。 所sở 以dĩ 作tác 此thử 論luận 者giả 。 此thử 是thị 佛Phật 經Kinh 。 經kinh 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 居cư 士sĩ 。
如như 汝nhữ 以dĩ 學học 智trí 學học 見kiến 學học 明minh 。 見kiến 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 今kim 此thử 耶da 奢xa 童đồng 子tử 。 亦diệc 以dĩ 無Vô 學Học 智trí 無Vô 學Học 見kiến 無Vô 學Học 明minh 。 見kiến 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 不bất 復phục 更cánh 住trụ 居cư 士sĩ 家gia 。 受thọ 五ngũ 欲dục 樂lạc 。 佛Phật 經Kinh 雖tuy 作tác 是thị 說thuyết 。 而nhi 不bất 廣quảng 分phân 別biệt 。 佛Phật 經Kinh 是thị 此thử 論luận 所sở 為vi 根căn 本bổn 今kim 欲dục 廣quảng 分phân 別biệt 故cố 。 而nhi 作tác 此thử 論luận 。
云vân 何hà 學học 明minh 。
答đáp 曰viết 。
學học 慧tuệ 是thị 也dã 。 云vân 何hà 學học 智trí 。
答đáp 曰viết 。
學học 八bát 智trí 是thị 也dã 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 明minh 。
答đáp 曰viết 。
無Vô 學Học 慧tuệ 是thị 也dã 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 智trí 。
答đáp 曰viết 。
無Vô 學Học 八bát 智trí 是thị 也dã 。 謂vị 四tứ 法pháp 智trí 四tứ 比tỉ 智trí 。 此thử 是thị 明minh 體thể 性tánh 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。
所sở 以dĩ 今kim 當đương 說thuyết 。 何hà 故cố 名danh 明minh 。 明minh 是thị 何hà 義nghĩa 。
答đáp 曰viết 。
覺giác 識thức 了liễu 了liễu 義nghĩa 是thị 明minh 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 覺giác 識thức 了liễu 了liễu 義nghĩa 是thị 明minh 義nghĩa 者giả 。 善thiện 有hữu 漏lậu 慧tuệ 。 亦diệc 覺giác 識thức 了liễu 了liễu 。 是thị 明minh 義nghĩa 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 於ư 四tứ 真Chân 諦Đế 。 覺giác 識thức 了liễu 了liễu 。 畢tất 竟cánh 了liễu 了liễu 。 更cánh 不bất 生sanh 顛điên 倒đảo 。 廣quảng 說thuyết 如như 雜tạp 揵kiền 度độ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 善thiện 有hữu 漏lậu 慧tuệ 。 不bất 名danh 明minh 者giả 。 佛Phật 經Kinh 云vân 何hà 通thông 。 如như 說thuyết 。 無Vô 學Học 有hữu 三tam 種chủng 明minh 。 無Vô 學Học 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 無Vô 學Học 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 無Vô 學Học 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 少thiểu 分phần 明minh 勢thế 故cố 名danh 明minh 。 何hà 者giả 是thị 少thiểu 分phần 明minh 。 與dữ 煩phiền 惱não 相tương 違vi 。 亦diệc 不bất 雜tạp 煩phiền 惱não 故cố 。 名danh 少thiểu 分phần 明minh 。
復phục 次thứ 此thử 二nhị 明minh 。 能năng 生sanh 能năng 隨tùy 順thuận 實thật 義nghĩa 無vô 漏lậu 明minh 故cố 名danh 明minh 。 是thị 故cố 尊tôn 者giả 和hòa 須tu 蜜mật 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 第đệ 一nhất 實thật 義nghĩa 。 無vô 漏lậu 明minh 者giả 。 是thị 漏lậu 盡tận 明minh 。 餘dư 二nhị 明minh 。 能năng 生sanh 此thử 明minh 故cố 名danh 明minh 。
復phục 次thứ 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 知tri 前tiền 際tế 增tăng 長trưởng 法pháp 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 知tri 後hậu 際tế 增tăng 長trưởng 法pháp 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 知tri 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 法pháp 。 尊tôn 者giả 佛Phật 陀Đà 提đề 婆bà 。 亦diệc 作tác 是thị 說thuyết 。 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 知tri 此thử 眾chúng 生sanh 。 從tùng 彼bỉ 處xứ 沒một 。 來lai 生sanh 此thử 間gian 。 過quá 去khứ 世thế 因nhân 果quả 相tương 續tục 法pháp 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 知tri 此thử 眾chúng 生sanh 。 作tác 如như 是thị 業nghiệp 。 當đương 生sanh 彼bỉ 處xứ 未vị 來lai 因nhân 果quả 相tương 續tục 法pháp 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 知tri 此thử 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 如như 是thị 道Đạo 。 能năng 盡tận 漏lậu 因nhân 果quả 畢tất 竟cánh 法pháp 。 是thị 名danh 第đệ 一nhất 實thật 義nghĩa 明minh 。
