SỐ 1524
KINH VÔ LƯỢNG THỌ ƯU BA ĐỀ XÁ
Tác giả: Bồ tát Bà Tẩu Bàn Đậu
Hán dịch: Đời Nguyên Ngụy, Đại sư Bồ Đề Lưu Chi
Việt dịch: Cư sĩ Nguyên Huệ
* Kệ Nguyện Sinh:
Thế Tôn, con nhất tâm
Quy mạng khắp mười phương
Như Lai Vô Ngại Quang
Nguyện sinh nước An Lạc.
Con nương nơi Tạng Kinh
Tướng công đức chân thật
Nói kệ nguyện tổng trì
Tương ưng lời Phật dạy.
Quán tướng thế giới kia
Vượt hơn đường ba cõi
Cứu cánh như hư không
Rộng lớn không biên vực.
Đạo chánh đại từ bi
Sinh căn thiện xuất thế
Đầy đủ hào quang tịnh
Như vầng nhật, nguyệt gương.
Gồm tánh các ngọc báu
Thâu trang nghiêm vi diệu
Quang vô cấu sáng rực
Sáng sạch chiếu thế gian.
Cỏ công đức tánh quý
Mềm mại cuộn hai bên
Chạm vào sinh thắng lạc
Vượt Ca-chiên-lân-đà.
Ngàn vạn thứ hoa báu
Giăng khắp ao, suối chảy
Gió nhẹ động hoa lá
Hào quang chiếu lung linh.
Các lầu gác, cung điện
Nhìn mười phương không ngại
Nhiều cây sắc sáng lạ
Lan can báu bao quanh.
Vô lượng báu đan xen
Lưới giăng khắp hư không
Nhiều thứ chuông phát tiếng
Tuôn pháp âm mầu nhiệm.
Mưa hoa, y trang nghiêm
Vô lượng hương xông khắp
Phật tuệ trời sáng, trong
Trừ si ám thế gian.
Tiếng Phạm tỏ sâu xa
Vi diệu mười phương nghe
A-di-đà chánh giác
Pháp vương khéo trụ trì.
Các hoa tịnh Như Lai
Hoa chánh giác hóa sinh
Yêu thích vị pháp Phật
Thức ăn: Thiền, Tam-muội.
Lìa hẳn thân, tâm não
Thọ lạc thường không đoạn
Cõi căn thiện Đại thừa
Đều không tiếng chê, ngờ.
Người nữ và căn thiếu
Chủng Nhị thừa không sinh
Chúng sinh sở nguyện thích
Tất cả đều sung mãn.
Nên con nguyện vãng sinh
Nước Phật A-di-đà
Vô lượng vua báu lớn
Đài hoa tịnh, vi diệu.
Tướng hảo, sáng một tầm
Sắc tượng vượt muôn loài
Tiếng vi diệu Như Lai
Phạm âm vang mười phương.
Đồng đất, nước, lửa, gió
Hư không không phân biệt
Chúng trời, người không động
Biển trí thanh tịnh sinh.
Như núi chúa Tu-di
Thắng diệu không gì hơn
Chúng trượng phu, trời, người
Cung kính quanh, chiêm ngưỡng.
Quán lực bản nguyện Phật
Gặp không uổng phí công
Nên khiến chóng đầy đủ
Biển báu lớn công đức.
Nước an lạc thanh tịnh
Luôn chuyển luân vô cấu
Hóa Phật, Bồ-tát nhật
Như Tu-di trụ giữ.
Sáng trang nghiêm vô cấu
Một niệm cùng một lúc
Chiếu khắp chúng hội Phật
Lợi ích các quần sinh.
Mưa nhạc, hoa, áo trời
Hương dịu cùng cúng dường
Tán các công đức Phật
Không có tâm phân biệt.
Những thế giới v.v… nào không
Pháp Phật công đức báu
Con đều nguyện vãng sinh
Nêu pháp Phật như Phật.
Con tạo luận, nói kệ
Nguyện thấy Phật Di Đà
Khắp cùng các chúng sinh
Vãng sinh nước An Lạc.
