阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh 疏Sớ 鈔Sao 問Vấn 辯Biện

明Minh 袾 宏Hoành 述Thuật

阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 問Vấn 辯Biện

疏sớ/sơ 鈔sao 既ký 出xuất 。 有hữu 不bất 愜# 者giả 。 致trí 辭từ 詰cật 難nạn/nan 。 其kỳ 可khả 從tùng 者giả 。 忻hãn 然nhiên 從tùng 之chi 。 不bất 可khả 從tùng 者giả 。 一nhất 一nhất 辯biện 正chánh 。 太thái 無vô 緊khẩn 要yếu 。 則tắc 置trí 弗phất 錄lục 。 研nghiên 幾kỷ 析tích 理lý 。 不bất 得đắc 不bất 然nhiên 。 非phi 曰viết 尚thượng 爭tranh 。 是thị 名danh 法Pháp 喜hỷ 。

問vấn 。 念niệm 佛Phật 之chi 心tâm 。 無vô 雜tạp 無vô 間gian 。 即tức 精tinh 進tấn 度độ 。 何hà 故cố 乃nãi 云vân 不bất 退thoái 墮đọa 耶da 。

答đáp 。 將tương 謂vị 精tinh 進tấn 乃nãi 能năng 不bất 退thoái 墮đọa 。 非phi 精tinh 進tấn 即tức 是thị 。 不bất 退thoái 墮đọa 耶da 。 辯biện 此thử 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 。 亦diệc 可khả 即tức 是thị 不bất 退thoái 。

何hà 以dĩ 故cố 。 雖tuy 常thường 言ngôn 精tinh 不bất 雜tạp 。 進tiến 不bất 退thoái 。 然nhiên 此thử 二nhị 字tự 。 總tổng 之chi 成thành 就tựu 進tiến 義nghĩa 。 古cổ 云vân 精tinh 進tấn 度độ 懈giải 怠đãi 是thị 也dã 。 進tiến 與dữ 退thoái 對đối 。 故cố 精tinh 進tấn 即tức 不bất 退thoái 。 二nhị 者giả 。 此thử 重trọng/trùng 念niệm 佛Phật 普phổ 攝nhiếp 諸chư 度Độ 。 不bất 重trọng/trùng 訓huấn 詁# 精tinh 進tấn 二nhị 字tự 。 況huống 既ký 云vân 精tinh 進tấn 乃nãi 能năng 不bất 退thoái 。 今kim 念niệm 佛Phật 之chi 人nhân 。 永vĩnh 不bất 退thoái 墮đọa 。 則tắc 念niệm 佛Phật 即tức 成thành 精tinh 進tấn 。 不bất 必tất 更cánh 求cầu 精tinh 進tấn 矣hĩ 。 如như 所sở 問vấn 。 乃nãi 是thị 精tinh 進tấn 念niệm 佛Phật 。 非phi 念niệm 佛Phật 即tức 精tinh 進tấn 。

問vấn 。 華hoa 嚴nghiêm 八bát 地địa 。 圓viên 教giáo 初sơ 住trụ 。 皆giai 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 天thiên 台thai 云vân 。 圓viên 教giáo 之chi 機cơ 。 一nhất 生sanh 有hữu 登đăng 十Thập 地Địa 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 善thiện 財tài 。 法pháp 華hoa 龍long 女nữ 。 禪thiền 宗tông 諸chư 祖tổ 。 即tức 其kỳ 人nhân 也dã 。 何hà 故cố 雷lôi 同đồng 。 皆giai 難nạn/nan 造tạo 入nhập 。

答đáp 。 八bát 地địa 始thỉ 名danh 真chân 得đắc 無vô 生sanh 。 是thị 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 語ngữ 。 據cứ 華hoa 嚴nghiêm 。 則tắc 初Sơ 地Địa 以dĩ 去khứ 。 尚thượng 未vị 云vân 真chân 得đắc 。 況huống 初sơ 住trụ 耶da 。 豈khởi 不bất 是thị 聖thánh 且thả 難nạn/nan 之chi 。 只chỉ 歎thán 其kỳ 難nạn 得đắc 。 不bất 說thuyết 定định 無vô 人nhân 得đắc 也dã 。 彼bỉ 一nhất 生sanh 十Thập 地Địa 者giả 。 誰thùy 敢cảm 抑ức 之chi 不bất 令linh 造tạo 入nhập 耶da 。 又hựu 禪thiền 宗tông 諸chư 祖tổ 。 大đại 有hữu 差sai 等đẳng 。 談đàm 何hà 容dung 易dị 。

問vấn 。 若nhược 以dĩ 五ngũ 法pháp 對đối 三tam 自tự 性tánh 者giả 。 應ưng 以dĩ 名danh 相tướng 對đối 依y 他tha 。 妄vọng 想tưởng 對đối 徧biến 計kế 。 楞lăng 伽già 。 唯duy 識thức 。 皆giai 如như 此thử 說thuyết 。 今kim 何hà 不bất 然nhiên 。 楞lăng 伽già 云vân 。 彼bỉ 名danh 及cập 相tương/tướng 。 是thị 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 生sanh 。 請thỉnh 觀quán 生sanh 之chi 一nhất 字tự 。 此thử 即tức 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 分phân 別biệt 緣duyên 所sở 生sanh 也dã 。 非phi 謂vị 名danh 相tướng 即tức 是thị 妄vọng 想tưởng 。 乃nãi 是thị 妄vọng 想tưởng 之chi 所sở 生sanh 耳nhĩ 。 如như 言ngôn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 鶖thu 之chi 所sở 生sanh 。 豈khởi 子tử 即tức 鶖thu 耶da 。

答đáp 。 謂vị 名danh 相tướng 等đẳng 三tam 性tánh 錯thác 配phối 。 又hựu 謂vị 名danh 相tướng 為vi 。 妄vọng 想tưởng 所sở 生sanh 。 非phi 名danh 相tướng 即tức 是thị 妄vọng 想tưởng 。 而nhi 引dẫn 楞lăng 伽già 之chi 文văn 以dĩ 證chứng 。 然nhiên 楞lăng 伽già 乃nãi 云vân 。 彼bỉ 名danh 及cập 相tương/tướng 。 是thị 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 。 則tắc 名danh 相tướng 屬thuộc 徧biến 計kế 。 又hựu 分phân 明minh 下hạ 箇cá 是thị 字tự 。 而nhi 無vô 生sanh 字tự 。 魏ngụy 譯dịch 唐đường 譯dịch 皆giai 同đồng 。 其kỳ 分phần/phân 配phối 與dữ 汝nhữ 所sở 說thuyết 相tương 反phản 。 我ngã 依y 古cổ 譯dịch 直trực 述thuật 。 是thị 金kim 口khẩu 所sở 出xuất 。 將tương 非phi 之chi 耶da 。 將tương 無vô 別biệt 得đắc 梵Phạm 本bổn 。 而nhi 欲dục 更cánh 為vi 一nhất 譯dịch 耶da 。 又hựu 言ngôn 楞lăng 伽già 唯duy 識thức 皆giai 然nhiên 。 卻khước 是thị 不bất 曾tằng 見kiến 楞lăng 伽già 來lai 。 可khả 駭hãi 也dã 。 且thả 五ngũ 法pháp 入nhập 三tam 自tự 性tánh 。 本bổn 出xuất 自tự 楞lăng 伽già 。 賢hiền 首thủ 。 清thanh 涼lương 。 據cứ 楞lăng 伽già 判phán 頓đốn 教giáo 。 不bất 據cứ 唯duy 識thức 也dã 。 今kim 論luận 頓đốn 教giáo 。 正chánh 當đương 用dụng 楞lăng 伽già 文văn 。 又hựu 不bất 講giảng 唯duy 識thức 論luận 。 不bất 必tất 雜tạp 入nhập 。 嗟ta 乎hồ 。 三tam 譯dịch 文văn 字tự 。 昭chiêu 如như 日nhật 月nguyệt 。 今kim 是thị 譯dịch 人nhân 錯thác 耶da 。 世Thế 尊Tôn 錯thác 耶da 。 吾ngô 不bất 得đắc 而nhi 知tri 之chi 矣hĩ 。 記ký 取thủ 當đương 來lai 問vấn 彌Di 勒Lặc 。

問vấn 。 引dẫn 大đại 本bổn 觀quán 經kinh 證chứng 圓viên 義nghĩa 。 有hữu 多đa 違vi 妨phương 。 一nhất 者giả 引dẫn 他tha 成thành 己kỷ 妨phương 。 他tha 經kinh 圓viên 意ý 。 不bất 關quan 此thử 故cố 。 二nhị 者giả 前tiền 後hậu 相tương 違vi 妨phương 。 今kim 疏sớ/sơ 前tiền 後hậu 多đa 云vân 此thử 經Kinh 勝thắng 於ư 大đại 本bổn 。 及cập 十thập 六lục 觀quán 。 乃nãi 要yếu 中trung 之chi 要yếu 。 妙diệu 中trung 之chi 妙diệu 故cố 。 三tam 者giả 分phần/phân 全toàn 混hỗn 同đồng 妨phương 。 今kim 疏sớ/sơ 判phán 此thử 為vi 分phần/phân 圓viên 。 妙diệu 宗tông 判phán 彼bỉ 為vi 純thuần 圓viên 故cố 。 四tứ 者giả 觀quán 念niệm 混hỗn 同đồng 妨phương 。 此thử 經Kinh 持trì 名danh 。 彼bỉ 觀quán 佛Phật 故cố 。 五ngũ 者giả 繁phồn 約ước 混hỗn 同đồng 妨phương 。 此thử 經Kinh 至chí 要yếu 。 彼bỉ 文văn 煩phiền 故cố 。 故cố 知tri 不bất 應ưng 引dẫn 彼bỉ 為vi 此thử 證chứng 也dã 。

答đáp 。 初sơ 通thông 引dẫn 他tha 成thành 己kỷ 妨phương 。 於ư 中trung 復phục 二nhị 。 一nhất 通thông 大đại 本bổn 。 曰viết 。 二nhị 經kinh 一nhất 體thể 。 不bất 名danh 己kỷ 他tha 。 良lương 以dĩ 無Vô 量Lượng 壽Thọ 經Kinh 。 五ngũ 正chánh 譯dịch 。 一nhất 參tham 會hội 。 其kỳ 本bổn 有hữu 六lục 。 皆giai 號hiệu 大đại 本bổn 。 而nhi 今kim 經kinh 乃nãi 名danh 小tiểu 本bổn 。 是thị 同đồng 為vi 一nhất 經kinh 。 但đãn 言ngôn 有hữu 多đa 寡quả 耳nhĩ 。 何hà 得đắc 判phán 為vì 己kỷ 他tha 。 如như 所sở 引dẫn 大đại 本bổn 。 或hoặc 以dĩ 一nhất 寶bảo 嚴nghiêm 樹thụ 。 或hoặc 以dĩ 雜tạp 寶bảo 嚴nghiêm 樹thụ 。 則tắc 今kim 經kinh 雖tuy 無vô 此thử 文văn 。 而nhi 其kỳ 云vân 七thất 重trùng 行hàng 樹thụ 。 實thật 以dĩ 四tứ 字tự 攝nhiếp 純thuần 嚴nghiêm 互hỗ 嚴nghiêm 之chi 義nghĩa 也dã 。 又hựu 所sở 引dẫn 大đại 本bổn 。 無vô 量lượng 寶bảo 華hoa 。 出xuất 無vô 量lượng 寶bảo 光quang 。 則tắc 今kim 經kinh 雖tuy 無vô 此thử 文văn 。 而nhi 其kỳ 云vân 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 實thật 以dĩ 四tứ 種chủng 攝nhiếp 無vô 量lượng 華hoa 光quang 之chi 義nghĩa 也dã 。 故cố 疏sớ/sơ 鈔sao 屢lũ 言ngôn 經kinh 中trung 具cụ 有hữu 此thử 義nghĩa 。 但đãn 文văn 省tỉnh 耳nhĩ 。 正chánh 謂vị 此thử 也dã 。 是thị 知tri 大đại 本bổn 當đương 引dẫn 。 固cố 不bất 待đãi 論luận 。 二nhị 通thông 觀quán 經kinh 。 曰viết 。 觀quán 經kinh 稍sảo 疏sớ/sơ 。 亦diệc 非phi 異dị 體thể 。 良lương 以dĩ 於ư 文văn 或hoặc 無vô 。 亦diệc 於ư 義nghĩa 實thật 有hữu 。 如như 所sở 引dẫn 觀quán 經kinh 。 佛Phật 既ký 現hiện 六lục 十thập 萬vạn 億ức 。 廣quảng 大đại 之chi 身thân 。 而nhi 又hựu 現hiện 丈trượng 六lục 小tiểu 身thân 。 則tắc 今kim 經kinh 雖tuy 無vô 此thử 文văn 。 而nhi 壽thọ 無vô 量lượng 。 光quang 無vô 量lượng 。 即tức 廣quảng 大đại 身thân 故cố 。 與dữ 諸chư 聖thánh 眾chúng 。 現hiện 在tại 其kỳ 前tiền 。 即tức 或hoặc 現hiện 大đại 身thân 。 或hoặc 現hiện 小tiểu 身thân 故cố 。 例lệ 而nhi 推thôi 之chi 。 觀quán 經kinh 有hữu 鳧phù 鴈nhạn 鴛uyên 鴦ương 。 豈khởi 今kim 經kinh 之chi 極cực 樂lạc 。 只chỉ 白bạch 鶴hạc 孔khổng 雀tước 等đẳng 耶da 。 觀quán 經kinh 有hữu 五ngũ 百bách 億ức 樓lâu 閣các 。 豈khởi 今kim 經kinh 之chi 極cực 樂lạc 。 只chỉ 七thất 重trùng 樓lâu 閣các 耶da 。 觀quán 經kinh 有hữu 觀quán 音âm 勢thế 至chí 。 豈khởi 今kim 經kinh 之chi 極cực 樂lạc 。 只chỉ 彌di 陀đà 一nhất 佛Phật 。 而nhi 缺khuyết 二nhị 侍thị 耶da 。 又hựu 反phản 而nhi 論luận 之chi 。 今kim 經kinh 有hữu 七thất 重trùng 欄lan 楯thuẫn 。 觀quán 經kinh 無vô 此thử 語ngữ 。 豈khởi 彼bỉ 之chi 極cực 樂lạc 。 只chỉ 行hàng 樹thụ 無vô 欄lan 楯thuẫn 耶da 。 今kim 經kinh 有hữu 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 觀quán 經kinh 無vô 此thử 語ngữ 。 豈khởi 彼bỉ 之chi 極cực 樂lạc 。 只chỉ 觀quán 音âm 勢thế 至chí 二nhị 菩Bồ 薩Tát 耶da 。 如như 是thị 參tham 合hợp 。 故cố 云vân 文văn 互hỗ 見kiến 。 而nhi 義nghĩa 必tất 周chu 也dã 。 則tắc 大đại 本bổn 原nguyên 同đồng 一nhất 體thể 。 觀quán 經kinh 亦diệc 復phục 極cực 親thân 。 引dẫn 以dĩ 為vi 證chứng 。 非phi 引dẫn 圓viên 覺giác 證chứng 法pháp 華hoa 。 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 證chứng 涅Niết 槃Bàn 之chi 比tỉ 也dã 。 二nhị 通thông 前tiền 後hậu 相tương 違vi 妨phương 。 前tiền 言ngôn 其kỳ 同đồng 。 後hậu 不bất 曾tằng 言ngôn 其kỳ 異dị 。 只chỉ 說thuyết 尤vưu 為vi 簡giản 約ước 。 故cố 稱xưng 要yếu 妙diệu 。 以dĩ 其kỳ 簡giản 而nhi 該cai 也dã 。 非phi 對đối 散tán 而nhi 名danh 要yếu 。 對đối 麤thô 而nhi 名danh 妙diệu 也dã 。 三tam 通thông 分phần/phân 全toàn 混hỗn 同đồng 妨phương 。 此thử 經Kinh 雖tuy 曰viết 分phần/phân 圓viên 。 正chánh 與dữ 觀quán 經kinh 之chi 圓viên 不bất 異dị 。