復phục 次thứ 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 覺giác 識thức 了liễu 了liễu 。 過quá 去khứ 世thế 事sự 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 覺giác 識thức 了liễu 了liễu 未vị 來lai 世thế 事sự 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 覺giác 識thức 了liễu 了liễu 。 無vô 為vi 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 除trừ 過quá 去khứ 無vô 知tri 黑hắc 闇ám 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 除trừ 未vị 來lai 無vô 知tri 黑hắc 闇ám 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 除trừ 於ư 涅Niết 槃Bàn 無vô 知tri 黑hắc 闇ám 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 六Lục 通Thông 中trung 。 三tam 立lập 明minh 三tam 不bất 立lập 明minh 耶da 。
答đáp 曰viết 。
身thân 通thông 是thị 工công 巧xảo 法pháp 。 天thiên 耳nhĩ 通thông 。 聞văn 聲thanh 而nhi 已dĩ 。 他tha 心tâm 智trí 通thông 。 緣duyên 別biệt 相tướng 法pháp 。 此thử 三Tam 明Minh 。 能năng 隨tùy 順thuận 厭yếm 離ly 法pháp 。 能năng 棄khí 生sanh 死tử 。 隨tùy 順thuận 善thiện 法Pháp 。 能năng 到đáo 涅Niết 槃Bàn 。 問vấn 曰viết 。 此thử 三Tam 明Minh 。 云vân 何hà 能năng 隨tùy 順thuận 厭yếm 離ly 法pháp 能năng 棄khí 生sanh 死tử 。 隨tùy 順thuận 善thiện 法Pháp 能năng 到đáo 涅Niết 槃Bàn 耶da 。
答đáp 曰viết 。
念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 見kiến 過quá 去khứ 世thế 事sự 。 生sanh 大đại 厭yếm 離ly 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 見kiến 未vị 來lai 世thế 事sự 。 生sanh 大đại 厭yếm 離ly 。 以dĩ 厭yếm 離ly 故cố 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 能năng 作tác 正chánh 觀quán 。 斷đoạn 於ư 煩phiền 惱não 。
復phục 次thứ 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 知tri 過quá 去khứ 相tương 續tục 種chủng 種chủng 諸chư 因nhân 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 未vị 來lai 陰ấm 。 如như 散tán 微vi 塵trần 。 生sanh 大đại 厭yếm 離ly 故cố 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 能năng 作tác 正chánh 觀quán 。 斷đoạn 於ư 煩phiền 惱não 。
復phục 次thứ 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 知tri 過quá 去khứ 自tự 身thân 衰suy 惱não 事sự 。 生sanh 大đại 厭yếm 離ly 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 見kiến 未vị 來lai 他tha 身thân 衰suy 惱não 事sự 。 生sanh 大đại 厭yếm 離ly 。 以dĩ 厭yếm 離ly 故cố 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 能năng 作tác 正chánh 觀quán 。 斷đoạn 於ư 煩phiền 惱não 。
復phục 次thứ 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 除trừ 於ư 有hữu 愚ngu 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 除trừ 眾chúng 生sanh 愚ngu 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 除trừ 於ư 法pháp 愚ngu 。
復phục 次thứ 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 對đối 治trị 常thường 見kiến 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 對đối 治trị 斷đoạn 見kiến 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 對đối 治trị 二nhị 邊biên 。 住trụ 於ư 中Trung 道Đạo 。
復phục 次thứ 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 能năng 生sanh 空không 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 能năng 生sanh 無vô 願nguyện 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 能năng 生sanh 無vô 相tướng 。 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 義nghĩa 故cố 。 此thử 三Tam 明Minh 隨tùy 順thuận 厭yếm 離ly 之chi 法pháp 。 能năng 棄khí 生sanh 死tử 隨tùy 順thuận 善thiện 法Pháp 。 到đáo 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 集tập 法pháp 經kinh 說thuyết 。 有hữu 三tam 種chủng 無vô 學học 明minh 。 謂vị 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 念niệm 前tiền 世thế 智trí 證chứng 明minh 。