Con dùng kệ tụng để nói tổng quát về chương cú của Kinh Vô Lượng Thọ xong.
* Luận nêu: Kệ nguyện này nêu rõ về nghĩa gì? Là quán thế giới An Lạc, thấy Đức Phật A-di-đà, nên nguyện sinh về cõi nước kia.
Quán như thế nào? Làm thế nào để sinh tâm tin? Nếu các thiện nam, thiện nữ tu tập năm môn nhớ nghĩ thành tựu, thì rốt cuộc được sinh về cõi nước An Lạc, được thấy Đức Phật A-di-đà. Những gì là năm môn?
- Môn lễ bái.
- Môn tán thán.
- Môn tạo nguyện.
- Môn quan sát.
- Môn hồi hướng.
1. Thế nào là lễ bái? Là nghiệp thân lễ bái Phật A-di-đà Như Lai Ứng Chánh Biến Tri, với ý nguyện được sinh về nước kia.
2. Thế nào là tán thán? Là nghiệp miệng tán thán, xưng danh hiệu Đức Như Lai kia, như tướng, trí tuệ, hào quang của Đức Như Lai ấy, như danh nghĩa đó, mong muốn tu hành như thật về tương ưng.
3. Thế nào là tạo nguyện? Là tâm thường tạo nguyện, nhất tâm chuyên niệm danh hiệu Đức Phật A-di-đà, hoàn toàn sẽ được vãng sinh về cõi nước An Lạc, mong muốn tu hành như thật về Xama-tha (Chỉ).
4. Thế nào là quan sát? Là trí tuệ quan sát. Chánh niệm quán Đức Phật kia, mong muốn tu hành như thật về Tỳ-bà-xá-na (Quán). Quan sát ấy có 3 thứ:
a. Quan sát công đức trang nghiêm nơi cõi nước của Đức Phật kia.
b. Quan sát công đức trang nghiêm của Đức Phật A-di-đà.
c. Quan sát công đức trang nghiêm của các vị Bồ-tát.
5. Thế nào là hồi hướng? Là không bỏ tất cả chúng sinh khổ não, tâm thường tạo nguyện hồi hướng làm đầu, thành tựu tâm đại bi, dẫn dắt tiếp nhận chúng sinh, vì không bỏ tất cả thế gian.
Ở đây:
a. Thế nào là Quan sát công đức trang nghiêm nơi cõi nước của Đức Phật kia? Công đức trang nghiêm nơi cõi nước của Đức Phật kia là sự thành tựu diệu lực không thể nghĩ bàn, như tánh báu của ngọc Ma-ni Như ý, là pháp tương tợ tương đối.
Quan sát công đức trang nghiêm nơi cõi nước của Đức Phật kia có 17 thứ sự nên biết. Những gì là mười bảy?
- Thành tựu công đức thanh tịnh.
- Thành tựu công đức vô lượng.
- Thành tựu công đức tánh.
- Thành tựu công đức hình tướng.
- Thành tựu công đức vô số sự việc.
- Thành tựu công đức sắc diệu.
- Thành tựu công đức tiếp xúc.
- Thành tựu công đức trang nghiêm.
- Thành tựu công đức tuôn mưa.
- Thành tựu công đức ánh sáng.
- Thành tựu công đức âm thanh vi diệu.
- Thành tựu công đức chủ.
- Thành tựu công đức quyến thuộc.
- Thành tựu công đức thọ dụng.
- Thành tựu công đức không có các nạn.
- Thành tựu công đức môn nghĩa lớn.
- Thành tựu công đức của tất cả mong cầu.
Thành tựu công đức thanh tịnh, như kệ nói:
Quán tướng thế giới kia
Vượt hơn đường ba cõi.
Thành tựu công đức vô lượng, như kệ nói:
Cứu cánh như hư không
Rộng lớn không biên vực.
Thành tựu công đức tánh, như kệ nói:
Đạo chánh đại từ bi
Sinh căn thiện xuất thế.
