KINH ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA
Hán dịch: Pháp Sư Huyền Trang
Việt dịch: Hòa Thượng Trí Nghiêm
HỘI THỨ BA
XII. PHẨM TÁN THÁN CÔNG ĐỨC
(Từ giữa quyển 507 đến cuối quyển)
Lúc bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam, thiện nữ v.v… đối với kinh điển Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm mà chí tâm lắng nghe, thọ trì, đọc tụng, tinh cần tu học, suy nghĩ đúng lý, viết chép, giảng giải tuyên thuyết, lưu truyền rộng rãi, thì các thiện nam, thiện nữ v.v… này các căn không bệnh, thân thể đầy đủ, không bị già yếu, cũng không bị chết ngang trái, thường được vô lượng trăm ngàn thiên thần cung kính nhiễu quanh, thường theo hộ trì các thiện nam, thiện nữ v.v… này. Đối với những ngày mùng tám, mười bốn, mười lăm trong nửa tháng có trăng, và nửa tháng không trăng mà đọc tụng, tuyên thuyết Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm, là khi đó, trời Tứ đại thiên vương cho đến trời Sắc cứu cánh đều đến vân tập ở chỗ Pháp sư này để lắng nghe, thọ trì pháp nghĩa Bát-nhã ba-la-mật-đa.
Do nhân duyên này, các thiện nam, thiện nữ v.v… này liền được vô lượng, vô số, vô biên bất khả tư nghì công đức hi hữu.
Phật dạy:
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói. Vì sao? Vì Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thậm là đại bảo tạng, nên vô lượng, vô số, vô biên hữu tình giải thoát khỏi địa ngục, bàng sanh, ngạ quỷ và các khổ nghèo nàn bệnh hoạn trong cõi trời, người. Cũng có thể đem sự phú quí an lạc cho vô lượng, vô số, vô biên hữu tình đại tộc Sát-đế-lợi cho đến đại tộc Cư sĩ. Cũng đem sự phú quí an lạc cho vô lượng, vô số, vô biên hữu tình trời Tứ đại thiên vương cho đến trời Phi tưởng phi phi tưởng xứ. Cũng đem sự tự tại an lạc cho vô lượng, vô số, vô biên hữu tình đắc quả Dự lưu, Nhất lai, Bất hoàn, A-la-hán, Độc giác Bồ-đề, Vô thượng Bồ-đề. Vì sao? Vì trong đại bảo tạng của Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm, thuyết rộng, khai thị mười thiện nghiệp đạo, bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, như vậy cho đến trí nhất thiết tướng. Vô lượng, vô số, vô biên hữu tình tu học trong đó, nên được sanh trong đại tộc Sát-đế-lợi cho đến đại tộc Cư sĩ. Hoặc sanh nơi trời Tứ đại thiên vương cho đến trời Phi tưởng phi phi tưởng xứ. Hoặc đắc quả Dự lưu cho đến Độc giác Bồ-đề. Hoặc nhập vào Chánh tánh ly sanh của Bồ-tát, tu tập các bậc của Đại Bồ-tát, chứng đắc quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Do nhân duyên này nên Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm gọi là đại bảo tạng. Công đức trân bảo ở thế gian và xuất thế gian đều y vào đây mà xuất hiện.
Thiện Hiện nên biết! Trong đại bảo tạng Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm không có một chút pháp gì thuyết có sanh, có diệt, có nhiễm, có tịnh, có lấy, có bỏ. Vì sao? Vì trong đây không có pháp có thể sanh, có thể diệt, có thể nhiễm, có thể tịnh, có thể lấy, có thể bỏ.
Thiện Hiện nên biết! Trong đại bảo tạng Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm không thuyết có pháp là thiện, là chẳng thiện, là hữu lậu, là vô lậu, là có tội, là vô tội, là tạp nhiễm, là thanh tịnh, là thế gian, là xuất thế gian, là hữu vi, là vô vi. Do nhân duyên này nên Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm gọi là đại pháp bảo tạng vô sở đắc.
Thiện Hiện nên biết! Trong đại bảo tạng Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm không có một chút pháp gì thuyết là có thể nhiễm ô, có thể thanh tịnh. Vì sao? Vì trong đây không có pháp nào có thể nhiễm ô, thanh tịnh. Do nhân duyên này nên Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm gọi là đại pháp bảo tạng vô nhiễm tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu khi Đại Bồ-tát nào hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm không tưởng như vậy, phân biệt như vậy, có đắc như vậy, hý luận như vậy, ta có thể tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là Đại Bồ-tát như thật tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm, cũng thân cận, phụng sự chư Phật. Từ cõi Phật này đến cõi Phật khác cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen chư Phật Thế Tôn. Du hành các cõi Phật, khéo lấy tướng kia để thành thục hữu tình, trang nghiêm thanh tịnh cõi Phật, tu các hạnh Đại Bồ-tát, mau chứng đắc quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.