答đáp 言ngôn 。
知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 為vi 相tương 續tục 法pháp 無Vô 學Học 智trí 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。
答đáp 言ngôn 。
知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 自tự 所sở 作tác 業nghiệp 無Vô 學Học 智trí 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。
答đáp 言ngôn 。
盡tận 漏lậu 無Vô 學Học 智trí 。 問vấn 曰viết 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 言ngôn 是thị 無Vô 學Học 可khả 爾nhĩ 。 餘dư 二nhị 明minh 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 何hà 故cố 說thuyết 是thị 無Vô 學Học 明minh 耶da 。
答đáp 曰viết 。
集tập 法pháp 經kinh 。 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 無Vô 學Học 人nhân 有hữu 三Tam 明Minh 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 有hữu 何hà 意ý 耶da 。
答đáp 曰viết 。
二nhị 明minh 雖tuy 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 以dĩ 是thị 無Vô 學Học 人nhân 身thân 中trung 可khả 得đắc 故cố 。 亦diệc 名danh 無Vô 學Học 。 如như 施thi 設thiết 經kinh 說thuyết 。 三tam 昧muội 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 聖thánh 。 二nhị 非phi 是thị 聖thánh 。 聖thánh 三tam 昧muội 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 善thiện 有hữu 漏lậu 。 二nhị 無vô 漏lậu 。 三tam 不bất 隱ẩn 沒một 無vô 記ký 。 善thiện 有hữu 漏lậu 三tam 昧muội 。 以dĩ 善thiện 故cố 名danh 聖thánh 。 不bất 以dĩ 無vô 漏lậu 。 無vô 漏lậu 三tam 昧muội 。 以dĩ 善thiện 故cố 以dĩ 無vô 漏lậu 故cố 名danh 聖thánh 。 不bất 隱ẩn 沒một 無vô 記ký 三tam 昧muội 。 亦diệc 非phi 善thiện 亦diệc 非phi 無vô 漏lậu 。 而nhi 名danh 聖thánh 者giả 。 以dĩ 是thị 聖thánh 人nhân 身thân 中trung 可khả 得đắc 故cố 名danh 聖thánh 。 彼bỉ 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 無Vô 學Học 人nhân 身thân 中trung 立lập 明minh 。 學học 人nhân 身thân 中trung 不bất 立lập 明minh 耶da 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 明minh 義nghĩa 勝thắng 故cố 。 若nhược 以dĩ 法Pháp 而nhi 言ngôn 。 無Vô 學Học 法pháp 勝thắng 於ư 學học 法pháp 。 若nhược 以dĩ 人nhân 而nhi 言ngôn 。 無Vô 學Học 人nhân 勝thắng 於ư 學học 人nhân 。
復phục 次thứ 不bất 雜tạp 無vô 明minh 故cố 名danh 明minh 。 學học 人nhân 身thân 中trung 慧tuệ 。 雜tạp 無vô 明minh 故cố 不bất 名danh 明minh 。
如Như 來Lai 身thân 中trung 。 所sở 有hữu 漏lậu 盡tận 智trí 有hữu 四tứ 事sự 。 一nhất 名danh 通thông 。 二nhị 名danh 明minh 。 三tam 名danh 力lực 。 四tứ 名danh 示thị 現hiện 。 通thông 者giả 是thị 漏lậu 盡tận 通thông 。 明minh 者giả 是thị 漏lậu 盡tận 明minh 。 力lực 者giả 是thị 漏lậu 盡tận 力lực 。 示thị 現hiện 者giả 是thị 說thuyết 法Pháp 示thị 現hiện 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 無Vô 學Học 聲Thanh 聞Văn 所sở 有hữu 。 漏lậu 盡tận 智trí 有hữu 三tam 事sự 。 一nhất 是thị 漏lậu 盡tận 通thông 。 二nhị 是thị 漏lậu 盡tận 明minh 。 三tam 是thị 示thị 現hiện 非phi 力lực 。 如Như 來Lai 身thân 中trung 。 所sở 有hữu 念niệm 前tiền 世thế 智trí 生sanh 死tử 智trí 有hữu 三tam 事sự 。 一nhất 是thị 通thông 。 二nhị 是thị 明minh 。 三tam 是thị 力lực 非phi 示thị 現hiện 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 無Vô 學Học 聲Thanh 聞Văn 所sở 有hữu 。 念niệm 前tiền 世thế 智trí 生sanh 死tử 智trí 有hữu 二nhị 事sự 。 是thị 通thông 。 是thị 明minh 。 非phi 力lực 非phi 示thị 現hiện 。 學học 人nhân 身thân 中trung 所sở 有hữu 。 念niệm 前tiền 世thế 智trí 生sanh 死tử 智trí 有hữu 一nhất 事sự 。 謂vị 是thị 通thông 。 非phi 明minh 。 非phi 力lực 。 非phi 示thị 現hiện 。 問vấn 曰viết 。 如Như 來Lai 身thân 中trung 。 所sở 有hữu 智trí 立lập 力lực 。 非phi 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 聲Thanh 聞Văn 身thân 中trung 智trí 耶da 。
答đáp 曰viết 。
