阿那波那 ( 阿a 那na 波ba 那na )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）Ānāpāna，舊稱安般，安那般那，阿那般那。新稱阿那波那，阿那阿波那。譯曰數息觀。數出息入息鎮心之觀法名。大乘義章十二曰：「安那般那觀，自氣息繫心數之，勿令忘失，名數息觀。」安般守意經曰：「安名出息，般名入息。」智度論慧影疏六曰：「阿那般那者，阿那名出息，般那名入息。」慧琳音義二十六曰：「阿那波那，此云數息觀。」舊俱舍十六曰：「若風向身入，名阿那。若風背身出，名波那。」俱舍論二十二曰：「言阿那者，謂持息入，是引外風令入身義。阿波那者，謂持息出，是引內風令出身義。」同光記二十二曰：「阿那，此云持來。阿波那，此云遣去。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） Ānāpāna ， 舊cựu 稱xưng 安an 般ban 安an 那na 般bát 那na ， 阿a 那na 般bát 那na 。 新tân 稱xưng 阿a 那na 波ba 那na ， 阿a 那na 阿a 波ba 那na 。 譯dịch 曰viết 數số 息tức 觀quán 。 數số 出xuất 息tức 入nhập 息tức 。 鎮trấn 心tâm 之chi 觀quán 法Pháp 名danh 。 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 章chương 十thập 二nhị 曰viết 。 安an 那na 般bát 那na 觀quán ， 自tự 氣khí 息tức 繫hệ 心tâm 數số 之chi 勿vật 令linh 忘vong 失thất 。 名danh 數số 息tức 觀quán 。 安an 般ban 守thủ 意ý 。 經kinh 曰viết ： 「 安an 名danh 出xuất 息tức ， 般bát 名danh 入nhập 息tức 。 」 智trí 度độ 論luận 慧tuệ 影ảnh 疏sớ 六lục 曰viết ： 「 阿a 那na 般bát 那na 者giả ， 阿a 那na 名danh 出xuất 息tức ， 般bát 那na 名danh 入nhập 息tức 。 」 慧tuệ 琳 音âm 義nghĩa 二nhị 十thập 六lục 曰viết ： 「 阿a 那na 波ba 那na ， 此thử 云vân 數số 息tức 觀quán 。 」 舊cựu 俱câu 舍xá 十thập 六lục 曰viết 。 若nhược 風phong 向hướng 身thân 入nhập ， 名danh 阿a 那na 。 若nhược 風phong 背bối/bội 身thân 出xuất ， 名danh 波ba 那na 。 」 俱câu 舍xá 論luận 二nhị 十thập 二nhị 曰viết ： 「 言ngôn 阿a 那na 者giả ， 謂vị 持trì 息tức 入nhập ， 是thị 引dẫn 外ngoại 風phong 令linh 入nhập 身thân 義nghĩa 。 阿a 波ba 那na 者giả ， 謂vị 持trì 息tức 出xuất ， 是thị 引dẫn 內nội 風phong 令linh 出xuất 身thân 義nghĩa 。 」 同đồng 光quang 記ký 二nhị 十thập 二nhị 曰viết ： 「 阿a 那na ， 此thử 云vân 持trì 來lai 。 阿a 波ba 那na ， 此thử 云vân 遣khiển 去khứ 。 」 。