Lại nữa, Thiện Hiện! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm đối với tất cả pháp không phải, không trái, không dẫn, không khiến, không lấy, không bỏ, không sanh, không diệt, không cấu, không tịnh, không tăng, không giảm. Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm chẳng quá khứ, chẳng vị lai, chẳng hiện tại, không vượt Dục giới, không trụ Dục giới, không vượt Sắc giới, không trụ Sắc giới, không vượt Vô sắc giới, không trụ Vô sắc giới. Đối với bố thí Ba-la-mật-đa không cho, không bỏ, cho đến đối với trí nhất thiết tướng không cho, không bỏ. Đối với quả Dự lưu không cho, không bỏ, cho đến đối với quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật không cho, không bỏ. Không cho các Thánh pháp, không bỏ pháp dị sanh; không cho các Phật pháp, không bỏ pháp Nhị thừa; không cho cảnh giới vô vi, không bỏ cảnh giới hữu vi. Vì sao? Vì Như Lai xuất hiện ở đời hoặc không xuất hiện ở đời, các pháp vẫn như vậy thường không biến đổi, an trụ nơi pháp giới. Tất cả Như Lai hiện giác, hiện quán. Đã tự hiện giác, tự hiện quán rồi, thì vì các hữu tình tuyên thuyết, khai thị, phân biệt rõ ràng, làm cho tất cả cùng giác ngộ, xa lìa các vọng tưởng phân biệt điên đảo.
Lúc bấy giờ, vô lượng trăm ngàn Thiên tử ở trong hư không đều vui mừng hớn hở, cầm hoa sen xanh, hoa sen trắng, hoa sen đỏ, hoa sen vàng, hương thơm nhiệm mầu và các hương bột rải lên đức Phật; Ai ai cũng hân hoan giống nhau, đồng thanh bạch Phật:
– Hiện nay, chúng con ở châu Thiệm-bộ, thấy Phật chuyển pháp luân lần thứ hai. Trong pháp hội ấy có vô lượng trăm ngàn Thiên tử, nghe thuyết Bát-nhã ba-la-mật-đa đều đồng chứng đắc Vô sanh pháp nhẫn.
Khi ấy, Thế Tôn bảo Thiện Hiện:
– Pháp luân như vậy, chẳng phải chuyển lần thứ nhất, cũng chẳng phải chuyển lần thứ hai. Vì sao? Vì Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm đối với tất cả pháp, không vì lưu chuyển, không vì hoàn diệt mà chỉ vì pháp vô tính tự tính Không nên xuất hiện ở thế gian.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Sao lại vì pháp vô tính tự tính Không mà Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm đối với tất cả pháp không vì lưu chuyển, không vì hoàn diệt nên xuất hiện ở thế gian?
Phật dạy:
– Thiện Hiện! Vì Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm cho đến bố thí Ba-la-mật-đa, tự tánh Không của Bát-nhã sâu xa cho đến bố thí Ba-la-mật-đa. Cho đến vì trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng, tự tánh Không của trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Vì quả Dự lưu, tự tánh Không của quả Dự lưu. Cho đến vì quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật, tự tánh Không của quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật.
Thiện Hiện nên biết! Vì pháp vô tính tự tính Không của các pháp như vậy, nên Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm đối với tất cả pháp không vì lưu chuyển, không vì hoàn diệt mà xuất hiện ở thế gian.
Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật:
– Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là Ba-la-mật-đa rộng lớn, đạt được tự tánh Không của tất cả pháp. Tuy đạt được tự tánh Không của tất cả các pháp nhưng tự tánh của các pháp đều là Không. Các Đại Bồ-tát chỉ nương vào Bát-nhã ba-la-mật-đa này mà chứng đắc quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, chuyển pháp luân vi diệu, độ thoát các hữu tình. Tuy chứng quả giác ngộ nhưng không chứng. Pháp chứng hay không chứng bất khả đắc. Tuy chuyển pháp luân mà không có sự chuyển. Pháp chuyển, pháp hoàn đều bất khả đắc. Tuy độ thoát các hữu tình nhưng không có sự độ thoát, và pháp thấy, không thấy đều bất khả đắc.
Bạch Thế Tôn! Trong đại Bát-nhã ba-la-mật-đa này, việc chuyển pháp luân hoàn toàn bất khả đắc, vì tất cả pháp vĩnh viễn không sanh, nên sự lưu chuyển, chỗ chuyển đều bất khả đắc. Vì sao? Vì trong pháp chẳng có không, vô tướng, vô nguyện, có thể lưu chuyển và có thể hoàn diệt. Vì pháp tánh lưu chuyển, hoàn diệt bất khả đắc.
Bạch Thế Tôn! Đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm, nếu tuyên thuyết khai thị, phân biệt rõ ràng như vậy, làm cho người khác ngộ nhập dễ dàng thì gọi là thanh tịnh tuyên thuyết Bát-nhã ba-la-mật-đa. Trong đây hoàn toàn không có người thuyết, người thọ trì, pháp để thuyết và thọ. Đã không người thuyết, người thọ và pháp thuyết, người chứng cũng bất khả đắc; không người chứng nên cũng không có người đắc Niết-bàn. Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm trong pháp khéo thuyết cũng không phước điền. Người cho, người nhận, vật cho đều tánh Không. Phước điền không nên tánh phước cũng Không, biểu thị danh tự, lời nói đều bất khả đắc. Cho nên gọi là Ba-la-mật-đa rộng lớn.
Lúc bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là vô biên Ba-la-mật-đa hay sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Như khoảng hư không vô biên.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là bình đẳng Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp tánh bình đẳng.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là viễn ly Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Hoàn toàn Không.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là khó khuất phục Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không dấu chân Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp không tên gọi, thể tánh.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là hư không Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì hơi thở vào, hơi thở ra bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là bất khả thuyết Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì trong đây không tầm cũng không tứ.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là vô danh Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì thọ, tưởng, hành v.v… bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là vô chuyển Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp không đến và đi.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không thể dẫn Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp không thể nắm giữ.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là cùng tận Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp hoàn toàn cùng tận.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là vô sanh, vô diệt Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp không sanh diệt.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là vô tác Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì các tác giả bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là vô tri Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì những người biết bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không chuyển động Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì việc sanh tử bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không điều phục Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp có thể điều phục, tánh bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là như mộng, như tiếng vang, như hình tượng, như huyễn hóa, như ảnh trong gương, như sóng nắng, như thành Tầm hương, như việc biến hóa Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì chỗ thấy tất cả pháp như mộng cho đến như việc biến hóa, bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không nhiễm tịnh Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì nhân nhiễm tịnh bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không bôi nhơ Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì nơi để pháp kia nương tựa, bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không hý luận Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì các việc hý luận diệt trừ vĩnh viễn.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không chấp trước kiêu mạn Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì phá hoại tất cả việc chấp trước kiêu mạn.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không động chuyển Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì pháp giới an trụ.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là xa lìa nhiễm trước Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì ngộ tất cả pháp chẳng hư vọng.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không phát sanh đồng loại Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì không phân biệt với tất cả pháp.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là tịch tĩnh Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì vô sở đắc đối với các pháp tướng.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không tham, sân, si Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả tam độc đều diệt trừ.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không phiền não Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì xa lìa sự phân biệt.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là xa lìa hữu tình Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì thấu đạt các hữu tình là vô sở hữu.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không đoạn hoại Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp này phát khởi bình đẳng.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không nhị biên Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì xa lìa nhị biên.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không tạp hoại Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp không tạp hoại.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không chấp trước Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì vượt qua địa vị Thanh văn, Độc giác.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không phân biệt Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả sự phân biệt, bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không phân lường Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì sự phân hạn các pháp bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là như hư không Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì đối với tất cả pháp không trở ngại.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là vô thường, khổ, vô ngã Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì tất cả pháp hoại diệt bức bách, không chấp trước.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là không, vô tướng, vô nguyện Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì các pháp đạt được hoàn toàn vô sở hữu, xa lìa các tướng không thể nguyện.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là pháp nội Không cho đến pháp vô tính tự tính Không Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì pháp chỗ biết Không, bất khả đắc.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì biết thân, thọ, tâm, pháp đều bất khả đắc, rộng nói cho đến vượt các pháp Thanh văn, Độc giác.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là Như Lai Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Có thể như thật thuyết tất cả pháp.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là tự nhiên Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì đối với tất cả pháp chuyển động tự tại.
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa thậm thâm là Chánh đẳng giác Ba-la-mật-đa sao?
– Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì đối với tất cả pháp có thể tất cả tướng Chánh đẳng giác.