何hà 以dĩ 故cố 。 觀quán 經kinh 對đối 華hoa 嚴nghiêm 。 亦diệc 分phần/phân 圓viên 故cố 。 蓋cái 是thị 同đồng 分phân 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 之chi 圓viên 也dã 。 此thử 別biệt 字tự 。 非phi 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 之chi 別biệt 也dã 。 四tứ 通thông 觀quán 念niệm 混hỗn 同đồng 妨phương 。 汝nhữ 蓋cái 以dĩ 念niệm 字tự 專chuyên 屬thuộc 持trì 名danh 。 然nhiên 觀quán 經kinh 下hạ 品phẩm 文văn 云vân 。 其kỳ 人nhân 苦khổ 逼bức 。 不bất 遑hoàng 念niệm 佛Phật 。 豈khởi 非phi 觀quán 即tức 是thị 念niệm 乎hồ 。 今kim 經kinh 亦diệc 說thuyết 。 光quang 明minh 無vô 量lượng 。 行hàng 樹thụ 樓lâu 閣các 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 豈khởi 非phi 觀quán 境cảnh 乎hồ 。 又hựu 持trì 名danh 觀quán 想tưởng 。 同đồng 出xuất 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 觀quán 想tưởng 。 一nhất 心tâm 持trì 名danh 。 皆giai 得đắc 名danh 為vi 念niệm 佛Phật 也dã 。 五ngũ 通thông 繁phồn 約ước 混hỗn 同đồng 妨phương 。 上thượng 已dĩ 詳tường 陳trần 言ngôn 有hữu 多đa 寡quả 。 義nghĩa 無vô 差sai 殊thù 。 不bất 勞lao 更cánh 辯biện 矣hĩ 。 噫# 。 若nhược 入nhập 華hoa 藏tạng 玄huyền 門môn 。 則tắc 己kỷ 他tha 前tiền 後hậu 。 乃nãi 至chí 繁phồn 簡giản 。 相tương/tướng 即tức 相tương/tướng 入nhập 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 此thử 經Kinh 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。

問vấn 。 西tây 竺trúc 之chi 言ngôn 。 稱xưng 梵Phạn 語ngữ 者giả 。 乃nãi 本bổn 乎hồ 光quang 音âm 天thiên 人nhân 之chi 所sở 傳truyền 也dã 。 今kim 言ngôn 梵Phạm 者giả 。 淨tịnh 也dã 。 對đối 華hoa 而nhi 言ngôn 。 文văn 質chất 之chi 謂vị 。 蓋cái 不bất 足túc 以dĩ 盡tận 之chi 。 況huống 彼bỉ 梵Phạm 音âm 。 豈khởi 有hữu 質chất 而nhi 無vô 文văn 。 此thử 土thổ/độ 華hoa 言ngôn 。 豈khởi 有hữu 文văn 而nhi 無vô 質chất 。 儒nho 稱xưng 文văn 質chất 彬# 彬# 。 然nhiên 後hậu 君quân 子tử 。 釋thích 稱xưng 文văn 隨tùy 於ư 義nghĩa 。 義nghĩa 隨tùy 於ư 文văn 。 若nhược 彼bỉ 質chất 此thử 文văn 。 則tắc 互hỗ 有hữu 闕khuyết 。 輔phụ 行hành 云vân 。 古cổ 來lai 諍tranh 競cạnh 未vị 生sanh 。 西tây 方phương 之chi 言ngôn 。 皆giai 稱xưng 胡hồ 語ngữ 。 後hậu 因nhân 道Đạo 士sĩ 偽ngụy 造tạo 化hóa 胡hồ 經kinh 。 方phương 以dĩ 葱thông 嶺lĩnh 之chi 西tây 為vi 梵Phạm 。 葱thông 嶺lĩnh 之chi 東đông 為vi 胡hồ 。 今kim 若nhược 以dĩ 淨tịnh 釋Thích 梵Phạm 而nhi 為vi 質chất 。 豈khởi 可khả 以dĩ 亂loạn 而nhi 釋thích 胡hồ 。 致trí 使sử 文văn 質chất 俱câu 喪táng 也dã 。

答đáp 。 疏sớ/sơ 中trung 文văn 質chất 。 略lược 借tá 此thử 間gian 語ngữ 而nhi 為vi 影ảnh 喻dụ 。 意ý 以dĩ 梵Phạm 者giả 清thanh 白bạch 之chi 相tướng 。 華hoa 者giả 文văn 彩thải 之chi 相tướng 。 殊thù 無vô 大đại 故cố 。 何hà 必tất 費phí 辭từ 。 然nhiên 古cổ 人nhân 既ký 取thủ 華hoa 對đối 梵Phạm 。 必tất 有hữu 義nghĩa 也dã 。 不bất 可khả 忽hốt 也dã 。 又hựu 引dẫn 文văn 質chất 彬# 彬# 。 甚thậm 為vi 不bất 當đương 。 文văn 質chất 必tất 兼kiêm 。 何hà 以dĩ 商thương 尚thượng 質chất 。 周chu 尚thượng 文văn 耶da 。 二nhị 代đại 何hà 以dĩ 稱xưng 聖thánh 世thế 耶da 。 優ưu 波ba 離ly 之chi 淨tịnh 戒giới 。 迦ca 旃chiên 延diên 之chi 文văn 飾sức 。 二nhị 尊tôn 者giả 不bất 彬# 彬# 耶da 。 蓋cái 從tùng 其kỳ 所sở 重trọng/trùng 。 固cố 無vô 妨phương 也dã 。 又hựu 行hành 之chi 潔khiết 白bạch 者giả 名danh 梵Phạm 行hạnh 。 音âm 之chi 古cổ 淡đạm 者giả 名danh 梵Phạm 言ngôn 。 奚hề 不bất 可khả 以dĩ 淨tịnh 而nhi 釋Thích 梵Phạm 也dã 。 況huống 以dĩ 淨tịnh 釋Thích 梵Phạm 。 出xuất 自tự 古cổ 譯dịch 。 清thanh 涼lương 大đại 師sư 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 亦diệc 云vân 。 梵Phạm 是thị 西tây 域vực 之chi 音âm 。 具cụ 云vân 勃bột 㘕# 摩ma 。 此thử 翻phiên 云vân 淨tịnh 。 離ly 染nhiễm 中trung 極cực 。 故cố 名danh 為vi 梵Phạm 。 夫phu 離ly 染nhiễm 而nhi 言ngôn 極cực 者giả 。 正chánh 清thanh 淨tịnh 之chi 至chí 也dã 。 又hựu 引dẫn 文văn 義nghĩa 相tương 隨tùy 。 以dĩ 證chứng 文văn 質chất 。 然nhiên 義nghĩa 之chi 一nhất 字tự 。 安an 可khả 為vi 質chất 。 華hoa 梵Phạm 尚thượng 不bất 得đắc 稱xưng 文văn 質chất 。 文văn 義nghĩa 顧cố 可khả 稱xưng 文văn 質chất 耶da 。 又hựu 胡hồ 者giả 。 夷di 狄địch 也dã 。 五ngũ 天thiên 。 贍thiệm 部bộ 之chi 中trung 央ương 。 諸chư 佛Phật 之chi 生sanh 處xứ 。 槩# 之chi 為vi 胡hồ 者giả 。 謬mậu 人nhân 之chi 論luận 。 非phi 僧Tăng 所sở 宜nghi 言ngôn 也dã 。 又hựu 淨tịnh 亂loạn 何hà 可khả 相tương 對đối 。 淨tịnh 是thị 染nhiễm 淨tịnh 之chi 淨tịnh 。 非phi 動động 靜tĩnh 之chi 靜tĩnh 。 而nhi 云vân 以dĩ 淨tịnh 釋Thích 梵Phạm 。 以dĩ 亂loạn 釋thích 胡hồ 。 使sử 文văn 質chất 俱câu 喪táng 。 何hà 言ngôn 之chi 無vô 謂vị 也dã 。

問vấn 。 妙diệu 宗tông 云vân 。 教giáo 教giáo 四tứ 門môn 。 門môn 門môn 四tứ 悉tất 。 今kim 何hà 以dĩ 四tứ 悉tất 為vi 門môn 。

答đáp 。 凡phàm 能năng 引dẫn 人nhân 入nhập 道đạo 者giả 。 皆giai 可khả 言ngôn 門môn 。 四tứ 悉tất 亦diệc 門môn 也dã 。 妙diệu 宗tông 意ý 謂vị 教giáo 教giáo 。 各các 有hữu 四tứ 門môn 。 四tứ 門môn 亦diệc 復phục 各các 有hữu 四tứ 悉tất 檀đàn 門môn 也dã 。 無vô 門môn 字tự 者giả 。 省tỉnh 文văn 也dã 。 不bất 信tín 此thử 言ngôn 。 更cánh 參tham 考khảo 天thiên 台thai 下hạ 尊tôn 宿túc 。

問vấn 。 經kinh 通thông 五ngũ 人nhân 所sở 說thuyết 。 餘dư 四tứ 佛Phật 印ấn 。 即tức 同đồng 佛Phật 說thuyết 。 今kim 言ngôn 佛Phật 說thuyết 如như 聖thánh 王vương 勅sắc 。 不bất 同đồng 臣thần 下hạ 之chi 言ngôn 。 有hữu 揚dương 此thử 抑ức 彼bỉ 之chi 失thất 。 真Chân 諦Đế 釋thích 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。 偏thiên 讚tán 本bổn 典điển 。 智trí 者giả 云vân 。 使sử 愚ngu 者giả 有hữu 忽hốt 他tha 經kinh 之chi 失thất 。 不bất 宜nghi 偏thiên 讚tán 。 今kim 若nhược 云vân 菩Bồ 薩Tát 因nhân 人nhân 等đẳng 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 多đa 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 維duy 摩ma 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 皆giai 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 夜dạ 叉xoa 說thuyết 偈kệ 。 法pháp 華hoa 仙tiên 人nhân 傳truyền 經kinh 。 豈khởi 以dĩ 人nhân 微vi 而nhi 忽hốt 其kỳ 道đạo 。 經Kinh 云vân 。 依y 法pháp 不bất 依y 人nhân 。 何hà 得đắc 以dĩ 人nhân 而nhi 判phán 於ư 法pháp 。 若nhược 以dĩ 人nhân 而nhi 判phán 法pháp 者giả 。 則tắc 空không 生sanh 所sở 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 應ưng 入nhập 阿a 含hàm 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 。 應ưng 歸quy 大đại 教giáo 。 此thử 疑nghi 梗# 塞tắc 。 願nguyện 垂thùy 教giáo 之chi 。

答đáp 。 對đối 臣thần 子tử 而nhi 尊tôn 君quân 父phụ 。 天thiên 理lý 人nhân 情tình 之chi 至chí 也dã 。 本bổn 非phi 平bình 肩kiên 人nhân 。 何hà 得đắc 謂vị 之chi 揚dương 抑ức 。 若nhược 謂vị 真Chân 諦Đế 偏thiên 讚tán 金kim 光quang 明minh 為vi 失thất 。 則tắc 智trí 者giả 偏thiên 讚tán 法Pháp 華hoa 。 亦diệc 乃nãi 有hữu 失thất 耶da 。 若nhược 云vân 法pháp 華hoa 。 更cánh 無vô 勝thắng 者giả 。 則tắc 華hoa 嚴nghiêm 其kỳ 可khả 抑ức 耶da 。 世Thế 尊Tôn 於ư 法pháp 華hoa 讚tán 。 諸chư 經Kinh 之chi 王vương 。 於ư 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。 亦diệc 讚tán 諸chư 經Kinh 之chi 王vương 。 隨tùy 宜nghi 而nhi 讚tán 。 皆giai 是thị 也dã 。 豈khởi 世Thế 尊Tôn 亦diệc 有hữu 失thất 耶da 。 又hựu 云vân 。 華hoa 嚴nghiêm 多đa 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 至chí 雜tạp 引dẫn 夜dạ 叉xoa 等đẳng 。 然nhiên 謂vị 佛Phật 印ấn 者giả 即tức 同đồng 佛Phật 說thuyết 則tắc 可khả 。 謂vị 即tức 是thị 佛Phật 說thuyết 則tắc 不bất 可khả 。 今kim 百bá 官quan 所sở 出xuất 政chánh 令linh 。 凡phàm 已dĩ 稟bẩm 國quốc 王vương 者giả 。 豈khởi 即tức 名danh 之chi 為vi 詔chiếu 書thư 耶da 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 既ký 與dữ 佛Phật 無vô 別biệt 。 何hà 不bất 自tự 立lập 。 而nhi 待đãi 佛Phật 印ấn 。 待đãi 佛Phật 印ấn 。 則tắc 師sư 資tư 上thượng 下hạ 。 了liễu 然nhiên 辯biện 矣hĩ 。 況huống 今kim 只chỉ 明minh 。 此thử 是thị 佛Phật 說thuyết 。 不bất 同đồng 餘dư 人nhân 。 不bất 曾tằng 非phi 詆# 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 謂vị 不bất 得đắc 說thuyết 經Kinh 。 何hà 為vi 作tác 此thử 。 無vô 風phong 起khởi 浪lãng 之chi 語ngữ 。 助trợ 臣thần 子tử 與dữ 君quân 父phụ 爭tranh 高cao 。 於ư 天thiên 理lý 不bất 順thuận 。 於ư 人nhân 情tình 不bất 安an 。 況huống 佛Phật 法Pháp 耶da 。 又hựu 云vân 。 空không 生sanh 般Bát 若Nhã 。 應ưng 入nhập 小Tiểu 乘Thừa 等đẳng 。 亦diệc 非phi 也dã 。 今kim 論luận 人nhân 不bất 論luận 法pháp 。 非phi 有hữu 羅La 漢Hán 說thuyết 大đại 法pháp 而nhi 我ngã 小tiểu 之chi 也dã 。 此thử 等đẳng 處xứ 本bổn 無vô 人nhân 生sanh 疑nghi 。 疑nghi 自tự 今kim 始thỉ 矣hĩ 。 因nhân 疑nghi 此thử 。 并tinh 疑nghi 經kinh 。 遂toại 不bất 信tín 淨tịnh 土độ 。 其kỳ 慎thận 辭từ 哉tai 。

問vấn 。 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 。 至chí 釋Thích 迦Ca 時thời 。 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 何hà 故cố 言ngôn 二nhị 。 若nhược 言ngôn 是thị 大đại 劫kiếp 。 應ưng 增tăng 一nhất 大đại 字tự 。 況huống 以dĩ 大đại 劫kiếp 論luận 之chi 。 八bát 十thập 小tiểu 劫kiếp 為vi 一nhất 大đại 劫kiếp 。 但đãn 一nhất 劫kiếp 有hữu 餘dư 耳nhĩ 。

答đáp 。 何hà 不bất 看khán 鈔sao 中trung 首thủ 尾vĩ 二nhị 劫kiếp 四tứ 字tự 。 七thất 佛Phật 。 三tam 屬thuộc 莊trang 嚴nghiêm 劫kiếp 尾vĩ 。 四tứ 屬thuộc 賢Hiền 劫Kiếp 首thủ 。 是thị 首thủ 尾vĩ 二nhị 大đại 劫kiếp 否phủ/bĩ 。 首thủ 尾vĩ 二nhị 大đại 劫kiếp 。 正chánh 九cửu 十thập 一nhất 小tiểu 劫kiếp 也dã 。 分phân 明minh 是thị 大đại 劫kiếp 。 何hà 必tất 更cánh 加gia 大đại 字tự 。 唐đường 譯dịch 成thành 佛Phật 以dĩ 來lai 十thập 劫kiếp 。 云vân 十thập 大đại 劫kiếp 。 什thập 師sư 止chỉ 云vân 十thập 劫kiếp 。 即tức 是thị 十thập 大đại 劫kiếp 也dã 。 亦diệc 不bất 更cánh 加gia 大đại 字tự 。 又hựu 云vân 止chỉ 是thị 。 一nhất 劫kiếp 有hữu 餘dư 。 一nhất 劫kiếp 有hữu 餘dư 。 非phi 首thủ 尾vĩ 二nhị 劫kiếp 乎hồ 。 思tư 之chi 。

