NHÂN SINH YẾU NGHĨA
Hòa Thượng Tuyên Hóa
Thích Minh Định dịch
Tam Xa Tổ Sư
Giảng tại Kim Sơn Tự ngày 22/05/1987
Chúng ta tham thiền là nghiên cứu vọng tưởng của tự tính sinh khởi như thế nào? Diệt như thế nào? Vọng tưởng sinh diệt, đáo để là ai chi phối? Chúng ta tham thiền là muốn hiểu biết những việc không hiểu biết, muốn thấu triệt được phải tĩnh tọa. Ngồi thiền thì đau, như đánh đòn tức nhiên đau cũng phải nhẫn. Nhẫn được mới hiểu biết được niệm niệm sinh diệt, tại sao bạn không thể quản lý được? Bạn kêu vọng tưởng đừng sinh ra, nó vẫn cứ sinh ra ; bạn kêu nó đừng diệt, nó cũng cứ diệt. Nếu như niệm đầu này là “tôi”, tại sao tôi không thể làm chủ được? Tức làm chủ không được, cho nên phải tu trí huệ. Muốn tu trí huệ thì phải tĩnh tọa, cho nên “Tĩnh cực quang thông đạt”, có thể tĩnh đến cực điểm thì trí huệ quang liền thông đạt, hoàn toàn thấu triệt.
Nhưng thời kỳ tham thiền, ngàn vạn đừng “đam không chấp tịch”. Nếu trầm mê về lý “Không” thì đọa vào lý không đoạn thường, như giết người cũng là không, phóng hỏa, trộm cắp, hút sách .v.v., hết thảy đều không, như vậy là làm những việc hồ đồ. Nếu chấp trước cảnh vắng lặng, chấp trước sự khoái lạc, định cảnh hiện tiền khinh an hoặc tướng tốt hiện tiền đều là đắm trước vị thiền. Nếu như “đam không chấp tịch” thì cuối cùng không thể vượt qua cửa ải được. Sau đây là một câu chuyện dùng làm sáng tỏ nghĩa này. Pháp Sư Huyền Trang đi Ấn Ðộ thỉnh Kinh, đi qua núi nọ, trong động có một vị tu hành, đã nhập định, không biết nhập định đã bao lâu rồi. Ngài Huyền Trang bèn đánh thức dậy, vị tu hành liền xuất định, trên đầu Ngài chim làm tổ trên đó, đẻ trứng, ấp trứng, đủ thấy định lực của lão tu hành. Lão tu hành từ từ mở mắt ra hoạt động một lúc mới có thể nói được. Ngài Huyền Trang hỏi Lão tu hành:”Ngài nhập định để làm gì?” Ðáp:”Tôi đợi Phật Thích Ca xuất thế”. Ngài Huyền Trang nói:”Phật Thích Ca đã xuất thế và đã nhập Niết Bàn rồi”. Lão tu hành nói:”Nếu vậy thì tôi tiếp tục nhập định, đợi tương lai Phật Di Lặc sẽ xuất thế!” Ngài Huyền Trang nói:”Ngài không cần nhập định, tuy Phật Thích Ca đã nhập Niết Bàn, nhưng Phật pháp còn tồn tại trên thế gian. Ngài hãy theo tôi đến Trung Hoa, cùng nhau hoằng dương Phật pháp, không tốt chăng? Nhưng thân thể của Ngài đã già rồi, Ngài hãy đổi thân khác đi”. Lão tu hành nói:”Ðổi thân khác như thế nào?” Ngài Huyền Trang nói:”Ngài đến Trường An, thấy nóc nhà nào màu vàng lưu ly thì đầu thai vào. Ðợi tôi từ Ấn Ðộ về cùng với Ngài hoằng dương Phật pháp”. Lão tu hành trong quá khứ đều đuổi theo nhưng không gặp cơ hội. Phật Thích Ca ra đời, Ngài còn đang nhập định mà bỏ qua cơ hội. Hiện nay Ngài nghe nói nóc nhà màu vàng lưu ly, lại rối loạn không rõ ràng mà đầu thai lộn. Ðầu thai vào nóc nhà màu lục lưu ly, làm con quan tể tướng. Từ điểm này liền biết Ngài nhận không rõ ràng, cho nên đầu thai lộn.
Ngài Huyền Trang ở tại Ấn Ðộ mười bảy năm sau mới trở về Trường An. Trước tiên hướng Ðường Thái Tông chúc mừng:”Chúc mừng bệ hạ! Chúc mừng Ngài sinh được thái tử! Vị đó do tôi phái đến, có thể sẽ xuất gia!” Vua Thái Tông nói:”Tôi không có sinh được Thái Tử”. Ngài Huyền Trang quán sát trong định, phát giác lão tu hành đầu thai lộn, sinh vào nhà tể tướng, thân thể cường tráng, có khí khái anh hùng, nhưng không nghe lời, lại uống rượu, ăn thịt, thích gái, cậy thế lực gia đình hoành hành không sợ.
Ngài Huyền Trang đi tìm quan tể tướng, nói rõ đầu đuôi câu chuyện, quan tể tướng nói:”Thằng con này không giữ quy cụ, tôi cũng khuyên không được. Ngài gọi nó xuất gia, đó là việc tốt”. Sau đó thương lượng với đứa con, nhưng đứa con trợn mắt trừng:”Con không xuất gia, cha đi xuất gia đi”. Quan tể tướng không còn cách nào khác.
Ngài Huyền Trang chỉ còn thương lượng với vua Thái Tông, thỉnh hoàng đế hạ chỉ, khiến cho vị thanh niên đó xuất gia. Vị thanh niên đó tiếp được chiếu thư liền nói:”Bệ hạ ép tôi xuất gia, nhưng tôi phải ra điều kiện”. Trước đó Ngài Huyền Trang đã nói với Ðường Thái Tông:”Bất cứ vị thanh niên này ra điều kiện gì, đều phải đáp ứng, chỉ cần y xuất gia là tốt”. Cho nên vị thanh niên ra ba điều kiện rằng:”Thứ nhất, tôi không giữ giới rượu, phải cần có một xe rượu bên tôi, thứ hai là một xe gái đẹp và thứ ba là một xe thịt. Nếu chấp nhận thì tôi mới xuất gia”.
Thái Tông nói:”Chấp nhận nguyện vọng nhà ngươi”. Do đó, có ba xe đi theo con trai ông tể tướng đến Ðại Hưng Thiện Tự đi xuất gia. Trong Chùa thấy con trai ông tể tướng đến xuất gia, liền nổi chuông trống lên. Vị thanh niên nghe tiếng chuông trống liền khai ngộ:”Nguyên lai tiền thân của tôi là lão tu hành, tôi cần những xe này để làm gì? Các vị hãy trở về”. Sau đó người xưng là “Tam Xa Tổ Sư”.
Từ câu chuyện này, thấy Lão tu hành cũng đi sai đường, gặp được thiện tri thức chỉ ra khỏi đường mê. Sau này Ngài chính là Khuy Cơ Ðại Sư, đệ tử học thức của Ngài Huyền Trang, đại tri thức của Tông Duy Thức. Nhưng, ban đầu Ngài cũng đi lộn đường, đầu thai lộn. Từ đây nhìn lại, chúng ta ngồi thiền không nên tham tiện nghi, tham thần thông, tự tại, không nên tham trước vị thiền, phải luôn luôn đề cao cảnh giác, không nên được ít cho là đủ, tự vẽ con đường trung đạo.