無vô 障chướng 礙ngại 義nghĩa 是thị 力lực 義nghĩa 。 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 智trí 為vi 無vô 智trí 所sở 障chướng 礙ngại 故cố 非phi 力lực 。 曾tằng 聞văn 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 共cộng 一nhất 處xứ 經kinh 行hành 。 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 。 來lai 詣nghệ 其kỳ 所sở 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
汝nhữ 可khả 觀quán 是thị 眾chúng 生sanh 。 過quá 去khứ 世thế 中trung 。 何hà 處xứ 與dữ 是thị 眾chúng 生sanh 。 而nhi 共cộng 同đồng 止chỉ 。
時thời 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 即tức 以dĩ 初sơ 禪thiền 念niệm 前tiền 世thế 智trí 觀quán 不bất 知tri 。 乃nãi 至chí 以dĩ 第đệ 四tứ 禪thiền 念niệm 前tiền 世thế 智trí 觀quán 亦diệc 不bất 知tri 。 即tức 從tùng 定định 起khởi 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 觀quán 是thị 眾chúng 生sanh 。 都đô 不bất 能năng 見kiến 。 所sở 從tùng 來lai 處xứ 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 有hữu 智trí 見kiến 。 過quá 於ư 汝nhữ 等đẳng 。 復phục 過quá 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 有hữu 智trí 見kiến 。 此thử 眾chúng 生sanh 從tùng 某mỗ 世thế 界giới 。 來lai 生sanh 此thử 間gian 。 後hậu 時thời 世Thế 尊Tôn 與dữ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 復phục 在tại 一nhất 處xứ 經kinh 行hành 。
時thời 有hữu 一nhất 人nhân 命mạng 終chung 。 世Thế 尊Tôn 見kiến 已dĩ 。 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。 汝nhữ 可khả 觀quán 是thị 人nhân 。 為vi 生sanh 何hà 處xứ 。
時thời 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 即tức 以dĩ 初sơ 禪thiền 。 天thiên 眼nhãn 觀quán 之chi 。 而nhi 不bất 能năng 見kiến 。 乃nãi 至chí 起khởi 第đệ 四tứ 禪thiền 。 天thiên 眼nhãn 觀quán 之chi 。 亦diệc 不bất 能năng 見kiến 。 即tức 從tùng 定định 起khởi 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 以dĩ 天thiên 眼nhãn 觀quán 察sát 是thị 人nhân 。 不bất 知tri 為vi 生sanh 何hà 處xứ 。
佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
過quá 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 知tri 境cảnh 界giới 。 有hữu 某mỗ 國quốc 土độ 。 此thử 人nhân 生sanh 於ư 彼bỉ 中trung 。 問vấn 曰viết 。 如Như 來Lai 所sở 有hữu 。 念niệm 前tiền 世thế 智trí 生sanh 死tử 智trí 勝thắng 妙diệu 可khả 爾nhĩ 。 如như 佛Phật 漏Lậu 盡Tận 智Trí 。 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 故cố 佛Phật 漏Lậu 盡Tận 智Trí 立lập 力lực 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 耶da 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 漏Lậu 盡Tận 智Trí 亦diệc 勝thắng 妙diệu 。 如Như 來Lai 身thân 中trung 。 所sở 有hữu 漏lậu 盡tận 智trí 。 其kỳ 性tánh 猛mãnh 利lợi 。 若nhược 緣duyên 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 即tức 斷đoạn 。 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 漏lậu 盡tận 智trí 。 不bất 猛mãnh 利lợi 故cố 。 數sác 數sác 緣duyên 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 乃nãi 斷đoạn 。 譬thí 如như 二nhị 人nhân 斫chước 樹thụ 。 一nhất 人nhân 勇dũng 健kiện 加gia 用dụng 利lợi 斧phủ 。 一nhất 人nhân 性tánh 劣liệt 又hựu 用dụng 鈍độn 斧phủ 。 雖tuy 俱câu 斫chước 樹thụ 。 而nhi 勇dũng 健kiện 以dĩ 利lợi 斧phủ 者giả 疾tật 。 非phi 性tánh 劣liệt 以dĩ 鈍độn 斧phủ 斫chước 者giả 。 彼bỉ 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 以dĩ 自tự 身thân 。 所sở 有hữu 漏lậu 盡tận 智trí 名danh 為vi 力lực 。 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 得đắc 漏lậu 盡tận 故cố 名danh 力lực 。 世Thế 尊Tôn 知tri 此thử 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 苦khổ 遲trì 通thông 能năng 盡tận 漏lậu 。 此thử 眾chúng 生sanh 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 速tốc 通thông 能năng 盡tận 漏lậu 。 是thị 故cố 名danh 力lực 。
阿A 毘Tỳ 曇Đàm 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị