阿育王塔 ( 阿a 育dục 王vương 塔tháp )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（堂塔）阿育王為佛以後大興佛事，到處建立寺塔，奉安佛舍利，及供養僧眾。據善見律毘婆沙一，謂阿育王統領之國，其數有八萬四千，故王勅諸國建八萬四千大寺，八萬四千寶塔云。阿育王傳一及阿育王經一等，謂王由海比丘知佛有懸記，詣王舍城，取阿闍世王所埋之四升舍利，又悉取他六所所埋之舍利，造八萬四千寶篋，一篋盛一舍利，復造八萬四千寶甕，八萬四千寶蓋，八萬四千疋綵，為莊校，以建立八萬四千寶塔云。法顯傳及西域記等亦皆敘王造八萬四千塔。又雜譬喻經上，謂阿育王希疾病平愈，造一千二百寶塔。其塔數雖不知孰確，而王由興教愛法之至情，多建寺塔，則非子虛也。今諸塔殆已無存，彼中印度之僧志古塔，是否為此中之一，亦不可考。又古來有傳說此阿育王塔我國亦有之者，如廣弘明集十五，舉鄮縣（今寧波鄞縣）塔已下凡十七塔，法苑珠林三十八列鄮縣塔以下凡二十一塔，謂皆為阿育王所造。案阿育王之領土，不及於我國，塔何從來？殆附會之說也。考佛祖統紀四十三，謂吳越王錢俶，慕阿育王造塔事，以金銀精鋼造八萬四千塔，中藏寶篋印心咒經，布散部內，凡十年而功竣。其附會即由此歟。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 堂đường 塔tháp ） 阿a 育dục 王vương 為vi 佛Phật 以dĩ 後hậu 大đại 興hưng 佛Phật 事sự 到đáo 處xứ 建kiến 立lập 寺tự 塔tháp ， 奉phụng 安an 佛Phật 舍xá 利lợi ， 及cập 供cúng 養dường 僧Tăng 眾chúng 。 據cứ 善thiện 見kiến 律luật 毘tỳ 婆bà 沙sa 一nhất ， 謂vị 阿a 育dục 王vương 統thống 領lãnh 之chi 國quốc 其kỳ 數số 有hữu 八bát 萬vạn 。 四tứ 千thiên ， 故cố 王vương 勅sắc 諸chư 國quốc 建kiến 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 大đại 寺tự 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 寶bảo 塔tháp 云vân 。 阿a 育dục 王vương 傳truyền 一nhất 及cập 阿a 育dục 王vương 經kinh 一nhất 等đẳng ， 謂vị 王vương 由do 海hải 比Bỉ 丘Khâu 知tri 佛Phật 有hữu 懸huyền 記ký 詣nghệ 王Vương 舍Xá 城Thành 。 取thủ 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 所sở 。 埋mai 之chi 四tứ 升thăng 舍xá 利lợi ， 又hựu 悉tất 取thủ 他tha 六lục 所sở 所sở 埋mai 之chi 舍xá 利lợi ， 造tạo 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 寶bảo 篋khiếp ， 一nhất 篋khiếp 盛thịnh 一nhất 舍xá 利lợi ， 復phục 造tạo 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 寶bảo 甕úng 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 寶bảo 蓋cái 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 疋thất 綵thải ， 為vi 莊trang 校giáo ， 以dĩ 建kiến 立lập 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 寶bảo 塔tháp 云vân 。 法pháp 顯hiển 傳truyền 及cập 西tây 域vực 記ký 等đẳng 亦diệc 皆giai 敘tự 王vương 造tạo 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 塔tháp 。 又hựu 雜tạp 譬thí 喻dụ 經Kinh 上thượng ， 謂vị 阿a 育dục 王vương 希hy 疾tật 病bệnh 平bình 愈dũ ， 造tạo 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 寶bảo 塔tháp 。 其kỳ 塔tháp 數số 雖tuy 不bất 知tri 孰thục 確xác ， 而nhi 王vương 由do 興hưng 教giáo 愛ái 法pháp 之chi 至chí 情tình ， 多đa 建kiến 寺tự 塔tháp ， 則tắc 非phi 子tử 虛hư 也dã 。 今kim 諸chư 塔tháp 殆đãi 已dĩ 無vô 存tồn ， 彼bỉ 中trung 印ấn 度độ 之chi 僧Tăng 志chí 古cổ 塔tháp ， 是thị 否phủ 為vi 此thử 中trung 之chi 一nhất 亦diệc 不bất 可khả 考khảo 。 又hựu 古cổ 來lai 有hữu 傳truyền 說thuyết 此thử 阿a 育dục 王vương 塔tháp 我ngã 國quốc 亦diệc 有hữu 之chi 者giả ， 如như 廣quảng 弘hoằng 明minh 集tập 十thập 五ngũ ， 舉cử 鄮 縣huyện （ 今kim 寧ninh 波ba 鄞 縣huyện ） 塔tháp 已dĩ 下hạ 凡phàm 十thập 七thất 塔tháp ， 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 三tam 十thập 八bát 列liệt 鄮 縣huyện 塔tháp 以dĩ 下hạ 凡phàm 二nhị 十thập 一nhất 塔tháp ， 謂vị 皆giai 為vi 阿a 育dục 王vương 所sở 造tạo 。 案án 阿a 育dục 王vương 之chi 領lãnh 土thổ ， 不bất 及cập 於ư 我ngã 國quốc ， 塔tháp 何hà 從tùng 來lai ？ 殆đãi 附phụ 會hội 之chi 說thuyết 也dã 。 考khảo 佛Phật 祖tổ 統thống 紀kỷ 四tứ 十thập 三tam 。 謂vị 吳ngô 越việt 王vương 錢tiền 俶thục ， 慕mộ 阿a 育dục 王vương 造tạo 塔tháp 事sự ， 以dĩ 金kim 銀ngân 精tinh 鋼cương 造tạo 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 塔tháp ， 中trung 藏tạng 寶bảo 篋khiếp 印ấn 心tâm 咒chú 經kinh ， 布bố 散tán 部bộ 內nội ， 凡phàm 十thập 年niên 而nhi 功công 竣 。 其kỳ 附phụ 會hội 即tức 由do 此thử 歟 。