問vấn 。 何hà 得đắc 說thuyết 什thập 師sư 為vi 千thiên 佛Phật 譯dịch 師sư 。 引dẫn 父phụ 母mẫu 為vi 例lệ 。 千thiên 佛Phật 父phụ 母mẫu 。 乃nãi 在tại 佛Phật 世thế 。 況huống 父phụ 母mẫu 與dữ 子tử 。 及cập 侍thị 者giả 等đẳng 。 此thử 人nhân 不bất 多đa 。 無vô 他tha 可khả 並tịnh 。 惟duy 權quyền 無vô 實thật 。 無vô 別biệt 所sở 妨phương 。 今kim 譯dịch 師sư 則tắc 多đa 。 若nhược 羅la 什thập 為vi 千thiên 佛Phật 之chi 譯dịch 師sư 。 則tắc 義nghĩa 淨tịnh 玄huyền 奘tráng 等đẳng 例lệ 爾nhĩ 。 若nhược 一nhất 切thiết 皆giai 然nhiên 。 何hà 貴quý 乎hồ 羅la 什thập 所sở 譯dịch 。 偏thiên 堪kham 弘hoằng 讚tán 。 若nhược 譯dịch 師sư 既ký 然nhiên 。 則tắc 禪thiền 律luật 等đẳng 例lệ 爾nhĩ 。 聖thánh 人nhân 既ký 然nhiên 。 凡phàm 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 則tắc 大đại 亂loạn 權quyền 實thật 。 是thị 故cố 不bất 可khả 。 惟duy 應ưng 守thủ 舊cựu 。

答đáp 。 是thị 何hà 小tiểu 視thị 什thập 師sư 耶da 。 因nhân 舉cử 七thất 佛Phật 。 故cố 曰viết 七thất 佛Phật 以dĩ 來lai 。 若nhược 舉cử 八bát 佛Phật 九cửu 佛Phật 十thập 佛Phật 。 安an 知tri 不bất 曰viết 多đa 佛Phật 以dĩ 來lai 譯dịch 經kinh 師sư 也dã 。 若nhược 定định 執chấp 七thất 佛Phật 。 則tắc 文Văn 殊Thù 亦diệc 定định 止chỉ 是thị 七thất 佛Phật 師sư 耶da 。 釋Thích 迦Ca 亦diệc 定định 出xuất 自tự 伽già 耶da 城thành 。 今kim 方phương 成thành 佛Phật 。 而nhi 非phi 成thành 佛Phật 以dĩ 來lai 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 劫kiếp 耶da 。 又hựu 言ngôn 必tất 在tại 佛Phật 世thế 。 是thị 不bất 知tri 雖tuy 無vô 文văn 王vương 猶do 興hưng 也dã 。 又hựu 引dẫn 母mẫu 佛Phật 子tử 佛Phật 侍thị 佛Phật 者giả 無vô 二nhị 人nhân 。 而nhi 譯dịch 經kinh 者giả 有hữu 多đa 眾chúng 。 夫phu 母mẫu 一nhất 。 子tử 一nhất 。 則tắc 誠thành 然nhiên 矣hĩ 。 佛Phật 成thành 道Đạo 三tam 十thập 年niên 。 阿A 難Nan 始thỉ 為vi 侍thị 者giả 。 佛Phật 弟đệ 子tử 無vô 量lượng 。 三tam 十thập 年niên 都đô 無vô 一nhất 人nhân 侍thị 佛Phật 耶da 。 侍thị 佛Phật 者giả 有hữu 多đa 眾chúng 。 則tắc 阿A 難Nan 亦diệc 無vô 世thế 世thế 侍thị 佛Phật 之chi 理lý 耶da 。 又hựu 引dẫn 義nghĩa 淨tịnh 玄huyền 奘tráng 等đẳng 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 諸chư 師sư 凡phàm 夫phu 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 復phục 大đại 不bất 然nhiên 。 譯dịch 師sư 更cánh 無vô 勝thắng 劣liệt 耶da 。 聖thánh 凡phàm 更cánh 無vô 分phân 別biệt 耶da 。 則tắc 今kim 日nhật 四tứ 夷di 館quán 通thông 使sử 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 皆giai 與dữ 什thập 師sư 等đẳng 耶da 。 又hựu 言ngôn 七thất 佛Phật 譯dịch 師sư 。 天thiên 人nhân 所sở 說thuyết 。 然nhiên 安an 知tri 天thiên 人nhân 止chỉ 見kiến 七thất 佛Phật 。 而nhi 未vị 見kiến 七thất 佛Phật 以dĩ 前tiền 耶da 。 如như 佛Phật 世thế 老lão 人nhân 求cầu 出xuất 家gia 。 而nhi 羅La 漢Hán 不bất 知tri 彼bỉ 八bát 萬vạn 劫kiếp 前tiền 之chi 善thiện 根căn 。 汝nhữ 又hựu 安an 能năng 測trắc 什thập 師sư 多đa 劫kiếp 之chi 因nhân 緣duyên 耶da 。 且thả 鈔sao 中trung 初sơ 未vị 嘗thường 以dĩ 舊cựu 說thuyết 七thất 佛Phật 為vi 非phi 。 特đặc 以dĩ 理lý 度độ 之chi 。 容dung 有hữu 多đa 佛Phật 譯dịch 經kinh 之chi 理lý 耳nhĩ 。 昔tích 人nhân 云vân 。 旻# 法Pháp 師sư 。 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 。 時thời 即tức 為vi 法Pháp 師sư 。 又hựu 云vân 。 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 早tảo 留lưu 心tâm 。 蓋cái 遠viễn 指chỉ 者giả 。 尋tầm 常thường 以dĩ 七thất 佛Phật 為vi 率suất 。 而nhi 非phi 定định 限hạn 七thất 佛Phật 也dã 。 孟# 子tử 曰viết 。 聖thánh 人nhân 百bách 世thế 之chi 師sư 也dã 。 豈khởi 定định 限hạn 百bách 世thế 。 而nhi 不bất 能năng 師sư 二nhị 百bách 三tam 百bách 世thế 耶da 。 許hứa 可khả 人nhân 者giả 曰viết 。 此thử 五ngũ 百bách 僧Tăng 善Thiện 知Tri 識Thức 。 豈khởi 定định 限hạn 五ngũ 百bách 。 而nhi 六lục 百bách 七thất 百bách 便tiện 不bất 可khả 耶da 。 讚tán 老lão 子tử 云vân 。 無vô 世thế 不bất 出xuất 。 永vĩnh 嘉gia 云vân 。 吾ngô 早tảo 曾tằng 經kinh 多đa 劫kiếp 修tu 。 何hà 必tất 不bất 使sử 什thập 師sư 寬khoan 一nhất 佛Phật 地địa 耶da 。 此thử 語ngữ 且thả 置trí 。 法pháp 華hoa 稱xưng 富phú 樓lâu 那na 七thất 佛Phật 以dĩ 來lai 。 說thuyết 法Pháp 第đệ 一nhất 。 又hựu 云vân 。 九cửu 十thập 億ức 佛Phật 以dĩ 來lai 。 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 亦diệc 為vi 第đệ 一nhất 。 是thị 金kim 口khẩu 語ngữ 否phủ/bĩ 。 試thí 展triển 卷quyển 一nhất 觀quán 之chi 。

問vấn 。 顯hiển 教giáo 者giả 。 脩tu 多đa 羅la 是thị 也dã 。 密mật 教giáo 者giả 。 咒chú 是thị 也dã 。 何hà 乃nãi 以dĩ 梵Phạn 語ngữ 為vi 密mật 。 華hoa 言ngôn 為vi 顯hiển 。 為vi 以dĩ 東đông 方phương 不bất 測trắc 西tây 竺trúc 之chi 言ngôn 為vi 密mật 耶da 。 為vi 以dĩ 梵Phạn 語ngữ 在tại 彼bỉ 即tức 密mật 耶da 。 若nhược 在tại 彼bỉ 即tức 密mật 者giả 。 則tắc 西tây 土thổ/độ 無vô 顯hiển 教giáo 。 若nhược 此thử 土thổ/độ 不bất 測trắc 彼bỉ 言ngôn 為vi 密mật 者giả 。 則tắc 此thử 土thổ/độ 典điển 籍tịch 。 傳truyền 至chí 西tây 土thổ/độ 。 未vị 翻phiên 譯dịch 時thời 。 亦diệc 應ưng 云vân 密mật 。 若nhược 未vị 翻phiên 譯dịch 。 則tắc 不bất 可khả 測trắc 。 若nhược 已dĩ 翻phiên 譯dịch 。 是thị 則tắc 可khả 知tri 。 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 故cố 云vân 咒chú 者giả 非phi 下hạ 凡phàm 可khả 測trắc 。

答đáp 。 凡phàm 稱xưng 理lý 二nhị 字tự 下hạ 語ngữ 句cú 。 須tu 另# 著trước 眼nhãn 始thỉ 得đắc 。 蓋cái 格cách 外ngoại 之chi 譚đàm 。 不bất 可khả 拘câu 文văn 滯trệ 相tương/tướng 。 逐trục 逐trục 然nhiên 以dĩ 訓huấn 詁# 之chi 法pháp 而nhi 等đẳng 例lệ 之chi 也dã 。 況huống 今kim 非phi 正chánh 釋thích 經kinh 咒chú 顯hiển 密mật 時thời 也dã 。 夫phu 新tân 學học 沙Sa 彌Di 。 莫mạc 不bất 知tri 經kinh 之chi 為vi 顯hiển 。 咒chú 之chi 為vi 密mật 矣hĩ 。 寧ninh 知tri 影ảnh 略lược 借tá 喻dụ 。 權quyền 實thật 無vô 方phương 。 反phản 覆phúc 轉chuyển 移di 。 縱tung 橫hoành 不bất 礙ngại 。 類loại 而nhi 推thôi 之chi 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 凡phàm 昭chiêu 然nhiên 易dị 見kiến 者giả 。 皆giai 可khả 言ngôn 顯hiển 也dã 。 凡phàm 幽u 然nhiên 難nan 知tri 者giả 。 皆giai 可khả 言ngôn 密mật 也dã 。 且thả 必tất 以dĩ 不bất 可khả 測trắc 為vi 密mật 。 可khả 測trắc 為vi 顯hiển 乎hồ 。 經kinh 中trung 法pháp 華hoa 云vân 。 是thị 法Pháp 非phi 思tư 量lượng 。 分phân 別biệt 之chi 所sở 能năng 解giải 。 維duy 摩ma 云vân 。 不bất 知tri 是thị 何hà 言ngôn 。 不bất 知tri 以dĩ 何hà 答đáp 。 涅Niết 槃Bàn 會hội 上thượng 。 世Thế 尊Tôn 拈niêm 華hoa 云vân 眾chúng 。 百bách 萬vạn 人nhân 天thiên 。 悉tất 皆giai 罔võng 措thố 。 是thị 經Kinh 有hữu 時thời 乎hồ 不bất 可khả 測trắc 也dã 。 則tắc 經kinh 反phản 成thành 密mật 矣hĩ 。 咒chú 中trung 。 阿a 字tự 是thị 毗tỳ 盧lô 全toàn 身thân 。 吽hồng 字tự 是thị 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 文Văn 殊Thù 五ngũ 字tự 咒chú 。 阿a 者giả 無vô 生sanh 義nghĩa 。 囉ra 者giả 無vô 染nhiễm 義nghĩa 。 是thị 咒chú 有hữu 時thời 乎hồ 可khả 測trắc 也dã 。 則tắc 咒chú 反phản 成thành 顯hiển 矣hĩ 。 故cố 知tri 汝nhữ 言ngôn 梵Phạn 語ngữ 為vi 密mật 。 則tắc 西tây 土thổ/độ 無vô 顯hiển 教giáo 。 此thử 方phương 之chi 言ngôn 。 西tây 土thổ/độ 不bất 知tri 。 亦diệc 可khả 言ngôn 密mật 。 以dĩ 此thử 為vi 難nạn/nan 者giả 。 皆giai 繇# 執chấp 泥nê 訓huấn 詁# 顯hiển 密mật 二nhị 字tự 之chi 過quá 也dã 。 且thả 顯hiển 密mật 二nhị 字tự 。 是thị 從tùng 來lai 世thế 間gian 字tự 義nghĩa 。 欲dục 發phát 明minh 經kinh 咒chú 圓viên 通thông 者giả 。 取thủ 此thử 二nhị 字tự 配phối 之chi 。 非phi 許hứa 氏thị 說thuyết 文văn 。 及cập 古cổ 篇thiên 韻vận 家gia 。 曾tằng 訓huấn 詁# 云vân 。 顯hiển 者giả 經kinh 也dã 。 密mật 者giả 咒chú 也dã 。 則tắc 此thử 二nhị 字tự 。 何hà 為vi 更cánh 不bất 可khả 別biệt 處xứ 一nhất 用dụng 。 故cố 云vân 。 凡phàm 昭chiêu 然nhiên 易dị 見kiến 者giả 皆giai 可khả 言ngôn 顯hiển 。 凡phàm 幽u 然nhiên 難nan 知tri 者giả 皆giai 可khả 言ngôn 密mật 也dã 。 試thí 舉cử 一nhất 例lệ 。 論luận 語ngữ 云vân 。 天thiên 下hạ 有hữu 道đạo 則tắc 見kiến 。 無vô 道đạo 則tắc 隱ẩn 。 則tắc 見kiến 者giả 出xuất 義nghĩa 。 隱ẩn 者giả 處xứ 義nghĩa 。 既ký 隱ẩn 見kiến 是thị 出xuất 處xứ 。 何hà 得đắc 釋thích 中trung 庸dong 莫mạc 見kiến 乎hồ 隱ẩn 者giả 。 以dĩ 見kiến 為vi 明minh 處xứ 。 隱ẩn 為vi 暗ám 處xứ 。 隱ẩn 見kiến 可khả 以dĩ 明minh 暗ám 出xuất 處xứ 通thông 用dụng 。 顯hiển 密mật 獨độc 不bất 可khả 以dĩ 經kinh 咒chú 華hoa 梵Phạm 通thông 用dụng 耶da 。 然nhiên 此thử 且thả 據cứ 外ngoại 書thư 而nhi 言ngôn 。 若nhược 以dĩ 內nội 典điển 言ngôn 之chi 。 顯hiển 密mật 者giả 。 非phi 即tức 半bán 滿mãn 新tân 舊cựu 之chi 類loại 乎hồ 。 既ký 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 為vi 半bán 。 大Đại 乘Thừa 為vi 滿mãn 矣hĩ 。 何hà 又hựu 云vân 。 悉tất 曇đàm 章chương 生sanh 字tự 之chi 根căn 本bổn 名danh 半bán 。 餘dư 章chương 文văn 字tự 具cụ 足túc 為vi 滿mãn 耶da 。 是thị 半bán 滿mãn 可khả 通thông 用dụng 也dã 。 既ký 以dĩ 佛Phật 王vương 三tam 界giới 為vi 新tân 。 輪Luân 王Vương 十Thập 善Thiện 為vi 舊cựu 矣hĩ 。 何hà 又hựu 云vân 。 三tam 德đức 相tương/tướng 即tức 為vi 新tân 。 三tam 德đức 不bất 相tương 即tức 為vi 舊cựu 耶da 。 是thị 新tân 舊cựu 可khả 通thông 用dụng 也dã 。 然nhiên 此thử 猶do 據cứ 比tỉ 例lệ 而nhi 言ngôn 。 若nhược 的đích 就tựu 顯hiển 密mật 言ngôn 之chi 。 既ký 以dĩ 經kinh 為vi 顯hiển 。 咒chú 為vi 密mật 矣hĩ 。 何hà 又hựu 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 見kiến 八bát 萬vạn 一nhất 人nhân 得đắc 道Đạo 為vi 顯hiển 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 人nhân 。 得đắc 道Đạo 為vi 密mật 耶da 。 是thị 顯hiển 密mật 可khả 通thông 用dụng 也dã 。 何hà 於ư 華hoa 梵Phạm 而nhi 疑nghi 之chi 。 又hựu 此thử 且thả 就tựu 震chấn 旦đán 。 若nhược 通thông 二nhị 土thổ/độ 。 亦diệc 可khả 東đông 土thổ/độ 華hoa 顯hiển 而nhi 梵Phạm 密mật 。 西tây 土thổ/độ 梵Phạm 顯hiển 而nhi 華hoa 密mật 也dã 。 以dĩ 上thượng 急cấp 為vi 辯biện 疑nghi 。 作tác 是thị 煩phiền 碎toái 語ngữ 。 如như 實thật 而nhi 說thuyết 。 夜dạ 半bán 正chánh 明minh 。 天thiên 曉hiểu 不bất 露lộ 。 爾nhĩ 從tùng 何hà 處xứ 辯biện 顯hiển 密mật 來lai 。 不bất 見kiến 道đạo 蓮liên 華hoa 荷hà 葉diệp 報báo 君quân 知tri 。 出xuất 水thủy 何hà 如như 未vị 出xuất 時thời 。 江giang 北bắc 江giang 南nam 問vấn 王vương 老lão 。 一nhất 狐hồ 疑nghi 了liễu 一nhất 狐hồ 疑nghi 。

問vấn 。 前tiền 藏tạng 乘thừa 分phần/phân 攝nhiếp 中trung 。 言ngôn 惟duy 有hữu 二nhị 藏tạng 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 而nhi 緣Duyên 覺Giác 即tức 攝nhiếp 入nhập 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 中trung 。 何hà 故cố 今kim 阿A 難Nan 持trì 緣Duyên 覺Giác 藏tạng 耶da 。

答đáp 。 二nhị 藏tạng 者giả 。 賢hiền 首thủ 清thanh 涼lương 。 依y 攝nhiếp 論luận 及cập 莊trang 嚴nghiêm 論luận 所sở 出xuất 也dã 。 且thả 合hợp 緣Duyên 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 為vi 一nhất 藏tạng 。 單đơn 菩Bồ 薩Tát 為vi 一nhất 藏tạng 。 分phần/phân 合hợp 之chi 常thường 例lệ 也dã 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 譬thí 如như 兄huynh 弟đệ 三tam 人nhân 。 二nhị 人nhân 同đồng 居cư 一nhất 宅trạch 。 一nhất 人nhân 獨độc 居cư 一nhất 宅trạch 。 亦diệc 何hà 不bất 可khả 。 而nhi 便tiện 謂vị 既ký 分phần/phân 二nhị 宅trạch 。 不bất 得đắc 名danh 三tam 兄huynh 弟đệ 耶da 。 仲trọng 兄huynh 附phụ 季quý 弟đệ 之chi 宅trạch 。 非phi 謂vị 無vô 仲trọng 也dã 。 緣Duyên 覺Giác 攝nhiếp 聲Thanh 聞Văn 之chi 藏tạng 。 非phi 謂vị 無vô 緣Duyên 覺Giác 也dã 。

時thời 合hợp 時thời 分phần/phân 。 固cố 並tịnh 行hành 而nhi 不bất 悖bội 也dã 。

問vấn 。 金kim 剛cang 疏sớ/sơ 云vân 。 舍Xá 衛Vệ 亦diệc 名danh 舍xá 婆bà 提đề 。 此thử 以dĩ 人nhân 為vi 名danh 。 昔tích 有hữu 兄huynh 弟đệ 二nhị 人nhân 。 名danh 舍xá 婆bà 提đề 。 故cố 立lập 此thử 名danh 。 今kim 何hà 故cố 云vân 多đa 賢hiền 人nhân 故cố 。

答đáp 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 兄huynh 弟đệ 二nhị 仙tiên 。 夫phu 世thế 人nhân 兄huynh 弟đệ 聯liên 登đăng 者giả 。 號hiệu 多đa 才tài 之chi 門môn 。 今kim 兄huynh 弟đệ 俱câu 證chứng 仙tiên 品phẩm 。 謂vị 多đa 賢hiền 之chi 國quốc 。 亦diệc 奚hề 不bất 可khả 。

問vấn 。 前tiền 以dĩ 無vô 恃thị 無vô 怙hộ 而nhi 釋thích 孤cô 獨độc 。 所sở 引dẫn 證chứng 者giả 。 亦diệc 應ưng 同đồng 上thượng 。 語ngữ 云vân 君quân 子tử 周chu 急cấp 不bất 繼kế 富phú 。 此thử 但đãn 無vô 財tài 。 何hà 謂vị 無vô 恃thị 。

答đáp 。 定định 以dĩ 無vô 財tài 貧bần 窮cùng 名danh 急cấp 乎hồ 。 夫phu 言ngôn 孤cô 獨độc 。 意ý 該cai 貧bần 窮cùng 。 言ngôn 貧bần 窮cùng 。 意ý 該cai 孤cô 獨độc 。 鈔sao 中trung 非phi 不bất 普phổ 慈từ 。 其kỳ 意ý 甚thậm 明minh 。 何hà 乃nãi 執chấp 泥nê 孤cô 獨độc 二nhị 字tự 。 以dĩ 辭từ 害hại 意ý 。 假giả 使sử 一nhất 人nhân 。 無vô 父phụ 而nhi 大đại 富phú 。 須tu 達đạt 亦diệc 給cấp 之chi 耶da 。 假giả 使sử 一nhất 人nhân 。 有hữu 子tử 而nhi 貧bần 甚thậm 。 須tu 達đạt 以dĩ 其kỳ 非phi 孤cô 獨độc 而nhi 不bất 給cấp 之chi 耶da 。 今kim 養dưỡng 濟tế 院viện 。 俗tục 曰viết 孤cô 老lão 院viện 。 豈khởi 其kỳ 皆giai 無vô 父phụ 無vô 子tử 而nhi 多đa 財tài 者giả 耶da 。 且thả 鰥quan 寡quả 孤cô 獨độc 。 乃nãi 有hữu 四tứ 種chủng 。 其kỳ 鰥quan 夫phu 寡quả 婦phụ 。 須tu 達đạt 決quyết 所sở 不bất 給cấp 耶da 。 至chí 於ư 孔khổng 子tử 。 又hựu 豈khởi 止chỉ 周chu 無vô 財tài 。 而nhi 孤cô 獨độc 之chi 輩bối 皆giai 在tại 所sở 棄khí 耶da 。 又hựu 怙hộ 恃thị 是thị 玄huyền 序tự 中trung 語ngữ 。 與dữ 此thử 無vô 涉thiệp 。 不bất 可khả 援viện 引dẫn 。

問vấn 。 亡vong 僧Tăng 全toàn 戒giới 。 先tiên 見kiến 佛Phật 者giả 。 此thử 但đãn 心tâm 見kiến 。 非phi 是thị 見kiến 心tâm 。 以dĩ 佛Phật 色sắc 身thân 對đối 彼bỉ 識thức 故cố 。 若nhược 引dẫn 華hoa 色sắc 。 見kiến 佛Phật 色sắc 身thân 。 善thiện 現hiện 見kiến 佛Phật 法Pháp 身thân 。 此thử 正chánh 見kiến 心tâm 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。

答đáp 。 佛Phật 法Pháp 即tức 是thị 佛Phật 心tâm 。 此thử 僧Tăng 寧ninh 守thủ 戒giới 死tử 。 不bất 破phá 戒giới 生sanh 。 得đắc 佛Phật 心tâm 矣hĩ 。 故cố 梵Phạm 網võng 以dĩ 戒giới 為vi 千thiên 佛Phật 心tâm 地địa 也dã 。 得đắc 佛Phật 心tâm 者giả 。 是thị 名danh 見kiến 佛Phật 。 且thả 所sở 云vân 心tâm 見kiến 者giả 。 為vi 以dĩ 何hà 心tâm 見kiến 佛Phật 乎hồ 。 若nhược 是thị 妄vọng 心tâm 。 妄vọng 屬thuộc 虗hư 偽ngụy 。 不bất 能năng 見kiến 佛Phật 。 若nhược 是thị 真chân 心tâm 。 真chân 無vô 去khứ 來lai 。 真chân 無vô 生sanh 滅diệt 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 即tức 佛Phật 法Pháp 身thân 。 何hà 得đắc 不bất 名danh 見kiến 心tâm 。 又hựu 云vân 以dĩ 佛Phật 色sắc 身thân 對đối 彼bỉ 識thức 故cố 。 尤vưu 為vi 不bất 通thông 。 將tương 謂vị 彼bỉ 既ký 亡vong 矣hĩ 。 彼bỉ 識thức 迅tấn 速tốc 。 疾tật 於ư 人nhân 行hành 。 先tiên 往vãng 佛Phật 所sở 而nhi 見kiến 佛Phật 之chi 金kim 色sắc 身thân 乎hồ 。 則tắc 何hà 殊thù 人nhân 死tử 見kiến 閻diêm 羅la 也dã 。 安an 足túc 取thủ 也dã 。 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 之chi 見kiến 佛Phật 。 與dữ 此thử 僧Tăng 之chi 見kiến 佛Phật 。 均quân 之chi 見kiến 佛Phật 法Pháp 身thân 也dã 。 何hà 得đắc 不bất 名danh 見kiến 心tâm 。

問vấn 。 迦Ca 葉Diếp 身thân 光quang 。 映ánh 蔽tế 餘dư 光quang 。 使sử 不bất 現hiện 故cố 。 名danh 曰viết 飲ẩm 光quang 。 何hà 故cố 云vân 色sắc 。 若nhược 吞thôn 餘dư 色sắc 。 應ưng 云vân 飲ẩm 色sắc 。 何hà 況huống 色sắc 不bất 可khả 吞thôn 。 以dĩ 色sắc 對đối 光quang 。 逾du 明minh 顯hiển 故cố 。

答đáp 。 繇# 色sắc 有hữu 光quang 。 無vô 金kim 色sắc 者giả 。 光quang 從tùng 何hà 來lai 。 色sắc 不bất 可khả 吞thôn 。 光quang 獨độc 可khả 吞thôn 耶da 。 夫phu 吞thôn 之chi 為vi 義nghĩa 。 體thể 貼# 飲ẩm 字tự 。 既ký 知tri 是thị 映ánh 蔽tế 之chi 意ý 。 映ánh 蔽tế 餘dư 色sắc 。 使sử 光quang 不bất 現hiện 。 即tức 名danh 飲ẩm 耳nhĩ 。 豈khởi 真chân 吞thôn 噉đạm 入nhập 彼bỉ 腹phúc 耶da 。 拘câu 執chấp 之chi 病bệnh 。 一nhất 至chí 於ư 是thị 。

問vấn 。 拘Câu 絺Hy 羅La 下hạ 。 應ưng 當đương 言ngôn 其kỳ 入nhập 道Đạo 因nhân 緣duyên 。 然nhiên 後hậu 論luận 其kỳ 答đáp 問vấn 第đệ 一nhất 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 似tự 此thử 人nhân 。 於ư 外ngoại 道đạo 法pháp 中trung 。 答đáp 問vấn 第đệ 一nhất 。

答đáp 。 鈔sao 中trung 繇# 精tinh 勤cần 故cố 。 正chánh 入nhập 道Đạo 因nhân 緣duyên 也dã 。 以dĩ 精tinh 勤cần 二nhị 字tự 。 略lược 攝nhiếp 多đa 種chủng 因nhân 緣duyên 。 又hựu 云vân 恐khủng 濫lạm 外ngoại 道đạo 論luận 議nghị 。 不bất 知tri 外ngoại 道đạo 具cụ 四tứ 辯biện 才tài 否phủ/bĩ 。 況huống 此thử 專chuyên 重trọng/trùng 發phát 揚dương 念niệm 佛Phật 。 與dữ 會hội 之chi 眾chúng 。 略lược 敘tự 而nhi 已dĩ 。 今kim 日nhật 不bất 作tác 拘Câu 絺Hy 羅La 行hành 實thật 傳truyền 也dã 。

問vấn 。 羅la 睺hầu 下hạ 。 應ưng 云vân 是thị 佛Phật 之chi 子tử 。 然nhiên 後hậu 消tiêu 釋thích 。 義nghĩa 有hữu 所sở 歸quy 。 若nhược 不bất 云vân 者giả 。 下hạ 諸chư 文văn 義nghĩa 。 都đô 無vô 下hạ 落lạc 。 而nhi 亦diệc 迷mê 卻khước 此thử 人nhân 所sở 從tùng 。

答đáp 。 試thí 觀quán 佛Phật 為vi 所sở 障chướng 不bất 即tức 出xuất 家gia 。 及cập 指chỉ 腹phúc 等đẳng 語ngữ 。 此thử 人nhân 是thị 佛Phật 子tử 耶da 。 佛Phật 姪điệt 耶da 。 佛Phật 孫tôn 耶da 。 尚thượng 復phục 迷mê 卻khước 所sở 從tùng 耶da 。

問vấn 。 正chánh 宗tông 初sơ 科khoa 。 廣quảng 明minh 依y 正chánh 。 此thử 乃nãi 生sanh 信tín 發phát 願nguyện 起khởi 行hành 之chi 境cảnh 。 今kim 何hà 故cố 唯duy 言ngôn 生sanh 信tín 境cảnh 耶da 。

答đáp 。 入nhập 道đạo 以dĩ 信tín 為vi 主chủ 。 經kinh 中trung 說thuyết 若nhược 有hữu 信tín 者giả 。 又hựu 云vân 難nan 信tín 之chi 法Pháp 。 信tín 該cai 行hạnh 願nguyện 故cố 。 信tín 為vi 道đạo 元nguyên 功công 德đức 母mẫu 故cố 。

問vấn 。 此thử 中trung 應ưng 云vân 須tu 摩ma 提đề 。 此thử 云vân 極cực 樂lạc 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 以dĩ 。 餘dư 名danh 綴chuế 之chi 。 何hà 故cố 不bất 云vân 本bổn 經kinh 極cực 樂lạc 。 但đãn 言ngôn 他tha 名danh 耶da 。

答đáp 。 經kinh 文văn 若nhược 言ngôn 有hữu 世thế 界giới 名danh 須tu 摩ma 提đề 。 則tắc 應ưng 云vân 須tu 摩ma 提đề 此thử 云vân 極cực 樂lạc 。 今kim 經kinh 文văn 乃nãi 言ngôn 有hữu 世thế 界giới 名danh 極cực 樂lạc 。 則tắc 應ưng 云vân 極cực 樂lạc 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 須tu 摩ma 提đề 。 此thử 不bất 易dị 之chi 法pháp 也dã 。 況huống 下hạ 文văn 舉cử 安an 樂lạc 安an 養dưỡng 等đẳng 餘dư 名danh 已dĩ 竟cánh 。 而nhi 以dĩ 極cực 樂lạc 總tổng 結kết 。 前tiền 後hậu 照chiếu 應ưng 。 明minh 亦diệc 甚thậm 矣hĩ 。

問vấn 。 天thiên 台thai 諸chư 處xứ 所sở 明minh 四tứ 土thổ/độ 皆giai 以dĩ 同đồng 居cư 為vi 第đệ 一nhất 。 乃nãi 至chí 寂tịch 光quang 第đệ 四tứ 。 今kim 何hà 以dĩ 寂tịch 光quang 為vi 第đệ 一nhất 耶da 。

答đáp 。 從tùng 劣liệt 而nhi 勝thắng 。 同đồng 居cư 第đệ 一nhất 。 從tùng 勝thắng 而nhi 劣liệt 。 寂tịch 光quang 第đệ 一nhất 。 喻dụ 如như 登đăng 仕sĩ 者giả 先tiên 九cửu 品phẩm 而nhi 至chí 一nhất 品phẩm 。 序tự 爵tước 者giả 先tiên 一nhất 品phẩm 而nhi 至chí 九cửu 品phẩm 。 皆giai 可khả 也dã 。 有hữu 時thời 而nhi 言ngôn 兄huynh 弟đệ 。 有hữu 時thời 而nhi 言ngôn 弟đệ 兄huynh 。 皆giai 可khả 也dã 。 今kim 不bất 講giảng 四tứ 教giáo 儀nghi 。 不bất 須tu 費phí 辭từ 於ư 無vô 益ích 之chi 地địa 。

問vấn 。 經Kinh 云vân 無vô 有hữu 眾chúng 苦khổ 。 但đãn 受thọ 諸chư 樂lạc 。 苦khổ 樂lạc 有hữu 於ư 多đa 種chủng 。 應ưng 以dĩ 四tứ 土thổ/độ 簡giản 之chi 。 如như 妙diệu 宗tông 鈔sao 說thuyết 。 今kim 若nhược 直trực 言ngôn 無vô 二nhị 死tử 苦khổ 。 故cố 名danh 極Cực 樂Lạc 。 但đãn 以dĩ 寂tịch 光quang 。 失thất 下hạ 三tam 土thổ/độ 。 以dĩ 寂tịch 光quang 淨tịnh 土độ 方phương 離ly 二nhị 死tử 故cố 。 九cửu 品phẩm 往vãng 生sanh 。 惟duy 上thượng 上thượng 品phẩm 。 方phương 分phân 離ly 變biến 易dị 。 上thượng 中trung 。 上thượng 下hạ 。 方phương 離ly 分phân 段đoạn 。 其kỳ 餘dư 六lục 品phẩm 。 二nhị 死tử 全toàn 在tại 。 豈khởi 二nhị 死tử 在tại 。 不bất 名danh 極cực 樂lạc 耶da 。 故cố 須tu 細tế 釋thích 。 方phương 免miễn 此thử 妨phương 。

答đáp 。 多đa 種chủng 苦khổ 樂lạc 。 勝thắng 劣liệt 不bất 同đồng 。 自tự 有hữu 鈔sao 文văn 在tại 後hậu 。 繇# 同đồng 居cư 以dĩ 至chí 寂tịch 光quang 。 四tứ 種chủng 顯hiển 然nhiên 。 何hà 謂vị 不bất 細tế 釋thích 也dã 。 今kim 文văn 總tổng 明minh 無vô 苦khổ 。 故cố 詳tường 舉cử 諸chư 苦khổ 已dĩ 竟cánh 。 而nhi 以dĩ 二nhị 苦khổ 結kết 歎thán 。 言ngôn 蓮liên 華hoa 化hóa 生sanh 。 則tắc 便tiện 離ly 分phân 段đoạn 。 一nhất 生sanh 不bất 退thoái 。 則tắc 終chung 離ly 變biến 易dị 也dã 。 然nhiên 謂vị 中trung 下hạ 六lục 品phẩm 。 二nhị 死tử 全toàn 在tại 。 全toàn 之chi 一nhất 字tự 。 死tử 之chi 一nhất 字tự 。 大đại 為vi 不bất 可khả 。 變biến 易dị 可khả 說thuyết 尚thượng 存tồn 。 分phân 段đoạn 何hà 云vân 全toàn 在tại 。 略lược 說thuyết 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 。 分phân 段đoạn 乃nãi 有hữu 質chất 有hữu 礙ngại 。 故cố 有hữu 生sanh 死tử 。 大đại 本bổn 云vân 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 皆giai 清thanh 虗hư 之chi 身thân 。 安an 得đắc 有hữu 分phân 段đoạn 死tử 也dã 。 二nhị 者giả 。 只chỉ 聞văn 從tùng 蓮liên 華hoa 中trung 生sanh 。 未vị 聞văn 於ư 蓮liên 華hoa 中trung 死tử 。 故cố 此thử 經Kinh 云vân 。 及cập 其kỳ 人nhân 民dân 。 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。 大đại 本bổn 云vân 。 若nhược 我ngã 成thành 佛Phật 。 國quốc 中trung 有hữu 情tình 。 壽thọ 有hữu 齊tề 限hạn 者giả 。 不bất 取thủ 正chánh 覺giác 。 智trí 者giả 大đại 師sư 云vân 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 即tức 得đắc 壽thọ 命mạng 永vĩnh 劫kiếp 。 共cộng 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 齊tề 等đẳng 。 安an 得đắc 有hữu 分phân 段đoạn 死tử 也dã 。 三tam 者giả 。 死tử 必tất 有hữu 生sanh 。 未vị 聞văn 彼bỉ 國quốc 有hữu 死tử 此thử 一nhất 華hoa 中trung 。 別biệt 生sanh 彼bỉ 一nhất 華hoa 中trung 者giả 智trí 者giả 大đại 師sư 云vân 。 但đãn 生sanh 彼bỉ 國quốc 已dĩ 。 即tức 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 未vị 有hữu 一nhất 人nhân 。 退thoái 落lạc 三tam 界giới 生sanh 死tử 業nghiệp 縛phược 者giả 。 安an 得đắc 有hữu 分phân 段đoạn 死tử 也dã 。 離ly 生sanh 死tử 苦khổ 。 故cố 願nguyện 求cầu 生sanh 。 生sanh 死tử 問vấn 於ư 娑sa 婆bà 。 求cầu 生sanh 何hà 益ích 。 慈từ 雲vân 懺sám 主chủ 云vân 。 彼bỉ 國quốc 無vô 復phục 生sanh 死tử 。 無vô 為vi 居cư 士sĩ 云vân 。 彼bỉ 國quốc 身thân 非phi 分phân 段đoạn 。 二nhị 公công 縱túng/tung 不bất 足túc 信tín 。 智trí 者giả 大đại 師sư 猶do 不bất 足túc 信tín 乎hồ 。 若nhược 據cứ 伏phục 惑hoặc 斷đoạn 惑hoặc 。 而nhi 曰viết 未vị 斷đoạn 惑hoặc 者giả 。 有hữu 分phân 段đoạn 死tử 。 乃nãi 此thử 土thổ/độ 修tu 行hành 則tắc 然nhiên 耳nhĩ 。 豈khởi 不bất 聞văn 淨tịnh 土độ 是thị 帶đái 惑hoặc 往vãng 生sanh 。 故cố 殊thù 勝thắng 異dị 常thường 也dã 。 如như 極cực 樂lạc 與dữ 諸chư 世thế 界giới 等đẳng 。 何hà 智trí 者giả 云vân 。 釋Thích 迦Ca 佛Phật 時thời 。 大đại 有hữu 眾chúng 生sanh 見kiến 佛Phật 。 不bất 得đắc 聖thánh 果Quả 者giả 。 彌Di 勒Lặc 出xuất 世thế 亦diệc 爾nhĩ 。 而nhi 獨độc 讚tán 極cực 樂lạc 也dã 。 況huống 極cực 樂lạc 果quả 報báo 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 毋vô 以dĩ 名danh 相tướng 拘câu 之chi 。

問vấn 。 古cổ 人nhân 以dĩ 夏hạ 仍nhưng 飛phi 雪tuyết 。 冬đông 積tích 堅kiên 冰băng 。 釋thích 清thanh 涼lương 山sơn 。 有hữu 人nhân 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 爾nhĩ 。 應ưng 云vân 清thanh 冷lãnh 。 故cố 知tri 涼lương 之chi 與dữ 冷lãnh 。 宜nghi 應ưng 別biệt 焉yên 。

答đáp 。 夏hạ 仍nhưng 飛phi 雪tuyết 。 冬đông 積tích 堅kiên 冰băng 。 不bất 得đắc 云vân 清thanh 涼lương 者giả 。 此thử 齊tề 東đông 語ngữ 也dã 。 夫phu 五ngũ 臺đài 夏hạ 雪tuyết 冬đông 冰băng 。 至chí 今kim 猶do 然nhiên 。 而nhi 古cổ 稱xưng 萬vạn 菩Bồ 薩Tát 所sở 居cư 。 何hà 無vô 一nhất 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 正chánh 其kỳ 錯thác 。 改cải 作tác 清thanh 冷lãnh 山sơn 耶da 。 以dĩ 其kỳ 曾tằng 無vô 炎diễm 暑thử 。 故cố 號hiệu 清thanh 涼lương 。 正chánh 涼lương 冷lãnh 通thông 用dụng 也dã 。 又hựu 曰viết 。 不bất 寒hàn 不bất 熱nhiệt 。 乃nãi 名danh 清thanh 涼lương 。 寧ninh 知tri 不bất 寒hàn 不bất 熱nhiệt 。 則tắc 和hòa 之chi 謂vị 耳nhĩ 。 春xuân 溫ôn 夏hạ 熱nhiệt 。 總tổng 之chi 屬thuộc 陽dương 。 秋thu 涼lương 冬đông 冷lãnh 。 總tổng 之chi 屬thuộc 陰ấm 。 故cố 可khả 通thông 用dụng 也dã 。 何hà 必tất 瑣tỏa 瑣tỏa 焉yên 較giảo 涼lương 冷lãnh 二nhị 字tự 於ư 無vô 益ích 之chi 地địa 。 亦diệc 惑hoặc 矣hĩ 。 又hựu 法pháp 數số 釋thích 唐đường 譯dịch 清thanh 冷lãnh 。 亦diệc 曰viết 清thanh 瀅# 涼lương 冷lãnh 。

問vấn 。 清thanh 涼lương 潤nhuận 澤trạch 。 不bất 可khả 以dĩ 劫kiếp 火hỏa 不bất 可khả 使sử 其kỳ 熱nhiệt 涸hạc 等đẳng 銷tiêu 之chi 。 何hà 則tắc 。 萬vạn 法pháp 從tùng 緣duyên 。 變biến 化hóa 不bất 測trắc 。 真Chân 如Như 性tánh 非phi 生sanh 滅diệt 。 尚thượng 自tự 隨tùy 緣duyên 。 淨tịnh 土độ 雖tuy 曰viết 唯duy 心tâm 。 寧ninh 無vô 轉chuyển 變biến 。 若nhược 不bất 轉chuyển 變biến 。 是thị 頑ngoan 礙ngại 物vật 。 何hà 足túc 為vi 妙diệu 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。 欲dục 冷lãnh 則tắc 冷lãnh 。 欲dục 煖noãn 則tắc 煖noãn 。 欲dục 滿mãn 欲dục 淺thiển 。 皆giai 隨tùy 人nhân 意ý 。 故cố 知tri 不bất 必tất 以dĩ 不bất 熱nhiệt 不bất 涸hạc 而nhi 釋thích 清thanh 冷lãnh 潤nhuận 澤trạch 。

答đáp 。 若nhược 只chỉ 平bình 常thường 說thuyết 箇cá 清thanh 冷lãnh 潤nhuận 澤trạch 。 凡phàm 水thủy 皆giai 然nhiên 。 何hà 得đắc 西tây 方phương 獨độc 擅thiện 功công 德đức 之chi 名danh 也dã 。 如như 必tất 以dĩ 不bất 變biến 為vi 頑ngoan 礙ngại 之chi 物vật 。

佛Phật 言ngôn 。

劫kiếp 火hỏa 所sở 燒thiêu 時thời 。 我ngã 此thử 土độ 安an 隱ẩn 。 是thị 亦diệc 可khả 謂vị 之chi 頑ngoan 礙ngại 耶da 。 例lệ 而nhi 推thôi 之chi 。 油du 鼎đỉnh 不bất 能năng 爛lạn 惠huệ 公công 之chi 手thủ 。 汝nhữ 縱túng/tung 以dĩ 為vi 頑ngoan 礙ngại 手thủ 。 烈liệt 燄diệm 不bất 能năng 燔phần 摩ma 騰đằng 之chi 經kinh 。 可khả 亦diệc 以dĩ 為vi 頑ngoan 礙ngại 經kinh 耶da 。 猶do 未vị 也dã 。 鬼quỷ 母mẫu 傾khuynh 家gia 屬thuộc 不bất 能năng 啟khải 如Như 來Lai 之chi 鉢bát 。 外ngoại 道đạo 誦tụng 千thiên 咒chú 。 不bất 能năng 飛phi 稠trù 師sư 之chi 衣y 。 文Văn 殊Thù 盡tận 神thần 力lực 。 不bất 能năng 出xuất 女nữ 子tử 之chi 定định 。 日nhật 可khả 令linh 冷lãnh 。 月nguyệt 可khả 令linh 熱nhiệt 。 不bất 能năng 易dị 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 。 汝nhữ 以dĩ 為vi 披phi 頑ngoan 礙ngại 衣y 。 持trì 頑ngoan 礙ngại 鉢bát 。 入nhập 頑ngoan 礙ngại 定định 。 說thuyết 頑ngoan 礙ngại 法pháp 耶da 。 劫kiếp 火hỏa 洞đỗng 然nhiên 毫hào 末mạt 盡tận 。 青thanh 山sơn 依y 舊cựu 白bạch 雲vân 中trung 。 是thị 則tắc 此thử 土thổ/độ 尚thượng 不bất 曾tằng 移di 易dị 一nhất 絲ti 毫hào 許hứa 。 而nhi 云vân 淨tịnh 土độ 寧ninh 無vô 轉chuyển 變biến 可khả 乎hồ 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 經Kinh 論luận 云vân 。 勝thắng 過quá 三tam 界giới 道đạo 。 究cứu 竟cánh 如như 虗hư 空không 。 虗hư 空không 還hoàn 可khả 轉chuyển 變biến 否phủ/bĩ 。 水thủy 火hỏa 風phong 難nạn 。 大đại 三tam 災tai 所sở 不bất 能năng 動động 之chi 地địa 。 故cố 勝thắng 過quá 三tam 界giới 也dã 。 又hựu 引dẫn 寶bảo 池trì 隨tùy 意ý 之chi 文văn 以dĩ 證chứng 轉chuyển 變biến 。 尤vưu 為vi 不bất 可khả 。 寶bảo 池trì 是thị 自tự 心tâm 受thọ 用dụng 之chi 樂lạc 。 劫kiếp 火hỏa 是thị 外ngoại 難nạn/nan 侵xâm 逼bức 之chi 苦khổ 。 外ngoại 難nan 可khả 侵xâm 。 則tắc 繇# 境cảnh 不bất 繇# 心tâm 矣hĩ 。 尚thượng 得đắc 為vi 隨tùy 意ý 轉chuyển 變biến 乎hồ 。 果quả 如như 汝nhữ 言ngôn 。 寶bảo 池trì 必tất 可khả 乾can/kiền/càn 涸hạc 。 金kim 地địa 必tất 可khả 銷tiêu 鎔dong 。 行hàng 樹thụ 必tất 可khả 摧tồi 殘tàn 。 樓lâu 閣các 必tất 可khả 傾khuynh 毀hủy 。 然nhiên 後hậu 為vi 妙diệu 土độ 耶da 。 又hựu 前tiền 言ngôn 二nhị 死tử 全toàn 在tại 。 今kim 言ngôn 劫kiếp 火hỏa 可khả 燒thiêu 。 則tắc 極cực 樂lạc 乃nãi 成thành 穢uế 土thổ/độ 耳nhĩ 。 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 。

問vấn 。 五ngũ 方phương 之chi 屬thuộc 五ngũ 行hành 。 乃nãi 震chấn 旦đán 之chi 世thế 數số 也dã 。 於ư 其kỳ 西tây 域vực 。 尚thượng 未vị 盡tận 通thông 。 況huống 十thập 萬vạn 億ức 土thổ/độ 之chi 外ngoại 極cực 樂lạc 乎hồ 。 若nhược 極cực 樂lạc 在tại 娑sa 婆bà 之chi 西tây 。 而nhi 屬thuộc 庚canh 辛tân 金kim 者giả 。 則tắc 從tùng 是thị 西tây 方phương 已dĩ 去khứ 。 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 剎sát 。 皆giai 在tại 娑sa 婆bà 之chi 西tây 。 皆giai 屬thuộc 庚canh 辛tân 金kim 。 盡tận 雨vũ 白bạch 華hoa 。 理lý 豈khởi 然nhiên 乎hồ 。 若nhược 西tây 方phương 屬thuộc 金kim 。 而nhi 雨vũ 白bạch 華hoa 。 娑sa 婆bà 在tại 極cực 樂lạc 之chi 東đông 。 應ưng 屬thuộc 甲giáp 乙ất 木mộc 。 而nhi 常thường 雨vũ 青thanh 華hoa 。 何hà 故cố 佛Phật 說thuyết 法pháp 華hoa 。 而nhi 雨vũ 大đại 小tiểu 赤xích 白bạch 。 何hà 況huống 極cực 樂lạc 蓮liên 開khai 四tứ 色sắc 。 而nhi 更cánh 有hữu 間gian 雜tạp 等đẳng 耶da 。 故cố 知tri 不bất 應ưng 以dĩ 此thử 五ngũ 行hành 。 而nhi 判phán 彼bỉ 佛Phật 土độ 也dã 。

答đáp 。 鈔sao 文văn 先tiên 敘tự 多đa 種chủng 雜tạp 色sắc 天thiên 華hoa 。 正chánh 意ý 已dĩ 竟cánh 。 後hậu 出xuất 言ngôn 外ngoại 餘dư 意ý 。 故cố 安an 亦diệc 可khả 二nhị 字tự 。 言ngôn 亦diệc 可khả 西tây 方phương 屬thuộc 金kim 。 以dĩ 表biểu 白bạch 業nghiệp 。 蓋cái 取thủ 雜tạp 色sắc 中trung 之chi 白bạch 華hoa 。 何hà 曾tằng 說thuyết 彼bỉ 國quốc 純thuần 白bạch 華hoa 耶da 。 如như 此thử 分phân 別biệt 。 何hà 必tất 引dẫn 蓮liên 開khai 四tứ 色sắc 而nhi 為vi 證chứng 也dã 。 又hựu 此thử 經Kinh 單đơn 舉cử 白bạch 華hoa 以dĩ 該cai 餘dư 色sắc 。 故cố 微vi 露lộ 世Thế 尊Tôn 巧xảo 妙diệu 勸khuyến 導đạo 之chi 神thần 機cơ 耳nhĩ 。 可khả 與dữ 知tri 者giả 道đạo 。 未vị 易dị 與dữ 拘câu 士sĩ 譚đàm 也dã 。 棗táo 柏# 以dĩ 八bát 卦# 判phán 方phương 隅ngung 。 其kỳ 世thế 界giới 亦diệc 不bất 少thiểu 。 未vị 可khả 議nghị 其kỳ 為vi 非phi 也dã 。 如như 以dĩ 娑sa 婆bà 西tây 去khứ 。 世thế 界giới 無vô 量lượng 。 不bất 得đắc 皆giai 名danh 西tây 方phương 。 意ý 以dĩ 東đông 看khán 成thành 西tây 。 西tây 看khán 成thành 東đông 。 不bất 知tri 華hoa 嚴nghiêm 以dĩ 東đông 方phương 表biểu 不bất 動động 智trí 。 文Văn 殊Thù 從tùng 東đông 方phương 無vô 量lượng 剎sát 來lai 。 其kỳ 國quốc 皆giai 名danh 不bất 動động 。 夫phu 既ký 以dĩ 東đông 方phương 為vi 不bất 動động 。 則tắc 娑sa 婆bà 看khán 之chi 成thành 東đông 。 彼bỉ 世thế 界giới 外ngoại 看khán 之chi 乃nãi 成thành 西tây 耳nhĩ 。 何hà 得đắc 仍nhưng 名danh 不bất 動động 。 善thiện 財tài 南nam 詢tuân 。 以dĩ 南nam 方phương 為vi 正chánh 位vị 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 噫# 。 若nhược 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 玄huyền 門môn 。 盡tận 世thế 界giới 可khả 名danh 西tây 。 盡tận 天thiên 華hoa 可khả 名danh 白bạch 。 正chánh 西tây 之chi 時thời 。 不bất 礙ngại 五ngũ 方phương 齊tề 現hiện 。 正chánh 白bạch 之chi 時thời 。 不bất 妨phương 五ngũ 色sắc 爛lạn 然nhiên 。 他tha 方phương 他tha 色sắc 。 即tức 入nhập 融dung 通thông 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

問vấn 。 自tự 歸quy 於ư 佛Phật 。 當đương 願nguyện 眾chúng 生sanh 。 此thử 則tắc 以dĩ 他tha 對đối 己kỷ 而nhi 稱xưng 為vi 自tự 。 自tự 為vi 能năng 歸quy 。 佛Phật 為vi 所sở 歸quy 。 何hà 故cố 以dĩ 歸quy 依y 自tự 佛Phật 釋thích 之chi 。 禪thiền 宗tông 元nguyên 有hữu 此thử 語ngữ 。 恐khủng 難nạn 施thí 於ư 教giáo 乘thừa 。 理lý 論luận 則tắc 可khả 。 事sự 則tắc 不bất 去khứ 。

答đáp 。 這giá 裏lý 是thị 什thập 麼ma 去khứ 處xứ 。 說thuyết 能năng 說thuyết 所sở 。 又hựu 云vân 。 禪thiền 宗tông 難nạn/nan 施thí 於ư 教giáo 。 低đê 聲thanh 低đê 聲thanh 。 不bất 獨độc 迷mê 禪thiền 。 兼kiêm 亦diệc 迷mê 教giáo 矣hĩ 。 何hà 謂vị 迷mê 禪thiền 。 無vô 佛Phật 處xứ 不bất 得đắc 住trụ 。 有hữu 佛Phật 處xứ 急cấp 走tẩu 過quá 。 試thí 買mãi 草thảo 鞋hài 行hành 脚cước 三tam 十thập 年niên 。 抱bão 著trước 箇cá 能năng 歸quy 。 走tẩu 盡tận 天thiên 涯nhai 覓mịch 所sở 歸quy 去khứ 。 如như 何hà 是thị 佛Phật 。 即tức 汝nhữ 便tiện 是thị 。 汝nhữ 既ký 是thị 佛Phật 。 則tắc 為vi 所sở 歸quy 。 能năng 歸quy 者giả 畢tất 竟cánh 在tại 甚thậm 麼ma 處xứ 。 何hà 謂vị 迷mê 教giáo 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 念niệm 念niệm 自tự 心tâm 。 常thường 有hữu 佛Phật 成thành 正chánh 覺giác 。 法pháp 華hoa 云vân 。 自tự 知tri 當đương 作tác 佛Phật 。 圓viên 覺giác 云vân 。 始thỉ 知tri 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 而nhi 四tứ 弘hoằng 誓thệ 云vân 。 自tự 性tánh 佛Phật 道Đạo 誓thệ 願nguyện 成thành 。 豈khởi 不bất 覽lãm 也dã 。 又hựu 既ký 云vân 理lý 論luận 事sự 論luận 。 何hà 不bất 看khán 此thử 是thị 稱xưng 理lý 下hạ 語ngữ 。 而nhi 復phục 云vân 於ư 理lý 可khả 。 於ư 事sự 不bất 可khả 。 判phán 禪thiền 教giáo 為vi 兩lưỡng 途đồ 。 隔cách 事sự 理lý 成thành 二nhị 物vật 。 悲bi 夫phu 。

問vấn 。 經Kinh 云vân 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 不bất 如như 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 一nhất 音âm 之chi 美mỹ 。 乃nãi 至chí 他Tha 化Hóa 。 天thiên 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 不bất 如như 極cực 樂lạc 樹thụ 中trung 一nhất 音âm 之chi 美mỹ 。 此thử 中trung 以dĩ 多đa 為vi 能năng 況huống 。 以dĩ 少thiểu 為vi 所sở 況huống 。 乃nãi 是thị 以dĩ 多đa 況huống 少thiểu 。 何hà 故cố 云vân 以dĩ 少thiểu 況huống 多đa 。 若nhược 云vân 極cực 樂lạc 一nhất 音âm 。 勝thắng 如như 他tha 化hóa 。 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 此thử 乃nãi 以dĩ 少thiểu 況huống 多đa 也dã 。

答đáp 。 疏sớ/sơ 云vân 。 以dĩ 少thiểu 況huống 多đa 。 釋thích 今kim 經kinh 也dã 。 今kim 經kinh 先tiên 言ngôn 極cực 樂lạc 風phong 樹thụ 之chi 音âm 。 後hậu 言ngôn 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 正chánh 以dĩ 少thiểu 況huống 多đa 故cố 。 鈔sao 中trung 乃nãi 引dẫn 大đại 本bổn 。 則tắc 先tiên 人nhân 天thiên 。 後hậu 極cực 樂lạc 。 方phương 是thị 以dĩ 多đa 況huống 少thiểu 耳nhĩ 。 何hà 不bất 審thẩm 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 以dĩ 少thiểu 況huống 多đa 。 以dĩ 多đa 況huống 少thiểu 。 將tương 天thiên 比tỉ 地địa 。 將tương 地địa 比tỉ 天thiên 。 朝triêu 暮mộ 四tứ 三tam 。 爭tranh 論luận 且thả 止chỉ 。

問vấn 。 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 。 不bất 退thoái 有hữu 三tam 。 初sơ 則tắc 十thập 信tín 初sơ 心tâm 。 未vị 嘗thường 斷đoạn 惑hoặc 。 位vị 非phi 不bất 退thoái 。 但đãn 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 無vô 有hữu 退thoái 緣duyên 。 是thị 故cố 不bất 退thoái 。 後hậu 之chi 二nhị 種chủng 。 方phương 是thị 斷đoạn 惑hoặc 不bất 退thoái 位vị 人nhân 。 此thử 如như 天thiên 台thai 所sở 判phán 九cửu 品phẩm 。 其kỳ 義nghĩa 是thị 同đồng 。 故cố 知tri 生sanh 彼bỉ 土độ 人nhân 。 雖tuy 然nhiên 皆giai 名danh 跋bạt 致trí 。 初sơ 一nhất 種chủng 多đa 。 要yếu 至chí 無vô 生sanh 。 萬vạn 中trung 一nhất 二nhị 。 何hà 故cố 槩# 云vân 頓đốn 超siêu 。 而nhi 勝thắng 四tứ 教giáo 諸chư 不bất 退thoái 者giả 。 弘hoằng 讚tán 大Đại 乘Thừa 。 理lý 則tắc 應ưng 爾nhĩ 。 抑ức 揚dương 太thái 過quá 。 恐khủng 生sanh 諍tranh 競cạnh 。

答đáp 。 起khởi 信tín 三tam 種chủng 不bất 退thoái 。 鈔sao 中trung 自tự 開khai 。 不bất 須tu 援viện 引dẫn 。 今kim 是thị 總tổng 明minh 不bất 退thoái 。 以dĩ 讚tán 念niệm 佛Phật 。 殊thù 勝thắng 功công 德đức 也dã 。 且thả 四tứ 教giáo 都đô 言ngôn 到đáo 某mỗ 處xứ 方phương 不bất 退thoái 。 則tắc 未vị 到đáo 時thời 。 應ưng 有hữu 退thoái 緣duyên 。 此thử 經Kinh 直trực 言ngôn 不bất 退thoái 。 是thị 但đãn 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 畢tất 竟cánh 當đương 證chứng 無vô 生sanh 。 故cố 異dị 諸chư 教giáo 。 豈khởi 貶biếm 諸chư 教giáo 為vi 不bất 美mỹ 也dã 。 蓋cái 世Thế 尊Tôn 悲bi 心tâm 太thái 切thiết 。 既ký 說thuyết 諸chư 教giáo 。 猶do 恐khủng 利lợi 鈍độn 不bất 一nhất 。 或hoặc 墮đọa 退thoái 緣duyên 。 今kim 以dĩ 一nhất 法pháp 該cai 羅la 。 更cánh 無vô 退thoái 者giả 。 乃nãi 相tương 助trợ 諸chư 教giáo 。 速tốc 成thành 弘hoằng 濟tế 。 非phi 與dữ 諸chư 教giáo 諍tranh 勝thắng 負phụ 也dã 。 當đương 名danh 和hòa 合hợp 。 云vân 何hà 反phản 說thuyết 起khởi 諍tranh 。 況huống 前tiền 八bát 地địa 文văn 中trung 。 說thuyết 無vô 生sanh 極cực 易dị 。 今kim 此thử 跋bạt 致trí 文văn 中trung 。 又hựu 說thuyết 無vô 生sanh 極cực 難nạn/nan 。 何hà 前tiền 倨# 而nhi 後hậu 恭cung 。 忽hốt 揚dương 而nhi 忽hốt 抑ức 也dã 。 豈khởi 不bất 是thị 諍tranh 競cạnh 。

問vấn 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 七thất 生sanh 者giả 。 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 也dã 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 者giả 。 惟duy 有hữu 一nhất 分phần/phân 無vô 明minh 。 一nhất 變biến 易dị 生sanh 死tử 也dã 。 故cố 圓viên 教giáo 初Sơ 地Địa 。 至chí 妙diệu 覺giác 位vị 。 有hữu 十thập 一nhất 生sanh 。 皆giai 約ước 變biến 易dị 而nhi 論luận 。 所sở 以dĩ 法pháp 華hoa 有hữu 增tăng 道đạo 損tổn 生sanh 之chi 說thuyết 。 故cố 知tri 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 。 不bất 可khả 雷lôi 同đồng 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 與dữ 補bổ 處xứ 並tịnh 。 生sanh 西tây 方phương 者giả 。 補bổ 處xứ 甚thậm 難nan 。 下hạ 品phẩm 生sanh 人nhân 。 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 尚thượng 經kinh 多đa 劫kiếp 。 何hà 況huống 七thất 生sanh 。 而nhi 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 位vị 在tại 中trung 品phẩm 。

大đại 師sư 慈từ 心tâm 太thái 煞sát 。 讚tán 經kinh 可khả 。 然nhiên 再tái 宜nghi 緩hoãn 欵khoản 。 使sử 他tha 莫mạc 測trắc 。

答đáp 。 鈔sao 中trung 引dẫn 三tam 果quả 四Tứ 果Quả 聖thánh 人nhân 。 去khứ 佛Phật 處xứ 尚thượng 遠viễn 。 正chánh 比tỉ 況huống 讚tán 歎thán 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 之chi 難nan 及cập 耳nhĩ 。 殊thù 無vô 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 並tịnh 於ư 補bổ 處xứ 之chi 意ý 。 來lai 說thuyết 與dữ 鈔sao 文văn 略lược 不bất 相tương 蒙mông 。 今kim 此thử 駁bác 難nạn/nan 。 反phản 成thành 我ngã 義nghĩa 矣hĩ 。 奇kỳ 哉tai 。 況huống 釋thích 經kinh 貴quý 圖đồ 令linh 人nhân 易dị 知tri 。 何hà 必tất 使sử 他tha 莫mạc 測trắc 。

續tục 問vấn 答đáp

有hữu 當đương 問vấn 。 而nhi 前tiền 問vấn 不bất 及cập 。 自tự 設thiết 為vi 或hoặc 問vấn 如như 左tả 。

問vấn 。 大đại 本bổn 此thử 經Kinh 一nhất 體thể 。 既ký 聞văn 命mạng 矣hĩ 。 然nhiên 大đại 本bổn 三tam 事sự 。 此thử 經Kinh 似tự 無vô 。 一nhất 。 因Nhân 地Địa 六lục 八bát 大đại 願nguyện 。 二nhị 。 願nguyện 後hậu 廣quảng 修tu 諸chư 行hành 。 三tam 。 往vãng 劫kiếp 五ngũ 十thập 三tam 佛Phật 。 此thử 經Kinh 既ký 無vô 。 何hà 名danh 一nhất 體thể 。

答đáp 。 只chỉ 消tiêu 經kinh 中trung 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 成thành 佛Phật 以dĩ 來lai 一nhất 句cú 。 上thượng 之chi 三tam 義nghĩa 。 攝nhiếp 無vô 不bất 盡tận 。 一nhất 者giả 。 言ngôn 成thành 佛Phật 。 則tắc 必tất 有hữu 本bổn 成thành 之chi 因nhân 。 大đại 願nguyện 為vi 因nhân 。 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 二nhị 者giả 。 言ngôn 成thành 佛Phật 。 則tắc 必tất 有hữu 助trợ 成thành 之chi 緣duyên 。 眾chúng 行hành 為vi 緣duyên 。 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 三tam 者giả 。 言ngôn 成thành 佛Phật 以dĩ 來lai 。 則tắc 必tất 有hữu 所sở 繇# 來lai 。 佛Phật 佛Phật 相tương/tướng 承thừa 。 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 一nhất 句cú 而nhi 該cai 三tam 義nghĩa 。 故cố 曰viết 尤vưu 為vi 要yếu 妙diệu 也dã 。 又hựu 持trì 名danh 亦diệc 具cụ 三tam 義nghĩa 。 彌di 陀đà 萬vạn 德đức 之chi 名danh 。 無vô 一nhất 願nguyện 不bất 包bao 羅la 。 無vô 一nhất 行hành 不bất 體thể 備bị 。 無vô 一nhất 佛Phật 不bất 貫quán 徹triệt 故cố 。

問vấn 。 此thử 經Kinh 既ký 重trọng/trùng 持trì 名danh 。 只chỉ 宜nghi 以dĩ 持trì 名danh 證chứng 圓viên 。 何hà 兼kiêm 取thủ 依y 正chánh 。

答đáp 。 重trọng/trùng 持trì 名danh 者giả 。 言ngôn 其kỳ 為vi 功công 之chi 約ước 。 欲dục 行hành 人nhân 持trì 少thiểu 得đắc 多đa 。 非phi 謂vị 一nhất 經kinh 只chỉ 說thuyết 持trì 名danh 。 更cánh 無vô 別biệt 義nghĩa 也dã 。 故cố 此thử 經Kinh 以dĩ 自tự 性tánh 為vi 體thể 。 以dĩ 依y 正chánh 清thanh 淨tịnh 信tín 願nguyện 往vãng 生sanh 為vi 宗tông 。 多đa 義nghĩa 證chứng 圓viên 。 無vô 足túc 疑nghi 者giả 。

問vấn 。 文Văn 殊Thù 揀giản 勢thế 至chí 念niệm 佛Phật 。 謂vị 諸chư 行hành 是thị 無vô 常thường 。 念niệm 性tánh 元nguyên 生sanh 滅diệt 。 因nhân 果quả 今kim 殊thù 感cảm 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。 今kim 教giáo 念niệm 佛Phật 。 何hà 也dã 。

答đáp 。 玄huyền 敘tự 中trung 明minh 無vô 念niệm 之chi 念niệm 。 六lục 方phương 中trung 明minh 逗đậu 機cơ 之chi 廣quảng 。 已dĩ 見kiến 大đại 意ý 。 猶do 有hữu 未vị 盡tận 。 今kim 更cánh 論luận 之chi 。 楞lăng 嚴nghiêm 謂vị 因nhân 果quả 勢thế 必tất 相tương/tướng 符phù 。 念niệm 佛Phật 是thị 以dĩ 無vô 常thường 。 生sanh 滅diệt 為vi 因nhân 。 而nhi 求cầu 真chân 常thường 不bất 生sanh 滅diệt 果quả 。 故cố 曰viết 殊thù 感cảm 。 然nhiên 隨tùy 時thời 而nhi 讚tán 。 則tắc 門môn 門môn 各các 異dị 。 刊# 落lạc 一nhất 切thiết 。 獨độc 顯hiển 耳nhĩ 根căn 。 如như 實thật 而nhi 說thuyết 。 則tắc 法pháp 法pháp 皆giai 圓viên 。 念niệm 佛Phật 耳nhĩ 根căn 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 蓋cái 常thường 不bất 出xuất 於ư 無vô 常thường 之chi 外ngoại 。 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 在tại 生sanh 滅diệt 中trung 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 知tri 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 而nhi 不bất 廢phế 行hành 門môn 。 雖tuy 知tri 念niệm 屬thuộc 生sanh 滅diệt 。 而nhi 不bất 忘vong 攝nhiếp 念niệm 。 明minh 於ư 此thử 義nghĩa 。 則tắc 知tri 上thượng 智trí 念niệm 佛Phật 。 當đương 處xứ 有hữu 念niệm 。 當đương 處xứ 無vô 念niệm 。 中trung 下hạ 念niệm 佛Phật 。 繇# 乎hồ 有hữu 念niệm 。 入nhập 於ư 無vô 念niệm 。 何hà 殊thù 感cảm 之chi 有hữu 。

問vấn 。 為vi 惡ác 之chi 人nhân 。 未vị 嘗thường 願nguyện 生sanh 惡ác 道đạo 。 而nhi 自tự 然nhiên 墮đọa 落lạc 。 則tắc 為vi 善thiện 亦diệc 爾nhĩ 。 念niệm 佛Phật 者giả 。 信tín 行hành 足túc 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 願nguyện 為vi 。

答đáp 。 為vi 善thiện 如như 登đăng 。 為vi 惡ác 如như 崩băng 。 登đăng 高cao 則tắc 難nạn/nan 。 崩băng 下hạ 則tắc 易dị 。 易dị 故cố 不bất 願nguyện 而nhi 獲hoạch 。 難nạn/nan 故cố 非phi 願nguyện 不bất 成thành 。 且thả 本bổn 師sư 莊trang 嚴nghiêm 淨tịnh 邦bang 。 實thật 惟duy 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 。 普phổ 賢hiền 導đạo 歸quy 極cực 樂lạc 。 亦diệc 以dĩ 十thập 大đại 願nguyện 王vương 。 故cố 經kinh 中trung 願nguyện 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 疊điệp 言ngôn 之chi 不bất 置trí 。 豈khởi 徒đồ 然nhiên 哉tai 。

問vấn 。 歷lịch 代đại 祖tổ 師sư 。 皆giai 因nhân 參tham 禪thiền 得đắc 悟ngộ 。 念niệm 佛Phật 亦diệc 有hữu 悟ngộ 否phủ/bĩ 。

答đáp 。 試thí 問vấn 渠cừ 悟ngộ 者giả 悟ngộ 箇cá 甚thậm 麼ma 。 豈khởi 非phi 破phá 生sanh 死tử 惑hoặc 。 得đắc 自tự 本bổn 心tâm 。 脫thoát 然nhiên 如như 大đại 寐mị 之chi 得đắc 醒tỉnh 耶da 。 若nhược 向hướng 是thị 誰thùy 念niệm 佛Phật 處xứ 覰# 破phá 。 一nhất 生sanh 參tham 學học 事sự 畢tất 。 更cánh 說thuyết 往vãng 生sanh 。 已dĩ 是thị 不bất 唧tức 留lưu 漢hán 。 雖tuy 然nhiên 。 一nhất 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 即tức 得đắc 不bất 退thoái 菩Bồ 提Đề 。 則tắc 終chung 當đương 大đại 悟ngộ 耳nhĩ 。 尚thượng 何hà 問vấn 參tham 禪thiền 念niệm 佛Phật 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。

問vấn 。 往vãng 生sanh 咒chú 功công 德đức 。 何hà 言ngôn 不bất 及cập 持trì 名danh 。 且thả 平bình 等đẳng 稱xưng 之chi 。 亦diệc 奚hề 不bất 可khả 。 必tất 此thử 揚dương 抑ức 。

答đáp 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 較giảo 論luận 功công 德đức 。 則tắc 念niệm 佛Phật 功công 德đức 。 六lục 方phương 佛Phật 讚tán 。 其kỳ 往vãng 生sanh 咒chú 未vị 有hữu 此thử 文văn 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 名danh 無vô 邊biên 海hải 藏tạng 。 即tức 不bất 可khả 思tư 議nghị 功công 德đức 也dã 。 二nhị 者giả 。 隨tùy 逐trục 時thời 宜nghi 。 則tắc 無vô 定định 法pháp 。 有hữu 時thời 隨tùy 宜nghi 。 持trì 名danh 第đệ 一nhất 。 有hữu 時thời 隨tùy 宜nghi 。 持trì 咒chú 第đệ 一nhất 。 今kim 重trọng/trùng 持trì 名danh 。 非phi 揚dương 抑ức 也dã 。 蓋cái 易dị 地địa 則tắc 皆giai 然nhiên 耳nhĩ 。

問vấn 。 天thiên 如như 謂vị 參tham 禪thiền 念niệm 佛Phật 。 門môn 戶hộ 雖tuy 不bất 爭tranh 多đa 。 卻khước 不bất 許hứa 互hỗ 相tương 兼kiêm 帶đái 。 今kim 體thể 究cứu 念niệm 佛Phật 。 得đắc 非phi 兼kiêm 帶đái 乎hồ 。

答đáp 。 疏sớ/sơ 鈔sao 已dĩ 見kiến 大đại 意ý 。 今kim 更cánh 詳tường 為vi 決quyết 疑nghi 。 言ngôn 不bất 許hứa 兼kiêm 帶đái 者giả 。 良lương 繇# 念niệm 佛Phật 者giả 。 自tự 疑nghi 與dữ 參tham 禪thiền 異dị 致trí 。 念niệm 外ngoại 求cầu 禪thiền 。 參tham 禪thiền 者giả 。 自tự 疑nghi 與dữ 念niệm 佛Phật 殊thù 歸quy 。 禪thiền 外ngoại 覓mịch 佛Phật 。 心tâm 分phần/phân 二nhị 路lộ 。 業nghiệp 不bất 專chuyên 精tinh 。 故cố 所sở 不bất 許hứa 。 今kim 念niệm 佛Phật 者giả 。 即tức 於ư 念niệm 上thượng 體thể 究cứu 。 不bất 曾tằng 別biệt 有hữu 作tác 為vi 。 即tức 拳quyền 究cứu 手thủ 。 即tức 波ba 究cứu 水thủy 。 是thị 一nhất 非phi 二nhị 。 何hà 得đắc 名danh 兼kiêm 。 縱túng/tung 名danh 為vi 兼kiêm 。 如như 是thị 之chi 兼kiêm 。 非phi 世thế 之chi 所sở 謂vị 兼kiêm 也dã 。 兼kiêm 亦diệc 何hà 礙ngại 。 勢thế 至chí 以dĩ 念niệm 佛Phật 心tâm 。 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 佛Phật 兼kiêm 禪thiền 也dã 。 普phổ 賢hiền 以dĩ 不bất 可khả 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 往vãng 生sanh 安an 樂lạc 。 禪thiền 兼kiêm 佛Phật 也dã 。 故cố 永vĩnh 明minh 謂vị 有hữu 禪thiền 有hữu 淨tịnh 土độ 。 猶do 如như 帶đái 角giác 虎hổ 。 而nhi 圓viên 照chiếu 稟bẩm 單đơn 傳truyền 之chi 旨chỉ 。 亦diệc 以dĩ 淨tịnh 土độ 密mật 修tu 。 是thị 皆giai 兼kiêm 而nhi 不bất 二nhị 。 一nhất 而nhi 常thường 兼kiêm 者giả 也dã 。 復phục 何hà 疑nghi 哉tai 。

問vấn 。 前tiền 解giải 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 謂vị 彼bỉ 無vô 日nhật 月nguyệt 。 唯duy 以dĩ 蓮liên 開khai 鳥điểu 鳴minh 為vi 晝trú 。 蓮liên 合hợp 鳥điểu 棲tê 為vi 夜dạ 也dã 。 今kim 云vân 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 出xuất 和hòa 雅nhã 音âm 。 則tắc 無vô 棲tê 時thời 矣hĩ 。 似tự 與dữ 前tiền 解giải 不bất 類loại 。

答đáp 。 大đại 本bổn 所sở 云vân 鳥điểu 棲tê 。 棲tê 者giả 。 止chỉ 也dã 。 止chỉ 謂vị 不bất 飛phi 。 非phi 不bất 鳴minh 也dã 。 吾ngô 窻# 前tiền 叢tùng 竹trúc 。 羣quần 雀tước 暮mộ 棲tê 。 按án 更cánh 齊tề 鳴minh 。 而nhi 不bất 失thất 節tiết 。 是thị 且thả 棲tê 且thả 鳴minh 也dã 。 況huống 彼bỉ 土độ 之chi 鳥điểu 。 佛Phật 力lực 所sở 化hóa 。 出xuất 音âm 說thuyết 法Pháp 。 何hà 可khả 思tư 議nghị 。

問vấn 。 疏sớ/sơ 云vân 。 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 極cực 。 此thử 經Kinh 分phần/phân 圓viên 。 圓viên 全toàn 攝nhiếp 此thử 。 此thử 分phần/phân 攝nhiếp 圓viên 。 然nhiên 圓viên 無vô 全toàn 分phần/phân 。 全toàn 中trung 有hữu 分phần/phân 。 圓viên 即tức 有hữu 段đoạn 。 分phần/phân 中trung 非phi 全toàn 。 圓viên 即tức 不bất 徧biến 。 如như 月nguyệt 在tại 水thủy 。 寸thốn 水thủy 全toàn 月nguyệt 。 如như 風phong 在tại 樹thụ 。 片phiến 葉diệp 全toàn 風phong 。 分phần/phân 全toàn 雙song 乖quai 。 圓viên 義nghĩa 不bất 成thành 。

答đáp 。 君quân 知tri 其kỳ 一nhất 。 未vị 知tri 其kỳ 二nhị 。 知tri 者giả 。 無vô 全toàn 無vô 分phần/phân 。 始thỉ 得đắc 名danh 圓viên 。 不bất 知tri 者giả 。 可khả 全toàn 可khả 分phần/phân 。 正chánh 所sở 以dĩ 為vi 圓viên 也dã 。 如như 曰viết 全toàn 中trung 有hữu 分phần/phân 。 圓viên 即tức 有hữu 段đoạn 。 然nhiên 月nguyệt 落lạc 千thiên 江giang 。 月nguyệt 分phân 為vi 千thiên 。 風phong 入nhập 萬vạn 竅khiếu 。 風phong 分phân 為vi 萬vạn 。 全toàn 中trung 分phần/phân 也dã 。 而nhi 實thật 無vô 千thiên 無vô 萬vạn 。 何hà 慮lự 圓viên 之chi 有hữu 段đoạn 。 如như 曰viết 分phần/phân 中trung 非phi 全toàn 。 圓viên 即tức 不bất 徧biến 。 然nhiên 窻# 楞lăng 之chi 月nguyệt 。 一nhất 隙khích 而nhi 已dĩ 。 橐# 籥# 之chi 風phong 。 一nhất 掬cúc 而nhi 已dĩ 。 分phần/phân 非phi 全toàn 也dã 。 而nhi 全toàn 體thể 是thị 月nguyệt 是thị 風phong 。 何hà 慮lự 圓viên 之chi 不bất 徧biến 。 真Chân 如Như 可khả 分phần 分phần 而nhi 證chứng 。 無vô 明minh 可khả 分phần 分phần 而nhi 斷đoạn 。 即tức 全toàn 而nhi 分phần/phân 。 即tức 分phần/phân 而nhi 全toàn 。 亦diệc 何hà 礙ngại 焉yên 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 號hiệu 大đại 不bất 思tư 議nghị 。 維duy 摩ma 號hiệu 小tiểu 不bất 思tư 議nghị 。 即tức 此thử 全toàn 攝nhiếp 彼bỉ 。 彼bỉ 分phần/phân 攝nhiếp 此thử 之chi 義nghĩa 也dã 。 既ký 不bất 思tư 議nghị 。 故cố 無vô 全toàn 無vô 分phần/phân 。 而nhi 又hựu 可khả 全toàn 可khả 分phần/phân 也dã 。 是thị 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 圓viên 極cực 之chi 教giáo 也dã 。 胡hồ 可khả 以dĩ 常thường 情tình 測trắc 之chi 也dã 。

△# 復phục 次thứ 。 孟# 子tử 曰viết 。 孔khổng 子tử 聖thánh 之chi 時thời 者giả 也dã 。

時thời 即tức 儒nho 之chi 圓viên 也dã 。 而nhi 子tử 夏hạ 子tử 游du 子tử 張trương 。 各các 有hữu 聖thánh 人nhân 之chi 一nhất 體thể 。 冉nhiễm 牛ngưu 閔mẫn 子tử 顏nhan 淵uyên 。 則tắc 具cụ 體thể 而nhi 微vi 。 信tín 如như 全toàn 中trung 有hữu 分phần/phân 。 圓viên 則tắc 有hữu 段đoạn 。 未vị 聞văn 孔khổng 子tử 之chi 圓viên 。 因nhân 各các 得đắc 其kỳ 一nhất 體thể 者giả 。 而nhi 遂toại 割cát 截tiệt 成thành 段đoạn 也dã 。 信tín 如như 分phần/phân 中trung 非phi 全toàn 。 圓viên 則tắc 不bất 徧biến 。 未vị 聞văn 孔khổng 子tử 之chi 圓viên 。 因nhân 一nhất 體thể 非phi 全toàn 體thể 者giả 。 而nhi 遂toại 局cục 隘ải 不bất 徧biến 也dã 。 若nhược 云vân 圓viên 自tự 屬thuộc 具cụ 體thể 者giả 。 然nhiên 具cụ 體thể 而nhi 微vi 。 微vi 對đối 巨cự 得đắc 名danh 。 巨cự 與dữ 微vi 。 即tức 全toàn 與dữ 分phân 之chi 謂vị 也dã 。 是thị 故cố 圓viên 全toàn 攝nhiếp 此thử 。 此thử 分phần/phân 攝nhiếp 圓viên 。 圭# 峰phong 所sở 以dĩ 楷# 定định 圓viên 覺giác 者giả 。 萬vạn 世thế 不bất 易dị 之chi 至chí 論luận 也dã 。 比tỉ 而nhi 例lệ 之chi 。 孔khổng 子tử 全toàn 攝nhiếp 諸chư 賢hiền 。 諸chư 賢hiền 分phần/phân 攝nhiếp 孔khổng 子tử 。 亦diệc 猶do 是thị 矣hĩ 。 又hựu 何hà 疑nghi 焉yên 。

問vấn 。 能năng 詮thuyên 體thể 性tánh 。 其kỳ 隨tùy 識thức 門môn 四tứ 句cú 。 末mạt 云vân 非phi 本bổn 非phi 影ảnh 。 夫phu 非phi 本bổn 非phi 影ảnh 。 頓đốn 也dã 。 頓đốn 則tắc 八bát 識thức 俱câu 空không 。 而nhi 列liệt 之chi 隨tùy 識thức 門môn 。 何hà 也dã 。