Thành tựu công đức hình tướng, như kệ nói:
Đầy đủ hào quang tịnh
Như vầng nhật, nguyệt gương.
Thành tựu công đức vô số sự việc, như kệ nói:
Gồm tánh các ngọc báu
Thâu trang nghiêm vi diệu.
Thành tựu công đức sắc diệu, như kệ nói:
Quang vô cấu sáng rực
Sáng sạch chiếu thế gian.
Thành tựu công đức tiếp xúc, như kệ nói:
Cỏ công đức tánh quý
Mềm mại cuộn hai bên
Chạm vào sinh thắng lạc
Vượt Ca-chiên-lân-đà.
Thành tựu công đức trang nghiêm.
Có 3 thứ nên biết. Những gì là ba? (a) Nước. (b) Đất. (c) Hư không.
Nước trang nghiêm, như kệ nói:
Ngàn vạn thứ hoa báu
Giăng khắp ao, suối chảy
Gió nhẹ động hoa lá
Hào quang chiếu lung linh.
Đất trang nghiêm, như kệ nói:
Các lầu gác cung điện
Nhìn mười phương không ngại
Nhiều cây sắc sáng lạ
Lan can báu bao quanh.
Hư không trang nghiêm, như kệ nói:
Vô lượng báu đan xen
Lưới giăng khắp hư không
Nhiều thứ chuông phát tiếng
Tuôn pháp âm mầu nhiệm.
Thành tựu công đức tuôn mưa, như kệ nói:
Mưa hoa, y trang nghiêm
Vô lượng hương xông khắp.
Thành tựu công đức ánh sáng, như kệ nói:
Phật tuệ trời sáng, trong
Trừ si ám thế gian.
Thành tựu công đức âm thanh vi diệu, như kệ nói:
Tiếng Phạm tỏ sâu xa
Vi diệu mười phương nghe.
Thành tựu công đức chủ, như kệ nói:
A-di-đà chánh giác
Pháp vương khéo trụ trì.
Thành tựu công đức quyến thuộc, như kệ nói:
Các hoa tịnh Như Lai
Hoa chánh giác hóa sinh.
Thành tựu công đức thọ dụng, như kệ nói:
Yêu thích vị pháp Phật
Thức ăn: Thiền, Tam-muội.
Thành tựu công đức không có các nạn, như kệ nói:
Lìa hẳn thân, tâm não
Thọ lạc thường không đoạn.
Thành tựu công đức môn nghĩa lớn, như kệ nói:
Cõi căn thiện Đại thừa
Đều không tiếng chê, ngờ
Người nữ và căn thiếu
Chủng Nhị thừa không sinh.
Quả báo của tịnh độ đều lìa 2 thứ lỗi là hủy báng, ngờ vực, nên biết: (a) Thể. (b) Danh. Thể có ba thứ: Một là người theo Nhị thừa. Hai là người nữ. Ba là người với các căn không đủ. Không có ba lỗi này nên gọi là lìa mọi hủy báng, ngờ vực về Thể. Danh cũng có ba thứ: Chẳng những không có ba Thể, cho đến không nghe danh về Nhị thừa, người nữ và người không có đủ các căn. Vì không có ba thứ danh ấy nên gọi là xa lìa mọi chê trách, ngờ vực về danh. Đẳng: Là cùng một tướng bình đẳng.
Thành tựu công đức của tất cả mong cầu, như kệ nói:
Chúng sinh sở nguyện thích
Tất cả đều sung mãn.
Lược nói về mười bảy thứ công đức trang nghiêm nơi cõi nước của Đức Phật A-di-đà, chỉ rõ lợi ích nơi tự thân của Như Lai, với diệu lực của công đức lớn, thành tựu lợi ích cho chúng sinh, vì mọi công đức đều thành tựu.
Nói về sự trang nghiêm nơi cõi nước của Đức Phật Vô Lượng Thọ kia, là cảnh giới vi diệu của đệ nhất nghĩa đế, gồm mười sáu câu và một câu nói về thứ lớp, nên biết.
b. Thế nào là quán thành tựu công đức trang nghiêm của Phật? Quán thành tựu công đức trang nghiêm của Phật có 8 thứ, nên biết. Những gì là tám?
- Tòa ngồi trang nghiêm.
- Thân trang nghiêm.
- Miệng trang nghiêm.
- Tâm trang nghiêm.
- Chúng trang nghiêm.
- Bậc thượng thủ trang nghiêm.
- Chủ trang n ghiêm.
- Trụ trì không hư giả trang nghiêm.
Thế nào là tòa ngồi trang nghiêm? Như kệ nói:
Vô lượng vua báu lớn
Đài hoa tịnh, vi diệu.
Thế nào là thân trang nghiêm? Như kệ nói:
Tướng hảo, sáng một tầm
Sắc tượng vượt muôn loài.
Thế nào là miệng trang nghiêm? Như kệ nói:
Tiếng vi diệu Như Lai
Phạm âm vang mười phương.
Thế nào là tâm trang nghiêm? Như kệ nói:
Đồng đất, nước, lửa, gió
Hư không không phân biệt.
Không phân biệt: Là tâm không phân biệt.
Thế nào là chúng trang nghiêm? Như kệ nói:
Chúng trời, người không động
Biển trí thanh tịnh sinh.
Thế nào là bậc thượng thủ trang nghiêm? Như kệ nói:
Như núi chúa Tu-di
Thắng diệu không gì hơn.
Thế nào là chủ trang nghiêm? Như kệ nói:
Chúng trượng phu, trời, người
Cung kính quanh, chiêm ngưỡng.
Thế nào là trụ trì
Không hư giả trang nghiêm? Như kệ nói:
Quán lực bản nguyện Phật
Gặp không uổng phí công
Nên khiến chóng đầy đủ
Biển báu lớn công đức.
Tức trông thấy Đức Phật kia, Bồ-tát chưa chứng đắc tâm thanh tịnh, nếu hoàn toàn đạt được Pháp thân bình đẳng thì so với Bồ-tát tâm thanh tịnh không khác. Bồ-tát tâm thanh tịnh so với các Bồ-tát ở Địa trên thì hoàn toàn cùng được tịch diệt bình đẳng.
Lược nói có 8 câu chỉ rõ việc làm lợi mình, lợi người cùng công đức trang nghiêm của Đức Như Lai, theo thứ lớp thành tựu, nên biết.
c. Thế nào là quán thành tựu công đức trang nghiêm của Bồ-tát? Quán thành tựu công đức trang nghiêm của Bồ-tát là quan sát Bồ-tát kia có 4 thứ tu hành chân chánh với công đức được thành tựu, nên biết. Những gì là bốn thứ tu hành?
1. Ở nơi một cõi Phật, thân không lay động mà hiện bày khắp mười phương với vô số ứng hóa, tu hành như thật, thường xuyên hành Phật sự. Như kệ nói:
Nước an lạc thanh tịnh
Luôn chuyển luân vô cấu
Hóa Phật, Bồ-tát nhật
Như Tu-di trụ giữ.
Tức nở hoa của các chúng sinh trong bùn lầy.
2. Thân ứng hóa của Bồ-tát kia, trong tất cả thời gian, không trước, không sau, một tâm, một niệm, phóng hào quang lớn, đều có thể chiếu khắp đến mười phương thế giới, dùng vô số phương tiện tu hành, giáo hóa chúng-sinh đều làm trọn, diệt trừ các thứ khổ não của tất cả chúng sinh. Như kệ nói:
Sáng trang nghiêm vô cấu
Một niệm cùng một lúc
Chiếu khắp chúng hội Phật
Lợi ích các quần sinh.
3. Bồ-tát kia đối với tất cả thế giới không còn sót, hào quang chiếu khắp pháp hội của chư Phật và đại chúng, rộng lớn vô lượng, cung kính cúng dường, tán thán chư Phật, Như Lai. Như kệ nói:
Mưa nhạc, hoa, áo trời
Hương diệu cùng cúng dường
Tán các công đức Phật
Không có tâm phân biệt.
4. Bồ-tát kia đối với tất cả thế giới trong mười phương, nơi nào không có Tam bảo thì tạo sự trụ trì, trang nghiêm biển cả công đức của Phật, Pháp, Tăng bảo, chỉ dạy khắp khiến chúng sinh tin hiểu và tu hành như thật. Như kệ nói:
Những thế giới v.v… nào không
Pháp Phật công đức báu
Con đều nguyện vãng sinh
Nêu pháp Phật như Phật.
Lại, vừa nói đến thành tựu công đức trang nghiêm nơi cõi nước của Phật, thành tựu công đức trang nghiêm của Phật, thành tựu công đức trang nghiêm của Bồ-tát, với ba thứ thành tựu này, nguyện trang nghiêm cho tâm.
Lược nói nhập một câu pháp. Một câu pháp nghĩa là câu thanh tịnh. Câu thanh tịnh nghĩa là Pháp thân vô vi của trí tuệ chân thật. Sự thanh tịnh này có 2 thứ, nên biết. Hai thứ đó là:
- Khí thế gian thanh tịnh.
- Thế gian của chúng sinh thanh tịnh.
Khí thế gian thanh tịnh: Tức vừa nói đến 17 thứ thành tựu công đức trang nghiêm nơi cõi nước của Phật. Đó gọi là khí thế gian thanh tịnh.
Thế gian của chúng sinh thanh tịnh: Như vừa nói đến 8 thứ thành tựu công đức trang nghiêm của Phật, 4 thứ thành tựu công đức trang nghiêm của Bồ-tát. Đó gọi là thế gian của chúng sinh thanh tịnh.
Như thế, một câu pháp gồm thâu hai thứ thanh tịnh, nên biết.
Nói rộng, lược về sự tu tập Xa-ma-tha (Chỉ), Tỳ-bà-xá-na (Quán) của Bồ-tát là như thế.
Nói rộng, lược về thành tựu tâm hòa dịu và nhận biết đúng như thật về các pháp.
Như thế là thành tựu hồi hướng với phương tiện thiện xảo.
Thế nào là Hồi hướng với phương tiện thiện xảo của Bồ-tát? Hồi hướng với phương tiện thiện xảo của Bồ-tát tức nói về năm thứ tu hành như lễ bái v.v… đã tập hợp tất cả nơi công đức căn thiện, không mong cầu tự thân được an lạc, vững chắc, chỉ nhằm cứu vớt nỗi khổ của tất cả muôn loài, nên lập lời nguyện sẽ thâu nhận dẫn dắt tất cả chúng sinh để cùng được sinh về cõi nước an lạc của Phật. Đây gọi là Hồi hướng với phương tiện thiện xảo của Bồ-tát.
Bồ-tát đã khéo nhận biết về sự thành tựu của hồi hướng như thế, là xa lìa 3 thứ pháp mâu thuẫn của môn Bồ-đề. Ba pháp đó là: (1) Dựa vào môn trí tuệ, không cầu an vui cho mình, lìa bỏ tâm chấp ngã cùng sự tham đắm tự thân. (2) Dựa vào môn từ bi để cứu vớt tất cả chúng sinh khổ não, xua tan tâm không an ổn của họ. (3) Dựa vào môn phương tiện, khởi tâm thương xót tất cả chúng sinh, xa lìa tâm cung kính cúng dường tự thân. Đó gọi là xa lìa ba pháp mâu thuẫn của môn Bồ-đề.
Bồ-tát xa lìa 3 thứ pháp mâu thuẫn như thế, tức sẽ được đầy đủ 3 pháp của môn tùy thuận Bồ-đề. Ba pháp đó là: (1) Tâm thanh tịnh không cấu nhiễm, do không vì tự thân mà cầu các thứ an lạc. (2) Tâm thanh tịnh an ổn, do cứu vớt tất cả chúng sinh khổ não. (3) Tâm thanh tịnh an lạc, do khiến tất cả chúng sinh đều chứng đắc Đại Bồ-đề. Do thâu nhận dẫn dắt tất cả chúng sinh sinh về nơi cõi nước cực lạc kia. Đó gọi là ba thứ tùy thuận pháp môn Bồ-đề đầy đủ, nên biết.
Vừa nói ba thứ môn trí tuệ, từ bi, phương tiện gồm thâu Bátnhã. Bát-nhã gồm thâu phương tiện.
Vừa nói xa lìa tâm chấp ngã, không tham đắm tự thân, xa lìa tâm không ổn định của chúng sinh, xa lìa tâm cung kính cúng dường tự thân. Ba thứ pháp xa lìa này nếu không hành trì sẽ gây chướng ngại cho tâm Bồ-đề, nên biết.
Vừa nói đến tâm thanh tịnh không nhiễm, tâm thanh tịnh an ổn và tâm thanh tịnh an lạc. Ba thứ tâm này được gồm thâu vào một xứ là thành tựu tâm diệu lạc chân thật, nên biết.
Các tâm trí tuệ, tâm phương tiện, tâm không chướng ngại và tâm chân thật thù thắng như thế, Bồ-tát có thể sinh về cõi nước của Phật thanh tịnh, nên biết. Đó gọi là Đại Bồ-tát đã tùy thuận năm thứ pháp môn, mọi hành tác đều tùy ý tự tại thành tựu, như vừa nói.
Nghiệp thân, nghiệp miệng, nghiệp ý, nghiệp trí, nghiệp trí phương tiện, là pháp môn tùy thuận.
Lại có 5 thứ môn lần lượt thành tựu 5 thứ công đức, nên biết.
Những gì là năm môn?
- Môn tiếp cận.
- Môn chúng đại hội.
- Môn trụ xứ.
- Môn cảnh giới.
- Môn vườn rừng với thần thông diệu dụng.
Trong năm thứ môn này, bốn môn đầu là thành tựu công đức nhập, còn môn thứ năm là thành tựu công đức xuất.
Môn nhập thứ nhất: Là do lễ bái Đức Phật A-di-đà, nên sinh về cõi nước kia, tức được sinh về thế giới an lạc. Đó gọi là môn nhập thứ nhất.
Môn nhập thứ hai: Do tán thán Đức Phật A-di-đà, tùy thuận danh nghĩa, xưng niệm danh hiệu của Như Lai, nương vào tướng hào quang của Đức Pháp vương để tu hành, nên được nhập vào số chúng của đại hội. Đó gọi là môn nhập thứ hai.
Môn nhập thứ ba: Vì nhất tâm chuyên niệm danh hiệu Đức Phật A-di-đà, phát nguyện được sinh về cõi nước cực lạc kia, tu tập các pháp Xa-ma-tha hành Tam-muội tịch tĩnh, nên được nhập vào thế giới Liên Hoa Tạng. Đó gọi là môn nhập thứ ba.
Môn nhập thứ tư: Do chuyên tâm nhớ nghĩ và quan sát cảnh giới trang nghiêm mầu nhiệm của thế giới an lạc, tu tập Tỳ-bà-xá-na, đến được xứ sở đó, thọ dụng các thứ pháp vị an lạc. Đó gọi là môn nhập thứ tư.
Môn xuất thứ năm: Dùng tâm đại từ bi, quán tất cả chúng sinh sống trong khổ não, thị hiện thân ứng, hóa, trở lại đi vào vườn sinh tử, rừng phiền não, hiện bày thần thông diệu dụng tự tại, đến từng nơi để giáo hóa, đem đại lực của bản nguyện hồi hướng. Đó gọi là môn xuất thứ năm.
Bồ-tát nhập vào bốn thứ môn, tạo lợi ích cho mình, được thành tựu, nên biết. Về môn xuất thứ năm của Bồ-tát chính là Bồtát đã thành tựu việc tạo lợi ích cho chúng sinh cùng với hồi hướng, nên biết.
Bồ-tát đã tu tập 5 pháp môn hành tạo tự lợi, lợi tha như thế, nên đã nhanh chóng chứng được quả vị Chánh đẳng Chánh giác Vô thượng.
HẾT