答đáp 。 圭# 峰phong 本bổn 清thanh 涼lương 所sở 敘tự 十thập 體thể 。 約ước 之chi 為vi 四tứ 。 予# 以dĩ 其kỳ 簡giản 而nhi 明minh 。 故cố 全toàn 用dụng 之chi 。 清thanh 涼lương 疏sớ/sơ 云vân 。 取thủ 楞lăng 伽già 等đẳng 經kinh 頓đốn 教giáo 中trung 義nghĩa 。 八bát 識thức 雖tuy 空không 。 而nhi 說thuyết 唯duy 識thức 。 又hựu 云vân 。 本bổn 影ảnh 四tứ 句cú 。 於ư 一nhất 聖thánh 教giáo 。 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 。 方phương 為vi 究cứu 竟cánh 甚thậm 深thâm 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 。 其kỳ 義nghĩa 深thâm 玄huyền 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。

問vấn 。 大đại 本bổn 三tam 輩bối 往vãng 生sanh 。 上thượng 輩bối 者giả 曰viết 。 捨xả 家gia 離ly 俗tục 。 而nhi 作tác 沙Sa 門Môn 。 則tắc 在tại 家gia 者giả 。 將tương 上thượng 輩bối 無vô 望vọng 歟# 。

答đáp 。 佛Phật 為vi 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 隨tùy 時thời 隨tùy 機cơ 。 固cố 無vô 定định 法pháp 。 一nhất 法pháp 也dã 。 有hữu 此thử 處xứ 立lập 而nhi 彼bỉ 處xứ 破phá 者giả 。 有hữu 此thử 處xứ 輕khinh 而nhi 彼bỉ 處xứ 重trọng/trùng 者giả 。 觀quán 經kinh 為vi 王vương 后hậu 說thuyết 法Pháp 。 但đãn 就tựu 所sở 修tu 之chi 勝thắng 劣liệt 而nhi 定định 其kỳ 品phẩm 。 大đại 本bổn 為vị 一nhất 切thiết 人nhân 說thuyết 。 故cố 普phổ 該cai 僧Tăng 俗tục 。 而nhi 僧Tăng 與dữ 三Tam 寶Bảo 之chi 列liệt 。 世thế 間gian 法pháp 俗tục 宜nghi 遜tốn 僧Tăng 故cố 也dã 。 若nhược 極cực 論luận 其kỳ 理lý 。 但đãn 破phá 除trừ 煩phiền 惱não 障chướng 礙ngại 。 即tức 是thị 捨xả 家gia 離ly 俗tục 。 固cố 不bất 必tất 問vấn 其kỳ 髮phát 之chi 有hữu 無vô 。 人nhân 之chi 緇# 素tố 矣hĩ 。

問vấn 。 共cộng 命mạng 鳥điểu 。 鈔sao 云vân 。 今kim 作tác 人nhân 首thủ 者giả 非phi 。 而nhi 山sơn 海hải 經kinh 鳥điểu 之chi 人nhân 首thủ 者giả 頗phả 眾chúng 。 何hà 以dĩ 非phi 之chi 。

答đáp 。 不bất 謂vị 鳥điểu 類loại 無vô 人nhân 首thủ 也dã 。 但đãn 此thử 共cộng 命mạng 。 若nhược 果quả 人nhân 首thủ 。 法pháp 華hoa 諸chư 經kinh 當đương 有hữu 明minh 註chú 。 而nhi 止chỉ 言ngôn 二nhị 首thủ 。 不bất 言ngôn 二nhị 人nhân 首thủ 。 焉yên 可khả 杜đỗ 撰soạn 。 況huống 山sơn 海hải 經kinh 曾tằng 無vô 共cộng 命mạng 鳥điểu 名danh 。 其kỳ 中trung 鳥điểu 之chi 人nhân 首thủ 者giả 。 如như 人nhân 首thủ 而nhi 一nhất 足túc 。 名danh 曰viết 蠹đố [非/巴]# 。 人nhân 首thủ 而nhi 二nhị 足túc 。 名danh 曰viết 鳧phù 溪khê 。 人nhân 首thủ 而nhi 四tứ 目mục 。 名danh 曰viết 顒ngung 顒ngung 。 則tắc 一nhất 首thủ 耳nhĩ 。 非phi 二nhị 首thủ 也dã 。 有hữu 三tam 首thủ 者giả 。 名danh 曰viết 瞿cù 如như 。 則tắc 鳥điểu 首thủ 耳nhĩ 。 非phi 人nhân 首thủ 也dã 。 瞿cù 如như 三tam 首thủ 。 共cộng 命mạng 二nhị 首thủ 。 蓋cái 彷phảng 彿phất 相tương 似tự 也dã 。 自tự 應ưng 例lệ 以dĩ 瞿cù 如như 而nhi 稱xưng 鳥điểu 首thủ 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 畫họa 工công 塑tố 匠tượng 為vi 憑bằng 準chuẩn 乎hồ 。

答đáp 問vấn

答đáp 虞ngu 德đức 園viên

前tiền 與dữ 彼bỉ 辯biện 者giả 。 姑cô 置trí 勿vật 論luận 。 更cánh 辯biện 之chi 。 前tiền 辯biện 是thị 折chiết 伏phục 狂cuồng 愚ngu 。 今kim 辯biện 是thị 與dữ 賢hiền 智trí 者giả 平bình 氣khí 商thương 確xác 。 乞khất 勿vật 作tác 一nhất 例lệ 視thị 之chi 。 極cực 知tri 居cư 士sĩ 愛ái 我ngã 。 必tất 欲dục 此thử 刻khắc 為vi 全toàn 書thư 耳nhĩ 。 我ngã 今kim 此thử 辯biện 。 亦diệc 如như 居cư 士sĩ 愛ái 我ngã 。 惟duy 諒# 炤chiếu 是thị 幸hạnh 。

共cộng 命mạng 鳥điểu

非phi 也dã 。 已dĩ 改cải 作tác 恐khủng 非phi 矣hĩ 。 然nhiên 不bất 可khả 不bất 辯biện 。 共cộng 命mạng 不bất 專chuyên 極cực 樂lạc 。 雪Tuyết 山Sơn 五ngũ 天Thiên 竺Trúc 皆giai 有hữu 之chi 。 法pháp 華hoa 諸chư 經kinh 屢lũ 取thủ 為ví 喻dụ 。 註chú 釋thích 者giả 止chỉ 言ngôn 兩lưỡng 頭đầu 。 及cập 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa 俱câu 然nhiên 。 曾tằng 無vô 人nhân 身thân 之chi 說thuyết 。 即tức 雞kê 頭đầu 摩ma 所sở 傳truyền 圖đồ 繪hội 。 然nhiên 亦diệc 無vô 存tồn 。 亦diệc 未vị 聞văn 何hà 經kinh 傳truyền 載tái 此thử 五ngũ 通thông 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 是thị 人nhân 身thân 也dã 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 工công 匠tượng 所sở 作tác 為vi 準chuẩn 憑bằng 耶da 。 故cố 前tiền 辯biện 云vân 。 有hữu 經kinh 論luận 出xuất 載tái 則tắc 可khả 。 且thả 極cực 樂lạc 地địa 平bình 如như 掌chưởng 。 無vô 有hữu 諸chư 山sơn 。 今kim 裝trang 塑tố 西tây 方phương 。 竟cánh 作tác 山sơn 形hình 。 安an 可khả 信tín 也dã 。

時thời 人nhân 于vu 古cổ 聖thánh 賢hiền 註chú 疏sớ/sơ 。 恆hằng 求cầu 其kỳ 錯thác 。 工công 匠tượng 人nhân 所sở 作tác 。 反phản 蹈đạo 常thường 襲tập 故cố 。 不bất 敢cảm 作tác 一nhất 語ngữ 辯biện 正chánh 。 獨độc 何hà 歟# 。 又hựu 云vân 蛇xà 身thân 亦diệc 得đắc 稱xưng 帝đế 。 夫phu 蛇xà 身thân 者giả 。 尚thượng 稱xưng 為vi 帝đế 而nhi 不bất 稱xưng 為vi 蛇xà 。 今kim 人nhân 身thân 者giả 。 反phản 不bất 稱xưng 人nhân 而nhi 稱xưng 鳥điểu 耶da 。 故cố 前tiền 辯biện 云vân 。 既ký 是thị 人nhân 身thân 。 不bất 得đắc 稱xưng 鳥điểu 。 愚ngu 意ý 蛇xà 身thân 者giả 。 膚phu 鱗lân 鱗lân 如như 蛇xà 皮bì 耳nhĩ 。 非phi 真chân 蛇xà 也dã 。 若nhược 真chân 蛇xà 者giả 。 將tương 橫hoạnh/hoành 身thân 而nhi 稱xưng 帝đế 歟# 。 則tắc 儼nghiễm 然nhiên 一nhất 蛇xà 。 何hà 以dĩ 御ngự 臣thần 民dân 。 將tương 正chánh 身thân 而nhi 稱xưng 帝đế 歟# 。 則tắc 無vô 手thủ 無vô 足túc 。 裊# 裊# 如như 竹trúc 竿can/cán 。 何hà 繇# 而nhi 立lập 。 何hà 繇# 而nhi 坐tọa 。 何hà 繇# 指chỉ 揮huy 動động 作tác 。 而nhi 行hành 政chánh 事sự 。 乃nãi 至chí 神thần 農nông 牛ngưu 首thủ 。 亦diệc 狀trạng 貌mạo 似tự 牛ngưu 。 如như 沛# 公công 龍long 顏nhan 。 班ban 超siêu 虎hổ 頭đầu 之chi 類loại 耳nhĩ 。 若nhược 真chân 雙song 角giác 指chỉ 天thiên 。 兩lưỡng 耳nhĩ 披phi 風phong 。 針châm 其kỳ 毛mao 。 長trường/trưởng 其kỳ 喙uế 。 世thế 所sở 謂vị 牛ngưu 頭đầu 馬mã 面diện 者giả 。 閻diêm 羅la 王vương 之chi 部bộ 卒thốt 也dã 。 人nhân 將tương 走tẩu 而nhi 避tị 之chi 之chi 不bất 暇hạ 矣hĩ 。 故cố 昔tích 人nhân 謂vị 外ngoại 紀kỷ 不bất 可khả 盡tận 信tín 。 而nhi 共cộng 工công 頭đầu 觸xúc 不bất 周chu 。 王vương 充sung 辯biện 云vân 。 既ký 不bất 周chu 號hiệu 為vi 天thiên 柱trụ 。 共cộng 工công 力lực 能năng 觸xúc 之chi 使sử 折chiết 。 何hà 以dĩ 戰chiến 而nhi 不bất 勝thắng 。 此thử 論luận 不bất 徇# 舊cựu 說thuyết 。 痛thống 快khoái 千thiên 古cổ 。 今kim 之chi 共cộng 命mạng 。 恐khủng 亦diệc 類loại 是thị 。

白bạch 鶴hạc

按án 政chánh 和hòa 圖đồ 經Kinh 云vân 。 鶴hạc 有hữu 玄huyền 黃hoàng 蒼thương 白bạch 。 白bạch 為vi 最tối 良lương 。 穆mục 天thiên 子tử 傳truyền 云vân 。 天thiên 子tử 至chí 巨cự 蒐# 二nhị 氏thị 。 二nhị 氏thị 獻hiến 白bạch 鶴hạc 之chi 血huyết 以dĩ 飲ẩm 天thiên 子tử 。 如như 尋tầm 常thường 白bạch 鶴hạc 。 畜súc 者giả 頗phả 眾chúng 。 何hà 必tất 以dĩ 獻hiến 至chí 尊tôn 。 若nhược 其kỳ 獻hiến 者giả 。 必tất 珍trân 貴quý 異dị 常thường 。 世thế 所sở 希hy 有hữu 故cố 也dã 。 稍sảo 有hữu 黑hắc 毛mao 。 非phi 真chân 白bạch 鶴hạc 。 若nhược 真chân 白bạch 鶴hạc 。 毛mao 羽vũ 純thuần 白bạch 。 不bất 肖tiếu 兒nhi 童đồng 時thời 。 聞văn 一nhất 博bác 古cổ 老lão 人nhân 所sở 說thuyết 。 高cao 瑞thụy 南nam 亦diệc 聞văn 之chi 可khả 證chứng 。 又hựu 引dẫn 鵝nga 鷺lộ 亦diệc 白bạch 。 然nhiên 此thử 等đẳng 原nguyên 不bất 以dĩ 白bạch 為vi 貴quý 。 不bất 可khả 以dĩ 例lệ 。 如như 鶴hạc 白bạch 。 鸚anh 鵡vũ 白bạch 。 龜quy 白bạch 。 鹿lộc 白bạch 。 兔thố 白bạch 。 象tượng 白bạch 。 皆giai 以dĩ 白bạch 為vi 貴quý 。 世thế 所sở 希hy 有hữu 。 鶴hạc 之chi 純thuần 白bạch 。 正chánh 是thị 此thử 類loại 。 請thỉnh 更cánh 詳tường 之chi 。

耳nhĩ 所sở 未vị 聞văn 目mục 所sở 未vị 見kiến

經Kinh 云vân 。 尚thượng 無vô 惡ác 道đạo 之chi 名danh 。 即tức 耳nhĩ 不bất 聞văn 此thử 名danh 也dã 。 不bất 過quá 極cực 言ngôn 其kỳ 決quyết 無vô 惡ác 道đạo 耳nhĩ 。 若nhược 云vân 亦diệc 必tất 談đàm 及cập 惡ác 道đạo 。 當đương 有hữu 聞văn 者giả 。 則tắc 彼bỉ 土độ 目mục 中trung 且thả 實thật 見kiến 鶴hạc 雀tước 。 寧ninh 止chỉ 耳nhĩ 聞văn 。 據cứ 此thử 。 應ưng 改cải 文văn 云vân 尚thượng 有hữu 惡ác 道đạo 之chi 實thật 。 何hà 況huống 有hữu 名danh 耶da 。 前tiền 以dĩ 彼bỉ 怪quái 行hành 文văn 倒đảo 說thuyết 。 不bất 知tri 其kỳ 意ý 若nhược 此thử 。

居cư 士sĩ 奇kỳ 卓trác 之chi 才tài 。 淹yêm 博bác 之chi 學học 。 震chấn 旦đán 國quốc 中trung 等đẳng 埒# 無vô 幾kỷ 。 今kim 在tại 禪thiền 門môn 。 正chánh 儒nho 釋thích 二nhị 家gia 望vọng 以dĩ 為vi 赤xích 幟xí 。 而nhi 隨tùy 之chi 轉chuyển 移di 者giả 也dã 。 不bất 宜nghi 反phản 為vi 拘câu 名danh 滯trệ 相tương/tướng 者giả 所sở 惑hoặc 。 宜nghi 以dĩ 大đại 方phương 之chi 論luận 。 折chiết 其kỳ 小tiểu 見kiến 。 圓viên 通thông 之chi 旨chỉ 。 破phá 其kỳ 偏thiên 枯khô 。 使sử 正Chánh 法Pháp 大đại 明minh 於ư 世thế 。 以dĩ 報báo 佛Phật 恩ân 。 乃nãi 分phần/phân 內nội 事sự 。 柰nại 何hà 塞tắc 毗tỳ 耶da 。 不bất 二nhị 之chi 門môn 。 較giảo 東đông 西tây 於ư 曲khúc 徑kính 。 撤triệt 燈đăng 王vương 師sư 子tử 之chi 座tòa 。 爭tranh 尺xích 寸thốn 於ư 繩thằng 牀sàng 。 非phi 所sở 望vọng 於ư 後hậu 身thân 之chi 金kim 粟túc 也dã 。 如như 不bất 肖tiếu 者giả 。 不bất 希hy 法Pháp 師sư 之chi 位vị 。 不bất 慕mộ 善Thiện 知Tri 識Thức 之chi 名danh 。 不bất 貪tham 求cầu 四tứ 眾chúng 歸quy 仰ngưỡng 。 即tức 謗báng 滿mãn 天thiên 下hạ 。 甚thậm 而nhi 覆phú 瓿# 代đại 薪tân 。 亦diệc 任nhậm 之chi 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。